Það var fyrir bráðum mannsaldri, að konur í rauðum sokkum kröfðust þess að fá að stjórna veröldinni utan stokks sem innan. Eða eins og ástsæll forsætisráðherra vor segir í dag: Konur eiga að vera þar, sem mikilvægar ákvarðanir eru teknar.
Rauðsokkurnar sögðu með hönd á hjarta og brosi á vör, að þær væru hjartnæmar og friðsamar eins og konum einum er lagið. Undir þeirra stjórn myndi fólk lifa í sátt og samlyndi, elska frið og strjúka kvið. (Það var áður en kynofbeldi og kynáreitni var fundin upp.)
Íslensku rauðsokkurnar voru töfrandi á allan hátt, sungu og dönsuðu. Miklu skemmtilegri en kvenfrelsarar um þessar mundir í ofbeldisiðnaðum, Öfgum og Lífi án ofbeldis – að ógleymdri íslensku kvenfrelsunarríkisstjórninni. Þær sungu og voru glaðar og gerðu körlum glingrur, þ.e. sýndu þeim kynferðislega áreitni. Karlar vildu allt fyrir þær gera eins og óbrengluðum körlum er tamt. Þeir fórna sér fyrir konurnar sínar.
En Rauðsokkurnar voru ekki mikið fyrir lestur. T.d. höfðu þær í aðgerðastöð sinni mynd af frönsku beggjakynjaheimspekingnum, Simone de Beauvoir (1908-1986). En fáar nenntu að lesa hinn ógnarlega doðrant hennar (Le Deuxíeme Sexe) um síðra kynið, enda hafa íslenskar konur aldrei verið hið síðra kyn. En þær hefðu mátt kynna sér sögu Pankhurst mæðgnanna og hryðjuverkakvenfrelsunarsveit þeirra.
Það vill nefnilega svo til, að þær voru valkyrjur eins og systurnar í ríkisstjórn Íslands, Katrín og Þórdís Kolbrún.
Nokkrir fróðleiksmolar um bresku hryðjuverkakvenfrelsarana, súffurnar (suffragettes):
Þær börðust m.a. fyrir kosningarétti kvenna. Þá var einungis fámennum hópi efnaðra karla leyft að kjósa (eins og á Íslandi). Þær stofnuðu „Félags- og stjórnmálasamband kvenna“ (Women‘s Social and Political Union - WSPU) með „ættmóðurina,“ Emmeline Pankhurst (1858-1928), efnaða efri millistéttarfrú, í fararbroddi.
Saga þessa hryðjuverkahóps er að sumu leyti einnig fjölskyldusaga, hryggileg í mörgu tilliti. Dætur Emmeline tók allar þátt í baráttunni. Þær voru: Christabel Harriette Pankhurst (1880-1958), Estelle Sylvia Pankhurst og sú yngsta, Adela Constantia Mary Pankhurst Walsh (1885-1961).
Adela hraktist til Ástralíu, varð meðstofnandi byltingarflokks (kommúnistaflokks) og síðar fasískrar hreyfingar. (Það fetuðu fleiri kvenfrelsarar í fasísk fótspor Adelu Pankhurst, t.d. Norah Elam (1878-1961) og Mary Sophia Allen (1878-1964)).
Það kastaðist einnig í kekki með Sylvíu, móður hennar og systur, Christabel. Hún klauf sig út úr samtökum móðurinnar og stofnaði eigin kvenfrelsunarflokk.
Sylvía, öndvert við móður og systurina, Christabel, gerðist byltingarsinni. Baráttan gegn heimsvaldastefnu auðvaldsríkjanna bar hana allar götur til Eþópíu. Þar bar hún beinin og var grafin með viðhöfn.
Ættmóðirin og eftirlætisdóttir hennar, Christabel, tóku þveröfuga stefnu. Þær beittu sér ákaft fyrir herkvaðningu og stríðsrekstri. Fyrsta heimstyrjöldin var handan við hornið.
Christabel fórust svo orð, að jafningjar leystu ágreining með samtali, en það væri fánýtt háttalag, þegar karlar ættu í hlut, því „annað kynið [karlar] haldi hinu í ánauð. … það gerði konum gott að skera upp herör. Þær hafi feykt burtu dömubölinu, feimnislegri hæversku, sem væri dæmigerður kvenleiki á öndverðu Viktoríutímabilinu, en frábrugðinn [eiginlegri] kvenmennsku.“
Það var ekki orðum ofaukið. Hersveit kvenfrelsaranna stundaði sprengingar, skemmdarverk, íkveikjur, sýruárásir og handalögmál – og vitaskuld alls konar óspektir.
Fjölda hinna ungu stríðsmeyja var stungið í steininn. Oft og tíðum fóru þær í hungurverkfall til að mótmæla því, að þeim væru „boðin kjör“ venjulegra fanga. Þær sögðust eiga betra atlæti skilið. Margar þeirra voru þvingunarfóðraðar. Þær voru í kjölfarið sæmdar sérstökum orðum WFPU.
Hryðjuverkasveitin lét sverfa til stáls „Svarta föstudaginn“ í nóvember 1910. Um þrjú hundruð súffur efndu til ofbeldismótmæla. Þeim var svarað í sömu mynt af lögreglu, sem var gagnrýnd harkalega fyrir framgöngu sína, sérstaklega þó kynferðislega áreitni. Að sögn urðu brjóst súffanna fyrir hnjaski í slagsmálunum.
Lögreglumennirnir voru beinlínis óskammfeilnir. Elisabeth Freeman (1876-1942), segir svo frá, að einn þeirra hafi gripið um læri hennar. Hún útskýrði:
„Ég krafðist þess, að hann sleppti takinu á læri mínu. Það væri hatursfullt tiltæki gagnvart konu.“ Hann ku hafa svarað: „Ó, gamla, gæska mín, í dag get ég gripið í þig, hvar sem er.“ (Nýlega varð læraþukl dönskum karlráðherra að falli.) Kynferðisleg áreitni gegn konum er síður en svo ný af nálinni.
Kennarinn, Emily Wilding Davison (1872-1913), var ein af skrautfjöðrum hreyfingarinnar. Sú var þvingunarfóðruð 49 sinnum. Einu sinni stakk hún sér fram af háum stiga í fangelsinu til að mótmæla kúgun kvenna.
Emily útskýrði síðar: „Ég notaði allan minn viljastyrk og gerði þetta af ásettu ráði, því mér þótti sýnt, að einungis sjálfsfórn mannveru mundi duga til þess að opna augu þjóðarinnar fyrir þeim skelfilegu pyndingum, sem konur sæta. Ég er þess fullviss, að hefði mér tekist ætlunarverkið, hefði þvingunarfóðrun ekki verið tekin upp aftur.“
Ofangreind Elisabeth, sem mátti þola hramm lögreglumannsins á læri sér, kom frá Bandaríkjum Norður-Ameríku. Breskar súffur fengu einnig liðstyrk frá Kanada, Mary Raleigh Richardson (1882/83-1961). Sú vann sér það m.a. til afreka, að tæta sundur málverkið, Rokeby Venus, eftir spænska málarann, Diego Velázquez. Eins og Emily áður útskýrði hún gjörning sinn:
„Ég hef reynt að eyðileggja málverk af fegurstu konu goðsagnanna. Í því felast mótmæli gegn eyðileggingu ríkisstjórnarinnar á frú Pankhurst, sem býr yfir fegurstu manngerð samtímasögunnar.“
Eftirmæli Helen Lewis, sem skrifaði bók um sögu „erfiðra kvenna“ (Difficult Women) eru þessi: “Ef til vill var það svo, að fyrsta heimsstríðið – sem leiddi til þess, að Emmeline Pankhurt stöðvaði hernaðaraðgerðirnar – hafi komið í veg fyrir, að konur … [úr hryðjuverkahópi súffanna] hefðu valdið dauða … manna jafnvel hundruðum saman.”
„Þessar konur [súffurnar] höfðu þjáðst undan þvingunarfóðrun, fangelsun, kynferðislegum árásum og eftirliti af hálfu breska ríkisins. Í kjölfar þess bjuggu þær við blóðugasta eyðingarstríð, sem nokkurn tíma hafði verð háð. Ó, já! Aukin heldur bættist það smáræði við, sem Spænska veikin hét, sem drap 228.000 manns í Bretlandi.” (Eftir því sem ég best veit, drap hún ekki konur sérstaklega, kom upp meðal hermanna (karla) í Kaliforníu.)
Harm- og píslarvættistúlkun á sögu hryðjuverkasveitar Pankhurst hefur þó tæpast við söguleg rök að styðjast.
Það vill nefnilega svo til, að bresk yfirvöld og auðdrottnarnir, sem stjórnuðu þeim, sáu sér leik á borði og virkjuðu stríðeðli kvenfrelsaranna í eigin þágu. Þær tóku því upp gamlan, breskan kvennasið og nældu hvítri fjöður í hvern þann karlmann, sem ekki bar einkennisbúning hermanns.
Þær frýjuðu piltunum hugprýði, svo þeir skæru upp herör gegn Þjóðverjum, sem nauðguðu konum um alla Evrópu, að sögn áróðursskrifstofu stjórnvalda. Velþekkt áróðursbragð! (Katrín hefur lagt drög að slíkri skrifstofu hjá Fjölmiðlanefnd og hefur löggjöf gegn „hatursorðræðu“ í smíðum. Það er þaulreynd aðgerð ríkisvaldsins til að stjórna hugsun og hegðun sauðsvarts almúgans – sérstaklega í stríði, þar með talið veirustríðið og stríðið gegn drengjum/karlmönnum, sem er í algleymingi.)
Þakklæti sýndi breska hergagnaiðnaðarstéttin og stjórnmálamenn í þjónustu hennar, með því að leysa úr haldi alla hryðjuverkamenn úr röðum Pankhurst kvenfrelsaranna.
Nú eru það hins vegar rússneskir hermenn, sem nauðga konum í Úkraínu – meira að segja á stinningarlyfjum frá félaga Vladimir, sögðu Sameinuðu þjóðirnar.
Vígorð Kolbrúnar Þórdísar eru nokkurn vegin svona: Barist verður við Rússa til síðasta úkraínska sveinstaula. Vígorð bresku kvenfrelsunarsystranna voru; berjist gegn Þjóðverum til síðasta (karl)manns.
https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-british-studies/article/abs/white-feathers-and-wounded-men-female-patriotism-and-the-memory-of-the-great-war/C876388B8CF63FACB1593CFD51FED4A5 https://avoiceformen.com/feminism/pankhurst-the-white-feather-betrayal-of-history/ https://spartacus-educational.com/WpankhurstE.htm https://www.opendemocracy.net/en/5050/white-feather-girls-womens-militarism-in-uk/
Samkynhneigð, þ.e. þörf fyrir að stunda kynlíf með eigin kyni, er trúlega jafngömul sögu mannkyns. Orðið um samkynhneigð er á vestrænum tungum af latnesku bergi brotið. Á ensku er talað um „homosexuality,“ sem lýtur að báðum kynjum. Því er orðið „hommi“ í merkingunni, samkynhneigður karl, í sjálfu sér ónákvæmt. Samkynhneigðar konur eru oft kallaðar lespur, lesbíu eða lessur. Orðið er ættað úr grísku, þ.e. heiti eyjarinnar Lesbos, þar sem í fyrndinni var stofnað samfélag samkynhneigðra kvenna, sem er merkilegt fyrir margra hluta sakir, ekki síst fyrir þá ljóðmenningu, sem þar skaut rótum.
Heimildir um samkynhneigð er víða að finna; í fornfræðum, bókmenntum, ýmsum greinum mannfræði, sagnfræði, lögfræði og trúfræði. Mennina hefur löngum dreymt um að halda á vit hins ókunna á öllum sviðum, að skilja torræð rök tilverunnar. Það á einnig við um kyn. Í heimspeki og trúarbrögðum koma fyrir hugtök um þriðja kynið og samkynið. Oftast eru slík hugtök tengd vangaveltum um frjósemi, nautn og völd.
Það er yfirleitt auðveldara, að ráða í tákn og siði, tengda körlum. Þetta ber menningararfleifðin vitni um. Mannfræðingar hafa svipaða sögu að segja. Það er fleira kvenlegt sjónum þeirra hulið, en karllegt. T.d. benti grísk-rómverski fjölfræðingurinn, Plutarch, á vísbendingar um, að í Spörtu hinni fornu hafi tíðkast ungmeyjaástir, þ.e. að eldri konur hafi stundað kynlíf með ungum stúlkum, áþekkt því, sem gerðist um karlmenn, þ.e. sveinaástir, sem voru óumdeild alkunna.
Danski sálkönnuðurinn, Thorkil Vanggaard, segir um þetta í bók sinni, „Völsinn“ (Phallos): „[S]amkynhneigð venjulegra kvenna, sem lítill áhugi hefur verið sýndur að öðru leyti, bæði fyrr og nú, en átti sér stað, svo lítið bar á, er eitt augljósra dæmi um hinn stóra kynjamun.“ Svipaða sögu segja mannfræðingar, sem búið hafa langdvölum með framandi þjóðum við rannsóknir.
Fornmenning Grikkja er eins konar uppspretta menningar á Vesturlöndum. Sveinaástir voru þar rótgrónar sem eins konar uppeldistofnun fyrir karlmenn. Þar var einnig eins og hjá annarri fornþjóð, Etrúskum, stundað kynlíf karla á meðal. Stundum hefur verið látið að því liggja, að hugur grískra karla stæði vart til kvenna.
Í bók sinn um Forngrikki, „Grikkir,“ (The Greeks) segir breski fornmenntafræðingurinn og þýðandinn, prófessor Humphrey Davy Findley Kitto (1897-1982): „Flestir meðal grískra karlmana sýndu konum áhuga og flestar kvenna sýndu áhuga sjálfum sér. … Það er viðtekin trú … að konur í Aþenu byggju við innilokun af austurlenskum toga, afskiptar, jafnvel fyrirlitnar. Hún á sér rætur ýmist í beinni skírskotun til bókmennta eða í síðri lagalegum réttindum.“
Hinir fornu Rómverjar höfðu svipuð viðhorf til kynlífs karla og fyrirmynd þeirra um marga hluti, Grikkir. T.d. er kunn sagan af sjálfum Gaius Júlíusi Sesari (100-45) keisara, sem kölluð var drottning Nikomedesar fjórða, elskhuga síns og konungs í hinu forna ríki Bíþýníu (Bithynia) við sunnanvert Svartahaf.
Norræn guðafræði og bókmenntir geyma einnig margt áhugavert um kynlíf og kynlífsmenningu. Argur, þ.e. samkynhneigður, var hið versta skammaryrði á norrænu. Það fól í sér áfrýjun þess efnis, að karlmaður væri ekki einungis kvenlegur, heldur tæki óvirka stöðu í kynlífi við annan karl. En áburður um slíkt var hið alvarlegasta mál samkvæmt norskum og íslenskum lögum, ógn við karlmennskuna. Thorkil túlkar þetta svo: „Það lýsir ofurliði að afli og hærra þrepi í virðingarstiganum að fara upp á annan karlmann. Þess vegna er að því heiður. Aftur ámóti er það merki um vanmátt og undirokun, sé karl þvingaður til kynathafna og uppáferðar.“ T.d. tók Skarphéðinn því afar óstinnt upp, þegar föður hans, Njáli, var núin ergi um nasir. Kunnasta samkynhneigða par íslenskra fornbókmennta er trúlega Þormóður Kolbrúnarskáld og Hávarður Þorgeirsson, eftirlæti móður sinnar eins og Grettir Ásmundarson sinni. Þorgeir vildi eigi hokra að konum eins og kunnugt er.
Þó er ekki öldungis víst, að burðarásinn í nánum samböndum karla hafi verið kynlíf. Fóstbræðralagið er áhugavert í þessu sambandi. Eins og víða annars staðar kemur blóð við sögu, en blóð og sæði eru mikilvæg tákn hvarvetna, þar sem frjósemi, tryggð og trúmennska koma við sögu – sérstaklega, þegar um karlmennskuvígslu er að ræða. Þegar fóstbræðraeiðurinn var svarinn, var torfa rist og henni lyft upp í miðju. Svo skáru verðandi bræður sig til blóðs og blönduðu blóði. Þannig urðu fóstbræður táknrænt einn líkami af holdi og blóði. Líklega er þetta siður, sem barst til Norðurlanda að austan með stríðsaxarfólkinu um tveim þúsundum ára fyrir vort tímatal. Í gröfum þeirra má stundum sjá tvo karlmenn grafna saman. Stríðsaxarfólkið var ættað úr Asíu. Svipað samband karla átti sér að öllum líkindum stað í menningu Mið-Austurlanda, sbr. ástarsamband Gilgames og Enkidu í Gilgameskviðu Súmera (Íraka).
Það er reyndar eldforn hugmynd í menningunni að öðlast megi bókstaflegan og andlegan kraft hins við slíka sameiningu, hvort heldur á í hlut dýr eða maður eða guð. Táknrænt séð á þetta sér t.d. hliðstæðu í náttverði kristinnar menningar, þar sem menn leggja sér táknrænt til munns líkama Krists og blóð.
Forngrikkir virtust sannfærðir um sameflingu umræddra karlmennskusambanda. Samkynhneigð pör karlstríðsmanna þeirra unnu ógleymanlegar dáðir á vígvellinum. Venjulega börðust þeir fram í andlátið, hvor fyrir annan, og voru bornir heim liðin lík á skjöldum sínum. Líklega hefur áeggjan mæðranna haft sitt að segja. Væri vopn strákanna þeirra of stutt, skyldu þeir stíga skrefi lengra. Þeir skyldu sigra eða ellegar koma lífvana heim á skildi sínum til heiðurs mæðrum og feðrum.
Það má skilja, að heiðursfórn karlmanna eigi sér djúpar rætur í menningunni og sálu karla. Þessi hugsun erfist mann fram af manni (við venjulegar aðstæður), kynslóð af kynslóð. Heiðursfórnin endurómar t.d. í skáldskapnum. Breski rithöfundurinn, og „guðfræðingurinn,“ Clive Staples Lewis (1898-1963), segir um miðaldaskáldskap í bók sinni, „Táknmyndir ástar. Könnun á táknrænum skilningi ástar á miðöldum og í endurreisninni“ (The Allegory of Love. Exploration of the Allegorical Treatment of Love in the Middle Ages and the Renaissance, sem kom út árið 1936/1958):
„Á þessu méli [miðöldum] er það ást til karls, sem dýpst ristir og af ber. [Það er] ást karla í millum, sem fórna lífi sínu við ofurefli, [ástin] sem bindur saman herra og fylgissvein. Okkur mun reynast skilningur þessa ofvaxinn, ráðist hugsunin af [hugtökum] okkar aldar um ópersónulega og bliknaða trúmennsku. Það ruglar okkur í ríminu að sjá fyrir okkur liðsforingja drekka konungi sínum skál. Það er affararsælla [til skilnings] að ímynda sér tilfinningar drengs til hetju … Þessar kenndir – þó lausar við þann ljóð, sem umlykur „vináttu“ í hinni fornu veröld – báru keim ástarinnar í sér, [í því] er lýtur að afli, útlokun annarra gilda og óöryggi. Þær voru þjálfun andlegs eðlis, ekki ólíkt því, sem á síðari tímum var talið ástinni til ágætis.“ Samband iðnmeistara og lærlings er reist á sömu grundvallarstoðum.
Reyndar er það svo, eiðurinn eða drengskaparheitið, sem hér er í brennidepli, er hliðstæður sjálfum eiði giftingarinnar, að eðli og inntaki. Hjónin lofa að rjúfa ekki heit sitt fyrr en bæði örend eru. Konan lofar að hlýða, karlinn að vernda og útvega. Þar að auki bindast þau sammælum um að vera hvoru öðru trú í blíðu og stríðu og hemja kynfýsnir sínar innan hjónabandsins.
Hið forna drengskaparheiti og trúmennskueiður gildir jafnframt um hina fornu riddaramennsku miðalda og verndareið þann, sem karlar/riddarar sóru konum utan við hjónabandssáttmálann sem slíkan, þess efnis að vernda heiður þeirra í hvívetna, þætti þeim að sér vegið. Það var og er snar hluti karlmennskunnar.
Þegar grannt er skoðað má því segja, að hin nána tvíeining, annars vegar karls og karls, og hins vegar karls og konu, sé grunnstoð samfélags og menningar - og meginuppeldisstofnun. Svo er það annað skoðunarefni, hvers vegna margir vilja þessa stofnun feiga.
(Birt á Mbl. 2. maí 2019)
Áróður öfgakvenfrelsara fælir karlmenn frá uppeldisstörfum. Öfgafólkið telur það eðlisáráttu karla að beita stúlkur og konur kynferðisofbeldi. Karlar hafa orðið logandi hræddir við að sýna börnum sínum ástúð - og konum vinsemd - með faðmlagi eða stroku. Samtímis hafa miskunnlausar, drottnunargjarnar konur gengið á lagið og ákært karla með ýmsu móti fyrir kynferðislega áreitni eða andlegt ofbeldi, sem enginn fótur er fyrir. Oft og tíðum gerist slíkt við átök, sem tengd eru forsjá barna. Harmsögur eru æðimargar. Karlmenn í heilbrigðisþjónustu og í uppeldisstofnunum hafa þurft að vera sérstaklega á varðbergi - og feður vitaskuld. Augljóslega er misjafn sauður í mörgu fé, en körlum er yfirleitt annt um konurnar í lífi sínu.
Því miður á sér stað vond kynhegðun gagnvart börnum – af beggja kynja hálfu. Þó er vondri háttsemi karla sérstakur gaumur gefinn. Öfgakvenfrelsarar draga upp mynd af körlum sem meinvættum. Kenning þeirra um karlillskuna er tjáð með trúarhita. Beitt er heimatilbúnu hugtaki um feðraveldi til að sannfæra almenning og börn um gildi boðskaparins. Svo meinlegur er þessi áróður áðurgreindra, að ráðgjafar á þeirra vegum kenna í skólum, að feðrum ætti ekki að leyfast að skipta á stúlkubörnum sínum að liðinni frumbernsku. Ábúðarmiklir kvenlögreglumenn vísitera skóla og vara börn við karlmönnum. Á dönskum leikskólum hefur áróðurinn skotið rótum með þeim hætti t.d., að karlar eru þar litnir hornauga og verða að „sanna sakleysi sitt“ við ráðningu. Þess gerist ekki þörf með konur, enda þótt það ætti að vera alkunna, að sumar þeirra meiða börn og deyða. Það sætir varla undrum, að karlmenn skuli forðast uppeldisstörf – eða hvað?
Staðan í þessu efni á íslenskum leikskólum var skoðuð: Fordómar í garð karla og viðhorfa til karla sem starfa í leikskólum voru sérstaklega til skoðunar í viðtalsrannsókn Önnu Elísu Hreiðarsdóttur, Háskólanum á Akureyri, frá árinu 2006. Anna spyr hvort þröskuldar séu til staðar í námi og starfi leikskólakennara, sem karlar hnjóti fremur um en konur. Eins spyr hún, hvort viðhorf og gildi samfélagsins hafi áhrif á vilja þeirra til að starfa sem leikskólakennarar. „Niðurstöður benda til að kjaramál skipti miklu en vinnuumhverfið með tilheyrandi kvenlægum gildum hafði líka áhrif á viðhorf karla. Þá sýna niðurstöður viðtala, að karlar finni fyrir því að starf þeirra sé lítils metið. Þeir fá tvíbent skilaboð, annars vegar um að það sé gott að hafa karlfyrirmyndir í skólunum en hins vegar er gefið í skyn að þeir ættu vera í starfi sem hentaði kyni þeirra betur og að starf karla með börnum veki grunsemdir um misnotkun.“
Að þessu sögðu vaknar spurning um hollustu þess uppeldislega vegarnestis, sem börnin fá í slíkum stofnunum. Hvers konar mannlífsfræjum er sáð í sál ungra barna? Hver verða viðhorf stúlkna til feðra og karlmanna yfirleitt? Trúlega, að þær séu fórnarlömb í yfirvofandi hættu.Og hvað ætli drengir hugsi um kyn sitt og sjálfa sig? Trúlega, að þeir séu ofbeldismenn.
(Birtist í Vísi 17. feb. 2020)
Nær allir ættflokkar manna eiga sér sköpunarsögu. Í frumbernsku mannkyns voru sögur einatt sagðar um samruna eða samfarir náttúruafla. Í samrunanum fæddist mannkynið eða ættflokkurinn. Þegar eingyðistrú ruddi sér til rúms við sameiningu ættflokka og við ríkismyndun, hurfu náttúröflin meira eða minna úr sögunni sem gerendur. Þess í stað varð til önnur hugsmíð, veröld gyðja og guða, sem endurspeglaði líf kvenna og karla í hérvistinni. Þeim fækkaði þó jafnt og þétt, þar til ein gyðja eða einn guð réði ríkjum. Sá átti sér sjálfskipaðan spámann í jarðríkinu, sem jafnan boðaði hina einu sönnu trú á guð (og miðlægt vald).
Í fyrrgreindum sögum var í sjálfu sér ekki farið í kyngreiningarálit. Mannkynið var eitt og samt. Jafnvel í leiðinlegum þrætum miðaldamanna í Evrópu um kosti og galla kynjanna, datt engum í hug að kljúfa mannkynið í herðar niður, fyrr en kvenfrelsararnir og hugmynd þeirra um almættisgyðjuna komu til sögunnar.
Gyðja kvenfrelsaranna er algóð, alvitur og réttlát yfirburðakona. Enda er litið á konur sem yfirburðakyn, sem hefur búið við kúgun karla frá örófi alda. Kvenfrelsararnir eru spámenn hennar. Sögð er sköpunarsagan úr fyrndinni, þegar konur lifðu saman í sakleysi, sektarleysi, sátt og samlyndi. Í samfélagi kvennanna voru allar jafnar að verðleikum, ástin blómstraði og þær þroskuðust góðlátlega hver í kappi við aðra.
Svo kom syndafallið. Fyrir um hálfri milljón ára síðan rak karl á fjörur kvennanna. Ein þeirra var veikgeðja og átti samfarir við karl þennan. Það var fyrsta nauðgunin, því samfarir eru óhjákvæmileg nauðgun af karlsins hálfu. Konur undirskipuðust þar með körlum, urðu fórnarlömb. Óþverrakarlarnir sáu sér leik á borði og stofnuðu með sér hin hræðilegu kúgunarsamtök, feðraveldið, með það að markmiði að kúga miskunnarlaust ástkonur sínar, mæður, dætur, sonar- og dótturdætur, vinkonur og frænkur.
Í ljósi þessa ævintýris er þróun mannsins og mannkynssagan túlkuð. Í sama ljósi eru greind samskipti hinna gömlu kynja, karla og kvenna, sem nú eru á hverfanda hveli. Kvenfrelsunarbaráttan miðar að því að endurheimta hina horfnu kvenparadís. Vísindi og fræðaiðkun kvenfrelsaranna snýst um að sýna fram á sannleika þessa ævintýris og afhjúpa hinar ýmsu birtingarmyndir kúgunarinnar.
Þeir hafa svo sannarlega í nógu að snúast, samkvæmt því, sem Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, rísandi stjarna meðal íslenskra kvenfrelsara, segir. Hún virðist ekki velkjast í vafa um sannleik kúgunarævintýrsins: „Veruleiki kvenna er þessi.
Kynbundið ofbeldi ógnar lífi þeirra og heilsu. ... Vondi karlinn á sér enga eina birtingarmynd, hann er alls staðar og hvergi og þú veist aldrei hvort eða hvenær þú mætir honum. Stundum þekkir þú hann bara af góðu einu þar til hann snýst gegn þér. Stundum laðar hann þig til sín og brýtur á þér.“ (Þess má í framhjáhlaupi geta, að nefnt sköpunarævintýri hefur ratað inn í stefnuskrá Vinstri-Grænna, alþjóðasamninga og íslensk lög.)
En það eru aðrar leiðir til að skoða þróun mannlífsins, kynin og samskipti þeirra í aldanna rás. Þróunarfræðin eru gagnleg við slíka skoðun. Grundvöllur þeirra eru verk hins snjalla náttúrufræðings, Charles Robert Darwin (1809-1882) um þróun tegundanna. Síðustu áratugina hefur kenningum hans verið aukinn gaumur gefinn og fjöldi rannsókna unninn í anda kenninga hans. Þar hafa margir ágætir vísindamenn komið við sögu. T.d. norður-ameríski þróunar- og vitþroska sálfræðingurinn, David Cyrril Geary ( f. 1957). Í bók sinni „Karlkyn, kvenkyn: þróun kynjamismunar manna“ (Male, female: The Evolution of Human Sex Differences),“ sem kom út á vegum norður-ameríska sálfræðingafélagsins árið 2010 í annarri útgáfu, gerir hann grein fyrir helstu framförum í kenningasmíði og rannsóknum um efnið. Leitast verður við að rekja nokkur atriði úr bók hans, er lúta að grundvallarsundurgreiningu kynjanna, æxlun og mökun.
Allar lífverur hafa þróast þannig, að þær hafa tileinkað sér nauðsynleg bjargráð til að lifa af og tímgast. Viðleitni þeirra til að hafa stjórn á aðstæðum stuðlar að hæfni, viti, gáfu eða bjargráði. Lífið er í sjálfu sér tilgangslaust, þó viðleitni til viðhalds tegundarinnar sé ásköpuð. Því stjórnar leitin að maka, kynlíf og uppeldi afkvæma, að töluverðu leyti lífi einstaklinga þeirra tegunda, sem fjölga sér við kynmök.
Menn, górillur og simpansar þróuðust úr sameiginlegri grunntegund, sem lifði fyrir sex til átta milljónum ára síðan. Aðskilnaður þessara tegunda hófst líklega fyrir fjórum til sex milljónum ára. Hluti af erfðamengi manna er keimlíkur erfðamengi górilla, enda þótt mannkyn sé líkara simpönsum að erfðalegri samsetningu.
Þróunarmynstrið er skýrt. Með tilkomu upprétta mannsins (homo erectus) hafði kvenkynið stækkað að muni. Munur á líkamsstærð var miklu meiri á fyrri stigum þróunarinnar, væntanlega svipuð og gerist meðal górilla. Skýringin er hugsanlega breyting á samskiptum, þ.e. meiri samvinnu karldýra í stað baráttu um kvendýrin, sem stuðlaði að stærri líkamsvexti og meiri kröfum. Þess í stað urðu til bandalög karldýra, sem sameinuðust um veiðar, varnir og hernað. Þessi aðgreining vinnunnar þróaðist síðar frekar við náttúrval og kynval og varð að einkennum, mikilvægum við makaval.
Geary segir m.a.: „Þegar á allt er litið miðast vöxtur og þroski að því að efla burði til æxlunar, þ.e. að öðlast vöxt og viðgang, líkamsburði, hátterni og hæfni, sem stuðla að velheppnaðri æxlun.“ ... „Hátterni manna ræðst af þeirri hvöt að ná tökum á bjargráðum í umhverfi, samskiptum og lífsbjörg, sem tengjast vexti og viðkomu í þróunarsögu mannsins.“
Í þróunarsögunni má greina afleiðingar kynvals. Síðbúnari líkamlegur þroski drengja samanborið við stúlkur, þar með talinn tímasetning, styrkur og lengd kynþroskaskeiðsins, fylgir sama mynstri og hjá fjölkvænisfremdardýrum (öpum). Á þessu þroskaskeiði þroskast hæfnin til að veiða, stunda bardaga og handfjatla þunga hluti.
Yfirgnæfandi líkamsstyrkur sem og önnur líkamsfærni og einkenni karldýrsins skýrast væntanlega af baráttu og samkeppni við önnur karldýr. Þar er sem sé um kynval að ræða. Aflið kemur að góðum notum í bardaga við önnur karldýr – ekki síst um maka. En það hefur slæmar afleiðingar í för með sér; m.a. lengingu þroskaskeiðs og skert ónæmi sökum framleiðslu kynvaka (testosterone). Sama má segja um víðara grindarhol kvenna, enda þótt náttúruval komi þar jafnvel meira við sögu.
„Kynjamunur, er lýtur að áhugaefnum, leikmynstri og félagslegum áhrifamætti, leiðir til aðskilnaðar drengja og stúlkna, sérstaklega á æskuskeiði – en viðhelst fram á gelgjuskeið,“ segir Geary. Í þróuninni hefur æskuskeiðið tvöfaldast að lengd samtímis tilurð flóknari mannfélaga. Orsakavaldurinn er að hluta til samvinna og samkeppni innan hópa og æxlunartvennda (para, sem fjölga sér). Þannig miðar þroski þeirra, hvað viðkemur athygli, hátterni og félagsmótun, að því að endurskapa sambönd og reynslu, sem beinir þroska þeirra áleiðis til bjargráða og æxlunar eins og tíðkaðist meðal forfeðra og formæðra.
Rannsóknir hvarvetna og úr mörgum sjónarhornum draga upp skýra og einhlíta sviðsmynd um mun kynjanna; konur sýna meiri áhuga á ósérplægnum, gagnkvæmum samskiptum; karlar sýna meiri áhuga á völdum, samkeppni og baráttu, þ.e. stjórnmálum.
Makaval og frjósemi eru grundvallarstef í þróun mannkyns. Í því efni eru forsendur kynjanna að ýmsu leyti ólíkar. Um það leyti, þ.e. þá sex daga eða svo, sem konur eru frjósamastar og kynvakar þeirra krauma (estrogen), laðast þær að myndarlegum, hávöxnum, ilmgóðum körlum með samræmi í líkamsvexti, sem búa yfir karlmannlegum andlitsdráttum og djúpri röddu. Þeir kynþokkafyllstu sýna einnig yfirgang í orði og æði og hafa sköpunargáfu til að bera. Slíka karlmenn kjósa þær til skemmri kynna, til undaneldis, en síður, séu þær giftar einum slíkum. Þegar þannig stendur á sækjast þær eftir blönduðum félagsskapi og daðra við álitlega karla.
Trúlega láta konur egglos í veðri vaka. Í tilraun, þar sem metinn var ilmur úr skyrtum kvenna ýmist á egglosunartíma eða utan hans, kom í ljós, að „egglosunarskyrta“ sömu konu þótti meira aðlaðandi og kynæsandi, heldur en hin.
Líklegt er talið, að sú þróun, sem felur í sér dulið egglos konunnar, samfara stöðugri löngun til kynlífs, hafi bætt stöðugleika sambands karldýrs og kvendýrs og stuðlað að betra uppeldi afkvæmanna. Þetta hefur líklega átt sér stað fyrir um hálfri milljón ára eða um svipað leyti og umhyggjufaðirinn kom til sögunnar.
Karldýr/karlar velja sér til mökunar kvendýr/konur, sem líklegar eru til frjóvgunar og uppeldis afkvæma. Karldýrin berjast um kvendýrin. Þau eru þó ekki jafn vandlát og kvendýrin, sem velja öflugasta karldýrið, samkvæmt ríkjandi einkennum um afl. Slíkt gæti verið karldýr; sem tekur þátt í uppeldi ungviðisins meðal tegunda, þar sem það tíðkast; sem veitir vernd; sem aflar fæðu. Ríkjandi karldýr leitast við að einoka mökun til að tryggja erfðum sínum framgang. Engu að síður velja kvendýrin stundum valdaminni karldýr til mökunar.
Bæði í heimi dýra og manna bregður oft og tíðum svo við, að einungis fá karldýr auka kyn sitt sökum samkeppni og drottnunar. Í Asíu eiga átta af hundraði karla ættir að rekja til Genghis Kahn (1162-1227). Talið er, að Genghis og nánir karlafkomendur hans séu forfeður um sextán milljóna manna í þessum heimshluta eða um 0.5 af hundraði íbúa heimsins. (Sæði keppa líka innbyrðis hjá mönnum eins og frjóvgun tveggja eggja með sæði sín hvors karlsins, ber vitni um, þ.e. tilurð tvíbura, sem eiga sinn hvorn föðurinn.)
Erfðarannsóknir benda til sams konar þróunar víða um álfur, t.d. í hinum fyrstu menningarsamfélögum, þ.e. í hinni fornu Mesópótamíu, Egyptalandi, Indlandi, Kína og meðal Asteka og Inka í Mið- og Suður-Ameríku.
Í tæpum helmingi samfélaga kjósa karlar fremur þriflega vaxnar konur, heldur en grannar. Þær þykja körlum þó töfrandi í um fimmtungi samfélaga, en engu að síður kjósa þeir – andstætt því sem haldið er á lofti í tískublöðum – þriflegar konur til sambúðar og barneigna.
Konur keppa um vænlegasta karlinn. Í samfélögum fyrri tíma, þjónaði bæði heimanmundur og brúðgumaþjónusta þeim tilgangi. Heimanmundur tíðkaðist aðallega í lagskiptum samfélögum, þar sem einkvæni var lögbundið, en einungis í um sex af hundraði tilvika.
Eljurígurinn getur orðið býsna beinskeyttur; t.d. að hressa upp á útlitið, brigsla öðrum konum um lauslæti eða deyða börn keppinautanna. Í sumum samfélaga velja konur marga álitlega karla til samræðis til að krækja í bestu erfðirnar handa barni sínu. Þar sem svona fyrirkomulag gildir er einn eljara talinn fyrstifaðir. T.d. eiga konur meðal Achne og Bari þjóðanna í Suður-Ameríku, samræði við marga karlmenn, þegar getnaður hefur átt sér stað, til að skuldbinda þá til framfærslu barnsins. Þeir eru kallaðir aukafeður.
Kona af áðurnefndum kynstofni Ache í Paragvæ skilgreinir óskamakann svo: „Ég á við öflugan karl, sem myndi arka þingmannaleið til veiða og gæti borið þunga byrði. Ég á við karl, sem sliti sér út, þegar aðra skortir þrek, sem réðist í að reisa kofa, þrátt fyrir regn og kulda; karl, sem stæði af sér raunir og hefði úthald. Góður karl er myndarlegur [með aðlaðandi ásjónu]. Þannig karl elska konur. Hann er notalegur í viðmóti, brosleitur og spaugsamur og fallegur.“
Ákveðinnar samsvörunar gætir í nútímasamfélögum, þegar konur velja sér vel stæðan eiginmann sem fyrirvinnu, en leita til æskilegri karla um erfðir. Í sumum nútímasamfélaga Vesturlanda eru karlar ekki færir um að ala önn fyrir fjölskyldu sökum fátæktar. Mæður stunda því raðeinkvæni eða fjölveri.
Rannsóknir á hjónaböndum í eitt hundrað og níutíu samfélögum veiðimanna og safnara leiddi í ljós, að í sjötíu af hundraði tilvika voru hjónabönd skipulögð af foreldrum, en í einungis fjórum af hundraði þeirra réðu hjónaefnin sjálf ráðahagnum. Samdráttur án samþykkis foreldra átti sér stað í fjórtán af hundraði tilvika. Deilur gátu risið í samfélögum, þar sem um var að ræða brúðarverð eða vinnuskyldu af hálfu brúðgumans. Sums staðar tíðkaðist að skiptast á mökum. Í viðamikilli rannsókn, þ.e. á tíu þúsund manna þýði meðal þrjátíu og sjö þjóða eða ættflokka, kom í ljós, að konum þótti mikilvægast að verðandi brúðgumi ætti góða efnahagslega framtíð fyrir sér. Frami og metnaður karlanna skipti meginmáli. Ámóta viðamikil rannsókn á skilnaðarorsökum afhjúpaði, að ónógur stuðningur af karla hálfu væri mikilvægust þeirra.
Í vestrænum samfélögum samtímans er sviðsmyndin svipuð. Konur af alls konar bergi brotnar, á mismunandi aldri og með ólíkan efnahag, völdu sér eiginkarla, sem betur voru menntaðar en þær og höfðu hærri laun. Þessi veruleiki endurspeglast í skáldskapi, sem höfðar til kvenna á okkar méli og reyndar í tveim sögum Gamla Testamentisins. Í sögum þessum er karlsöguhetjan, sem konan hreppir að lokum, jafnan eldri herra, drottnunargjarn og vel fjáður.
Í ljósi þess, sem að ofan er sagt, ætti ekki að koma á óvart, að rannsóknir víða um heim bendi ákveðið til þess, að karlar taki trúnaðarbrot í kynlífi fremur nærri sér, en konur aftur á móti tilfinningalegt trúnaðarbrot karla sinna.
Á árinu, sem senn hverfur í aldanna skaut (2020), kom út forvitnileg bók, „Erfiðar konur: Saga kvenfrelsunar í ellefu bardögum» (Difficult women: A History of Feminism in 11 Fights), eftir Helen Lewis.
Helen er kunnur, breskur blaðamaður, fyrrum aðstoðarritstjóri „New Statesman“ og fastur penni hjá „Atlantic.“ Hún er aukin heldur tíður álitsgjafi í fjölmiðlum öðrum eins og „BBC.“ Hinir ellefu bardagar eru þessir: Skilnaður, kosningaréttur, kynlíf, leikur, vinna, öryggi, ást, menntun, tími, fóstureyðing og rétturinn til að vera harðdrægur eða erfiður.
Bókina ritaði Helen m.a. fyrir tilstuðlan kvennahópa við háskólana í Öxnafurðu (Oxford) og Cambridge.
Höfundur gefur hvergi upp heimildir fyrir skrifum sínum, en getur nokkurra bóka, sem veitt hafa henni innblástur, nánast allar skrifaðar af konum. Hún hefur sérstakt dálæti á verkum Deborah Cameron (f. 1958) og nefnir eitt þeirra sérstaklega: „Tungumálið og kynjastjórnmálin“ (On Language and Sexual Politics). Caitlin Moran (f. 1975) er einnig í uppáhaldi. Bók hennar, „Hvernig vera skal kona“ (How to Be a Women), er nefnd til sögu. Það vill svo til, að Caitlin þessi skrifar einnig umsögn um bókina: „[Í bókinni er að finna] alla þá sögu, sem gagn er að, til að skilja heift og reiði kvenverunnar, þó enn megi ala von í brjósti [um betri tíma].“
Önnur umsögn um bókina er gefin af konu, sem lagði Helen lið við skrifin, Caroline Criado Perez (f. 1984): „Áreynslulaust, skemmtilega og kunnáttusamlega gerir Helen Lewis grein fyrir hinum hulda sannleika kvenfrelsunarsögunnar: enginn hefur nokkru sinni áorkað að breyta veröldinni með því að vera viðkunnanlegur. Hér er á ferðinni tímamótaverk á sviði kvenfrelsunarfræða – mikilvægt og laust við lotningu, ánægjulegt aflestrar.“
Bókina tileinkar Helen eiginkarli sínum, Jónatani, (öðrum í röðinni) og harðsnúnum konum, og þar með sjálfri sér sem einni slíkri. Á lokaspretti bókarinnar þakkar hún reyndar fleiri körlum fyrir veitta aðstoð, segir varfærnislega: „Ég geri ráð fyrir, að það sé í lagi með suma karla líka.“ (Það á vafalítið við um kvenfrelsunarkarla.) Helen gælir reyndar nokkrum sinnum við þessa fjarstæðukenndu hugsun á leiðinni, en lætur þar við sitja. Það truflar ekki efnistök hennar. Höfundur skrifar þjáninga- og píslarsögu kvenna af kunnuglegum píslarvættissjónarhóli á einfeldingslegri forsendu: konur hafa frá öndverðu verið kúgaðar af „feðraveldinu.“
Helen veitir lesendum innsýn í einkahagi sína - og að nokkru leyti er bókin skrifuð með hliðsjón af þroska hennar sjálfrar. Henni þykir t.d. mikilvægt, að lesandi sé upplýstur um, að hún kæri sig ekki um háhælaða skó, hafi ekki tekið upp ættarnafn Jónatans, raki á sér fótleggina og noti brjóstahöld, þar sem brjóst hennar þarfnist öflugs undirstuðnings. (Þetta gæti vitaskuld verið kímnigáfan, sem getið er um í annarri tveggja umsagna.)
Helen gerir sér í orði kveðnu grein fyrir, að saga sé flókið viðfangsefni og sjaldan skrifuð áreiðanlega. Afrakstur hennar sé því skiljanlega ófullkominn. Hún hvetur til, að fleiri jafn ófullkomin verk verði skrifuð.
Það er auðvelt að taka undir með Helen, að sagan sé vandrituð, en þó hlýtur að mega gera ráð fyrir, að staðreyndir séu í heiðri hafðar. Því miður er misbrestur á því. T.d. fullyrðir hún, að kynfræði hafð sprottið úr rannsóknum Alfred C. Kinsey (1894-1956). Það er vitskuld rangt.
Helen styður mál sitt fræðilegum gögnum eins og góðir kvenfrelsunarfræðimenn iðulega gera. Hentugleiki og skortur á gagnrýninni umfjöllun ræður þar för – eða vísað er til rauna eða skoðana einstakra kvenfrelsara (eða kvenna) til að drepa gildum rannsóknarniðurstöðum á dreif, t.d. í sambandi við heimilisofbeldi.
Aftur á móti sýnir Helen viðleitni til að varpa ljósi á mótsagnir í hreyfingunni, einelti og útskúfun. Það er virðingarvert. T.d. spjallar hún við Erin Pizzey (f. 1939), stofnanda fyrsta nútíma kvennaathvarfsins í Lundúnaborg, sem þöguð var í hel og beitt annars konar ofsóknum og ofbeldi, m.a. líflátshótunum. Hvorki Helen né aðrir kvenfrelsarar hafa viðurkennt framlag Erin til þekkingar á heimilisofbeldi. Sú þekking truflaði „guðspjallið“ um hina friðsemdarlegu sál kvenna.
Höfundur víkur einnig stuttlega að þátttöku áberandi kvenfrelsunarfélaga/kvenna í félagsstarfi nasista, fasista, byltingarsinna (kommúnista) og stríðsæsingamanna, t.d. hina dapurlegu sögu Coco Chanel (1883-1971), sem beitti kyntöfrum sínum eins og Kamala Harris til að riðlast upp á topp. Það er í sjálfu sér aðdáunarvert, að höfundur skuli minnast á hryðjuverkastarfsemi kvenfrelsunarsystra sinna og skemmdarverk á menningarverðmætum og eignum. En þó er ekki minnst einu orði á Alexu Popovu, sem tók af lífi um þrjú hundrað karla (eða lagði á ráðin um morðin), sem beittu eiginkonur sínar „kynbundnu ofbeldi“ (að þeirra sögn). Ei heldur gerir höfundur skil þeirri grein hreyfingarinnar, sem berst fyrir tortímingu karla. Og það er fjarri henni að meta áhrif kvenfrelsunaráróðurs á mannlífið yfirleitt, t.d. andlega heilsu barna og unglinga.
Helen fjallar að mestu leyti um sögu breskra kvenfrelsara, en bregður stundum undir sig betri fætinum og stekkur hingað og þangað um veröldina og tínir til hinar og þessar raunir kvenna máli sínu til stuðnings. Einu sinni stökk höfundur alla leið til Nepal. Þar heyrði hún sögu af stúlkuskinni, sem frosið hafi í hel í „tíðablæðingakofa.“ Þessi sorglega saga er að dómi Helenar skelfilegt dæmi um kúgun kvenna. Vitaskuld sýnir hún enga viðleitni til að skilja fyrirbærið í menningarlegu ljósi. Í sama skreppi var henni einnig sagt frá því, að konur í Nepal vildu heldur sveinbörn, því stálpaða drengi mætti senda erlendis til að vinna fyrir þeim (í reynd er frekar um ánauð að ræða). Slíkt fyrirkomulag telur Helen hins vegar tala því máli, að karlar séu frjálsir af kúgun. Kvenfrelsunarheimsveldishugsunin drýpur úr penna hennar.
Ég mæli eindregið með bókinni handa þeim, sem vilja kynna sér kvenfrelsunarfræðimennsku í hæstu hæðum.
Endurskoðun sögunnar stendur nú sem hæst. Það á einnig við um samskipti kynjanna. Ég varð furðu lostinn fyrir nokkrum mánuðum síðan, þegar ég horfði á kvikmynd um Elísabetu fyrstu, Bretadrottningu.
Skömmu áður en Elísabet I (1533-1603) lætur höggva höfuð af frænku sinni og drottningu Skota, Maríu I Stuart (1542-1587), eiga þær spjall saman um lífið og tilveruna. Eitt hugðarefnanna á þessari ögurstundu voru karlmenn. Þær sammæltust um, að þeir væru kvenkyninu óþægur ljár í þúfu – eða eitthvað á þá leið.
Það vakir fyrir kvenfrelsunarleikstjórum að rétta hlut kvenna í veröldu, sem karlar hafa ráðið, að þeirra sögn, og gert lítið úr þætti þeirra í mannkynssögunni. Þáttaröðin og kvikmyndin, „Rauða tjaldið“ (The Red Tent), er gerð eftir metsölubók Anita Diamant. Framleiðandi er Paula Weinstein og leikstjóri Roger Young.
Sögur Bíblíunnar eru endurtúlkaðar frá sjónarhóli kvennanna eins og höfundurinn, gerir hann sér í hugarlund. Aðalpersónan er Dína (Dinah) í Sköpunarsögunni, sem í raun átti fjórar mæður, allar fjórar eiginkonur föðurins, Jakobs, og bræðurna tólf, sem urðu stofnfeður Ísraela.
Frásögn Dínu er í anda kvenfrelsunartúlkunar samtímans, þ.e. grimmdar karla í garð kvenna. Rauða tjaldið verður eins konar þjáningafangelsi kvenna við blæðingar, fæðingar, sjúkdóm, kynlífs- og trúarvígslu ættkvíslarinnar. Í tjaldinu rauða varðveita konurnar forna gyðjutrúararfleifð, sem Jakobi er í nöp við, því hann er föðurveldisnaggur.
Bræður Dínu eru fullir öfundar og grimmdar og ganga meira að segja af elskhuga hennar dauðum. Þá hefjast hrakningar Dínu og hún flæmist alla leið til Egyptalands. En ljótu bræðurnir ellefu tóku líka upp á því, að selja yngsta bróðurinn og uppáhald föðurins, Jósef, í þrældóm. Leið hans lá einnig til Egyptalands, þar sem hann hófst til mikilla metorða. Þar hittust hálfsystkinin og urðu fagnaðarfundir.
Netflix sýnir um þessar mundir heimildarmynd um Kleópötru, hinn mikla einvald Egypta fyrir tveim árþúsundum eða svo. Um það bil þrem öldum fyrr hafði Alexander mikli, konungur Makedóníu, lagt undir sig Egyptaland, og m.a. stofnsett lærdómsborgina, Alexandríu. Yfirstéttin varð skiljanlega grísk. Rómverjar ríktu umhverfis Miðjarðarhafa, þegar Kleópatra fyrst barði heiminn augum.
Kleópatra er kynnt til sögu af sex sögumönnum. Fimm þeirra eru konur. Það svífur kvenfrelsunarandi yfir vötnum.
Ágrip: Það var einu sinni í fyrndinni, að konur drottnuðu, bjuggu yfir óviðjafnanlegu valdi sem stríðsmenn, drottningar og mæður þjóða. Þær beygðu sig ekki í duftir fyrir nokkrum karli. Afrek þeirra endurómuðu í sögunni og enginn karlmaður bar yfir þær höfðuð eða herðar. En konur þurftu að horfast í augu við hættur, sem enginn karlmaður hefur þurft að gera.
Svona kona var Kleópatra. Sögumenn spyrja, hvort hún hafi verið stjórnsnillingur eða freistari. Svar þeirra virðist vera, að Kleópatra hafi beitt kynkænsku og grimmd. Bróðir hennar og eiginmaður var myrtur. Ástmaður hennar, annar tveggja rómverskra mikilmenna, sem hún dró á tálar eða átti í stjórnkænskulegu kynlífssambandi við, Júlíus Sesar, hafði lofað Kleópötru því, að drepa Asinoe, yngri systurina. Hinn elskhuginn var Marcus Antonius, keppninautur Júlíusar.
Stjórnsnillin fólst í því að beita kyn- og persónutöfravaldi til að ríkja ein yfir Egyptalandi og tryggja syni hennar og Júlíusar ríkiserfðir yfir ríkjunum báðum.
Sögumenn gera sér í hugarlund, að Júlíus hefði aldrei áður komist í kynni við konu, sem væri svo sátt við kynferði sitt og örugg í kynlífi sínu. Það er hér um bil spaugilegt, að Júlíus hafði árum saman barist við germanska þjóðflokka. Meðal þeirra voru allar konur þjálfaðar til hermennsku í neyð, rétt eins og konurnar í hinni fornu Spörtu. En yfirleitt var það hlutverk karla að berjast með vopnum og vernda konurnar sínar.
Fórnarlambsviðhorf sögumanna er neyðarlega greinilegt, þegar þær segja, að Kleópatra hafi barnist hetjulega við óvini sína og leikið á keppninauta, skilið eftir sig sport í mannkynssögunni svo djúp, að engum karlmanni muni lánast að má þau út.
Hvers vegna ættu þeir að gera það? Kannski til að kúga þær? Því halda kvenfrelsarar fram. Það voru karlar, sem tryggðu hásæti Kleópötru og karlar (að mestu leyti), sem héldu minningu hennar á lofti og skrifuðu sögu hennar. Gríski sagnfræðingurinn, Plutarch, reið á vaðið.
Það var reyndar heil sögubókmenntagrein á miðöldum að skrifa um konur fornaldar og samtímas, lofa þær og mæra. Sagnfræðingar meðal karla hafa síður en svo stungið afreksverkum og lífi kvenna undir stól. Það er hluti af óskhyggjusagnfræði kvenfrelsaranna. Og það er hárrétt hjá sögumönnum, að voldugar drottningar og önnur kvenfyrirmenni hafi ríkt í veröldinni frá ómunatíð. En eins og Helga Kress segir um íslenskar konur, þær beittu körlum sínum og sonum sem peðum í valdatafli á mannlífsskákinni stóru.
Eins og kunnugt er miðar kvenfrelsun einnig að því að fjölga konum í hlutverkum, sem lengi vel féll í skaut karla að sinna. Kvikmyndaframleiðendum rennur blóðið til skyldunnar við að endurspegla þessa þróun. Hörkukerlingar og kvenhetjur hafa séð dagsins ljós á tjaldinu, hver á fætur annarri. Þær skjóta karlhetjunum yfirleitt ref fyrir rass, því þær eru svo klárar, tilfinningalega þroskaðar og réttlátar, svo fátt eitt sé nefnt.
Óneitanlega fær þessi iðnaður á sig spaugilegt svipmót eins og þegar smávaxin og fíngerð kona rústar eins og tólf karlrumum með kýlingum og fótaspörkum. Það er stundum eins og helstu lestir karlmennskunnar umhverfist í góða og uppbyggilega kvenmennsku.
Kanadíski enskuprófessorinn fyrrverandi, Janice Fiamengo, skrifar í þessu viðfangi ágæta hugleiðingu um nýja þáttaröð frá Netflix, „Stjórnarerindrekann“ (The Diplomat), þar sem ofurafl kvenna er áberandi. Titill greinar hennar er: „Sæl Kata, hversu oft lemur þú karlinn þinn?“
Í stuttu máli er boðskapurinn sá, að á vorum kvenfrelsunartímum sé andstyggðarhegðun af hálfu karla, bæði leyfileg og æskileg af hálfu kvenna. Þannig sýni þær árangur valdeflingarinnar, mátt sinn og megin. Hin nýja kvenmennska verður til við að tileinka sér skrumstælda karlmennsku.
En tólfunum kastar, þegar fjallað er um heimilisofbeldismanninn, Lorena Bobbit, í hetjuljóma. Hún var það sér til frægðar að skera fyðilinn undan eiginkarli sínum árið 1993. Janice, Tom Golden og Paul Elam ræða mál þessarar heimilisofbeldisófreskju, með skírskotun til heimildarmyndar um hana, sem Amazon gerði 2018. Það vakti fyrir Amazon að skoða glæpinn frá sjónarhóli Lorena, þjáninga hennar og sannleika.
Í raun réttri er Lorena fórnarlambið, samkvæmt endurtúlkuninni. Við handtökuna sagði Lorena: „Sjáfur fær hann alltaf fullnæginu, en bíður aldrei eftir minni. Hann er sjálfselskur.“
Við réttarhöldin setti hún fram ákæru um nauðgun og barsmíðar. Susan Fiester, geðlæknir, komst að því, að Lorena þjáðist af áfallastreituröskun vegna ofbeldis í sambandinu og hefði skorið undan karli sínum í stundarbrjálæði. Lorena var dæmd til fimm vikna vistar á geðsjúkrahúsi.
Í heimalandinu, Ekvador, fékk hún þjóðarhetjumóttökur, boðið í mat til forsetans. Í Bandaríkjunum gerði Mary Beth Edelson höggmynd af Lorena. Hún er kölluð Kali Bobbitt. Ný gyðja fædd.
En Lorena var ekki sú fyrsta til að hefna sín með þessum hætti. Árið 1983 birtist, í bandarísku tímariti um skurðlækningar, grein um faraldur í Taílandi á áttunda áratugi síðustu aldar, þar sem konur skáru undan körlum sínum. Höfundar telja orsökina vera framhjáhald og niðurlægingu af hálfu karlanna.
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Red_Tent_(miniseries) https://fiamengofile.substack.com/p/hey-kate-how-often-do-you-beat-your?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.youtube.com/watch?v=5GvWxeVXV7E https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0002961083904208?via%3Dihub https://www.nytimes.com/2019/01/30/arts/television/lorena-bobbitt-documentary-jordan-peele.html https://menaregood.substack.com/p/lorena-bobbitt-amazon-documentary?utm_source=substack&utm_medium=email#play https://abcnews.go.com/US/25-years-back-infamous-lorena-bobbitt-case-captivated/story?id=56039933 https://en.wikipedia.org/wiki/John_and_Lorena_Bobbitt https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9987415/ https://www.theguardian.com/education/2012/nov/19/improbable-research-thai-women-cut-off-penis
Heimilisofbeldisiðnaðurinn: Lögreglan hikar. Evelyn Rae
Heimilisofbeldisiðnaðurinn blómstrar á Vesturlöndum – ekki síst á Íslandi. Það var eftirtektarvert, að ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur, afréð að styrkja þennan iðnað í veirukreppunni, m.a. með stofnun Kvennaathvarfs á Akureyri. Eins og allir vita, snýst þessi iðnaður um að hlúa að konum, refsa körlum og endurhæfa þá sökum ofbeldishegðunar, sem fórnarlömbin, konurnar, yfirleitt bera vitni um.
Það er væntanlega einnig á flestra vitorði, að kvenfrelsarar – íslenska ríkistjórnin meðtalin – berst fyrir að auðvelda konum að ákæra karla fyrir kynofbeldi og ofbeldi af öðru tagi gegn þeim og börnum. Fyrsta skrefið er oft og tíðum hringing til lögreglu, sem kemur með blikkandi ljósum og fjarlægir – samkvæmt lögum Alþingis – karlinn (föðurinn, elskhugann). Konunni er þá gjarnan ekið með börnunum í Kvennaathvarf. Stígmót taka slíkum „þolendum ofbeldis“ opnum örmum. Haldi konan því fram, að karlinn sé varhugaverður henni eða börnunum, gefur lögreglu út nálgunarbann. Konur snúa sér einnig beint til lögreglu og félagsmálastofnana til að setja ofbeldisekjuna af stað.
Kvenfrelsarar leggja þunga áherslu á, að konum skuli trúað um meint ofbeldi karla.Þeir afneita venjulega þeirri staðreynd, að bæði kyn beri ábyrgð á heimilisofbeldi nokkurn veginn til jafns. Þetta er gamalkunn vísindaleg staðreynd. Sjá til dæmis samantekt Martin S. Fribert, við háskólann í Kaliforníu. (References examining assaults by women on their spouses or male parners. An annotated biblipgraphy.) Samantektin hljómar svo: „Lagt er mat á 286 vísindarannsóknir: 221 einstakar raunrannsóknir (empirical studies) og 65 yfirlit og/eða greiningar. Sýnt er fram á, að konur séu jafn áþreifanlega ýgar, og ýgari heldur en karlar í samböndum við maka eða karlkyns lífsförunauta. Samantekið er um að ræða meira en 371.600 manns í úrtökum þeim, sem yfirlitsrannsóknirnar taka til.“
Sálfræðingarnir, Nicola Graham-Kevan og Deboah Powney, frá háskólanum í Mið-Lanscshire á Englandi, benda á rannsóknir, sem sýna frama á, að konur séu líklegri til að greiða fyrsta höggið. Þegar konur efna til handalögmála er líklegra að þær, frekar en karlmaðurinn, verði fyrir meiðslum. (Þetta sýna þó ekki allar rannsóknir.) Þær segja: „Það er athyglivert, að þessi gögn hafa legið fyrir, meðan kvennahreyfingarnar hafa haldið uppi áróði fyrir kynjuðu viðhorfi [þ.e. að karlar beiti svo til einir ofbeldi við heimiliserjur]. En sökum þess, að farið hefur verið með þessa staðreynd í launkofa eða hún þögguð niður, er flestum hreyfinganna, svo og fólki almennt, ókunnugt um hana.“
Sama á við um falskar ákærur. Kvenfrelsarar afneita venjulega, að þær eigi sér stað. Lögregluyfirvöldum og einstökum lögreglumönnum virðist nú ofboðið í Ástralíu, en þar gildir svipuð löggjöf og hér og kvenfrelsunaráróðurinn er sá sami. Fyrir skemmstu benti Samband lögreglumanna í Queensland ríki á, að fölskum ákærum um heimilisofbeldi væri jafnaðarlega beitt til ávinnings í fjölskyldudeilum. Þetta er velþekkt fyrirbæri á Íslandi.
Lögreglumaður skrifaði: „Við erum líka sérfræðingar í heimilisofbeldi. Við tökumst í raun á við það, sem að lögreglunni snýr eins og að reyna að tjasla uppá ónýt og gagnlaus lög um heimilisofbeldi. Og aðiljar í „heimilisofbeldisiðnaðinum“ álasa okkur fyrir það.“
Annar lögreglumaður lét hafa eftir sér: „Á starfsævinni hef ég orði vitni að mýgrúti tilvika, þar sem konur leggja á ráðin með kynsystrum sínum: „Segðu bara, að hann nauðgi eða lumbri á þér eða börnunum. Það hrífur ávallt.“
Sá þriðji sagði: „Í raun og sann var það svo, að kona kom í afgreiðslu á lögreglustöðinni og sagði umbúðalaust: „Mér var sagt að fara hingað og fara fram á nálgunarbann gegn kærastanum, því ég vil hindra, að hann fái forsjá barnanna.“ Ástralski kynfræðingurinn, Bettina Arndt, átti viðtal við fyrrum yfirmann í lögreglunni (police officer), sem bendi á, hvernig reglan, saklaus uns sekt er sönnuð, er fótum troðin. „Nú eru þessi grundvallarregla og vinnubrögð [samkvæmt henni] skrumstæld í þágu hugmyndafræði. Góðir og vitrir menn láta það líðast. Aðrir eru of óttaslegnir til að andæfa.“
Hann heldur áfram: „Sjálfur er ég fórnarlamb hins skelfilegasta ofbeldis í æsku og á fullorðinsárum. … Faðir okkar lagði aldrei hendur á okkur allt sitt líf. Það var mamma sem gerði á okkur hinar grimmilegustu árásir.“
Það er sjaldgæft að heyra lögreglumenn tjá sig hispurslaust um starf sitt að heimilisofbeldismálum. Þeir hafa nú fengið námskeið í kvenfrelsunarhugmyndafræðinni um ofbeldi karla og liggja undir ámæli fyrir of fáar ákærur, líkt og dómarar fyrir of fáa sektardóma. Aukin heldur má í Ástralíu víðast hvar og í Bandaríkjum Norður-Ameríku sums staðar – gera lögreglumenn ábyrga, sé ekki rannsakað og kært.
Hér að neðan er krækja á viðtal, sem áðurnefnd Bettina átti við kvenlögreglumann, sem lét staðar numið, eftir tólf ára feril í lögreglunni, Evelyn Rae. Spjall þeirra er einkar fróðlegt.
https://www.bettinaarndt.com.au/video/police-resent-enforcing-unjust-feminist-laws-former-police-officer-speaks-out-2/
Halla er menntaður kennari frá KÍ. Síðar lauk hún prófi í alþjóðasamskiptum við HÍ. Meistaraprófsritgerð hennar, Slæðusviptingar, fjallar um konur í Íran. Meginniðurstaðan er sú, að „[k]onur alls staðar í heiminum eru kúgaðar. Það er stigsmunur en ekki eðlismunur á því hvernig konur í Íran hafa það og hvernig konur á Íslandi hafa það.“ Undirstaða ritgerðarinnar er viðtöl við konur. Þær koma Höllu svo fyrir sjónir. „Þær minna á ofurhetjur sem sveipa sig svörtum skikkjum og líða áfram út í buskann. Ég ímynda mér þær takast á flug til að bjarga fólki í nauð.“ Hvað snertir viðtöl um stöðu kvenna í Íran, segir Halla „beitti ég öllum mínum sjarma til að fá þær til að tjá sig enda hitti ég ekki oft konur sem tala reiprennandi ensku. Svarið kom mér á óvart. „Konur og karlar eru jöfn í Íran,““ þó ekki í því, sem að fatnaði lýtur.
Halla er framkvæmdastjóri ASÍ, fyrrum ráðgjafi ríkisstjórnarinnar í jafnréttismálum og var ráðgjafi Ögmundar Jónassonar í ráðherratíð hans sem innanríkis- og heilbrigðisráðherra.Halla hefur einnig starfað sem skrifstofustjóri svokallaðs „Kvenjafnréttisflokks“ (Women‘s Equity Party) í Bretlandi, ráðgjafi á alþjóðlegri lögmannsstofu og blaðamaður á Morgunblaðinu.
ASÍ segir Höllu hafa „víðtæka reynslu af stefnumörkun og stjórnun verkefna. Hún hefur leitt stefnumótandi nefndir á vegum stjórnvalda, meðal annars sem tengjast baráttu gegn ofbeldi og málefnum útlendinga. Hún hefur skipulagt alþjóðlegar ráðstefnur, skrifað ritrýndar fræðigreinar og fræðibók [hér er líklega átt við meistaraprófsritgerðina], auk þess sem hún ritaði ævisögu Guðrúnar Ögmundsdóttur og hefur gefið út tvær ljóðabækur. Halla hefur jafnframt tekið virkan þátt í félagsstörfum, bæði hérlendis og erlendis. Halla verður góð viðbót í úrvals starfshóp Alþýðusambandsins, en verkefni hennar munu snúa að samskiptum við aðildarfélög sam¬bandsins, stefnumótun, daglegum rekstri og starfsemi skrifstofu ASÍ auk þess að leiða faglega vinnu samtak¬anna.“ Í þessum „úrvalshópi“ er m.a. Dríf Snædal, (fyrrum) flokkssystir Höllu og annálaður kvenfrelsari.
Halla er varaþingmaður VG, einn af aðalhugmyndafræðingum þeirrar hreyfingar, og var jafnframt ráðgjafi ríkisstjórnarinnar um kynjastjórnmál. Ríkisstjórn Íslands hefur veitt „ég-líka-hreyfingunni“ (me-too) sérstakt brautargengi á Íslandi. Halla hefur einnig stuðlað að því, að boðskapur hreyfingarinnar var samþættur stjórnarstefnu núverandi ríkisstjórnar.
Hún skrifar: „Fyrsta skrefið er að við horfumst í augu við að alltof margir menn leyfa sér að láta viðbjóðsleg orð falla um konur. Næsta skref er síðan að skilja að orðin leiða til athafna (þótt þær séu ekki endilega framkvæmdar af sömu einstaklingum), eins og sjá má af öllu því ofbeldi sem konur verða fyrir vegna þess eins að þær eru konur. Ofbeldið reynum við stundum að réttlæta með því að varpa ábyrgðinni á brotaþolann eða þagga með því að tortryggja konur sem stíga fram og segja frá. Þannig viðhelst ójöfn staða kynjanna kynslóð fram af kynslóð.“ Halla kann sína kvenfrelsunarfórnarlambsþulu.
Eins og liðsmönnum VG yfirleitt er Höllu verulega í nöp við konur, sem velja kynlífsþjónustu eða vændi að atvinnugrein. (Vændiskarlar eru ekki virtir viðlits.) Eins og kunnugt er stóð VG fyrir breytingum á refsilöggjöfinni, sem nú bannar kaup vændis. VG lýsti yfir sigri í kvenfrelsunarbaráttunni, þegar sú breyting var samþykkt. (Stór hluti þingmanna greiddi reyndar ekki atkvæði, heldur hljóp í felur.)
Höllu er yfirleitt í nöp við konur, sem nota kropp sinn öðruvísi, en henni finnst leyfilegt: „Með því að borga konu fyrir að ganga með barn er því verið að búa til undarlega samsuðu af vændi og barnasölu. Vændi í þeim skilningi að verið er að kaupa afnot af líkama annarrar manneskju og barnasölu því barnið er jú selt. Ójafnvægið milli þeirra sem borga fyrir að fá eigið barn og konunnar sem fær greitt er augljóst.“
Hugmyndafræði Höllu er varla vafa undirorpinn; fróðleg blanda hugmynda um alræði öreiganna, sem umverpst hefur í kvenbyltingarhugmyndafræði, drauminn um samfélagið, þar sem eitraðri karlmennsku hefur verið útrýmt og allir (allar konur) eru jafnar. Í þessu ljósi er grein Höllu sérstaklega áhugaverð.
"Þá hafa kreppur oft orðið til þess að breikka kynjabilið í samfélaginu, ekki síst með því að búa til störf fyrir karla og fjármagna þau með niðurskurði í opinberum kerfum, sem aftur leiðir til langtímaatvinnuleysis kvenna og aukinnar ólaunaðrar vinnu sem þær þá sinna í staðinn. Þess vegna skiptir máli hvernig er haldið á spöðunum í efnahagskreppu." (Skoðanasystir Höllu í Samfylkingunni, Oddný Harðardóttir, hefur viðrað svipaðar hugmyndir, þ.e. að fjölga kvennastörfum á vegum hins opinbera.)
Ber Halla virðingu fyrir sannleikanum? Staðreynd málsins er sú, að margar drepsóttir hafa geisað um heiminn. Karlar þola þær yfirleitt verr, heldur en konur. Útþensla hins opinbera síðustu öldina hefur einkum orðið til þess að veita fyrrum húsmæðrum launaða vinnu utan heimilis. Störf í hinu opinbera kerfi eru þrátt fyrir allt öruggari yfirleitt, en á almennum vinnumarkaði. Allar kreppur í einkageiranum, sem oft felast í kerfislegum umbreytingum, t.d. að flytja framleiðslu eða þjónustu til svæða, þar sem vinnuafl er ódýrara, hefur komið einna verst niður á karlmönnum, sem þrátt fyrir endalausa kvenfrelsun sitja einir um hituna þá að sinna líkamlega erfiðum störfum og hættulegum.
Það mætti svo sömuleiðis nefna, að þegar umræddar kreppur ríða yfir, velja karlmenn ósjaldan þann kost að sálga sér. Þá eru þeir gagnslausir orðnir fjölskyldum sínum. Þetta eru tiltölulega aðgengilegar staðreyndir.
Hins vegar er svo að sjá, að Halla hafi ekki áhyggjur af staðreyndum á þessu sviði. Hún setur undir sig kvenfrelsunarhausinn, krafsar eins og naut í flagi. Það er mörgum kvenfrelsurum tamt. Það er beinlínis sorglegt og gæti jafnvel orðið varhugavert, ef áðurtaldar skjaldmeyjar og fylgismenn þeirra ná undirtökum í stéttarfélagshreyfingunum. Ofstopakvenfrelsarar hafa nú þegar ógnvænleg völd á sviði löggjafar-, dóms- og framkvæmdarvalds.
Halla víkur að loftlagsmálum. Samkvæmt umhverfiskvenfrelsunarkenningunni eru karlar ábyrgir fyrir hlýnun jarðar, sem er forboði ragnaraka (loksins). Hér spinnur hún saman veirukreppuna og hlýnun jarðar. “Síðast en ekki síst á kreppan ekki að verða til að auka misrétti, heldur til að draga úr því. Hverja einustu aðgerð stjórnvalda þarf að rýna út frá þessum þáttum. Hver eru áhrifin á jöfnuð og jafnrétti? Hvernig þjóna aðgerðirnar því framtíðarsamfélagi sem við viljum byggja?
Halla spyr lesandann, en það leikur varla vafi á því, hvert rétta svarið sé, sbr. stefnuskrá VG og drauma Höllu um kvenyndissamfélagið, laust við eitruðu karlmennskuna.
Við lifum á afdrifaríkum tímamótum. Á hverfanda hveli eru mannúðleg og frjálslyndisleg jafnréttisviðhorf. Kvenfrelsunarofstæki sækir á og hefur grafið um sig í huga og hjarta fólks. Áróður þeirra, fjármagnaður af þér, lesandi góður, ratar inn í merg og bein.
Kvenyndissamfélag kvenfrelsaranna er rétt handan við hornið. Yfirlýstri útrýmingu karlmennskunnar miðar vel. (Þó vilja karlmenn almennt reyndar ennþá gera konum til geðs.) Skoðanabræður og –systur Höllu hafa víða afgerandi ítök, bæði í samtökum launafólks, stjórnsýslunni og á Alþingi.
VG hafa það á stefnuskrá sinni, að konur skuli í raun ráða æxlun stofnsins einhliða; nú þegar hamast baráttumenn fyrir kvenyndissamfélaginu við að jaðarsetja karlmenn og drengi (eins og þeir telja, að karlar hafi gert við konur í fyrndinni); þeir kvengera drengi umvörpum; þeir leggja fjölskyldulíf og uppeldi undir ríkisvaldið í stöðugt meira mæli; þeir splundra fjölskyldunni; þeir ná sífellt meiri völdum í þjóð- og yfirþjóðlegum stofnunum.
Heldur þú, að þessi þróun sé holl barnabarnabarnabarnabörnum þínum? Hvað ætli þau segi, þegar að því kemur, að þau líti um öxl? Áður enn siglt er í strand, leyfi ég mér að minna á stjórnvisku Írókesanna, merkilegs þjóðflokks indíána í Norður-Ameríku. Stjórnvitringar þeirra sögðu: Taktu engar ákvarðanir, nema fyrst að gera þér í hugarlund afleiðingar þeirra sex kynslóðir fram í tímann.
https://vg.is/greinar/komum-sterkari-ut-ur-kreppunni/
Að áliðinni annarri bylgju kvenfrelsunar settust frelsararnir á herkænskurökstóla. Kosningaréttur var í höfn og flaumur kvenna lá út á vinnumarkað og í skóla. Hverju skyldi nú berjast fyrir? Upplausn fjölskyldunnar með karlinn að skotspóni? Hann var kynferðislegt óargadýr, sem engu eirði, ekki einu sinni smávöxnum dætrum sínum, sem beygja skyldi undir feðraveldið og þvinga inn í kynhlutverkið: „í kynferðisleg misnotkun stúlkubarna felst þjálfun og undirbúningur fyrir verðandi eiginkonur og mæður...“ (Florence Rush (1918-2008)) Catharine MacKinnon (f. 1946) útfærði orð kynsystur sinnar nánar: „Undirstaða kvenfrelsunar er trúin á frásagnir kvenna af kynferðislegri notkun og misnotkun karla.“
Lausnarorðið kom frá Gloria Steinem (f. 1934): „Við verðum að afnema bannsett (fucking) feðraveldið. Afnám auðvaldsins er hégómi fyrir okkur.“ Þannig upphófust samfarir auðvalds og kvenfrelsunar. Kvenfrelsurum var ríkulega launað og fjárfesting auðjöfranna – og smám saman allra iðnríkja Vesturálfu – reyndist arðbær. Vinnuaflið lækkaði í verði og markaðir stækkuðu.
Á undraskömmum tíma tókst kvenfrelsurum einnig að ná hreðjataki á fyrirmönnum og forsetum (Bill Clinton þó sérstaklega). Baráttukonurnar tóku karla í bólinu og keyrðu í gegnum þjóðþing og alþjóðastofnanir lög, sem kváðu á um allra handa ívilnanir handa konum. Það var skrifað í stein: „Konur eru fórnarlömb.“ Orrahríðin gegn „eðli“ karla og „föðurveldi“ var nú hafin, fjármögnuð að mestu leyti af auðjöfrum og smám saman af skattgreiðendum – körlum fyrst og fremst. Ríkiskvenfrelsun sá dagsins ljós.
Fyrrverandi utanríkisráðherra Bandaríkja Norður-Ameríku (BNA), Madeleine Albright (f. 1937) hvatti kynsysturnar áfram á sinn sérstaka hátt: „Það er til ákveðinn kimi í helvíti fyrir konur, sem ekki leggja lið kynsystrum sínum,“ hvíslaði hún eyra þeirra. Fræðamóðir þeirra og kyndilberi ,Simone de Beauvoir (1908-1986),“ staðhæfði einfaldlega: „Konur eru miskunnarlausar í garð kynsystra sinna.“
Öflugir hugmyndafræðingar undirbjuggu sem óðast herförina gegn körlum. Þeir voru ýmist taldir, nema hvort tveggja væri, kven- og barnaníðingar. Andrea Dworkin (1946-2005), sagði: „Hjónabandið á upptök sín í raðnauðgun [kvenna]. ... „Samræði fólks af gagnstæðu kyn felur í sér hreina og beina (formalized) fyrirlitningu á kvenlíkamanum. ... Sonur sérhverrar konu í feðraveldinu situr hugsanlega á svikráðum við móður sína. Hann er óhjákvæmilega nauðgari eða kúgari annarra kvenna.“
Mary Daly (1928-2010) sagði: „Með þá viðurkenningu í huga, að reðurveldið hafi með goðsögum sínum og stofnunum unnið umtalsverð skemmdarverk á vitundinni, munum við halda uppteknum hætti og útnefna föðurveldið sem öfuguggaviðmið [um samfélag], og uppsprettu annarrar félagslegrar illsku.“
Catherine MacKinnon segir: „Að mínum dómi er ævinlega um nauðgun að ræða, eigi kona kynlíf og þyki sér misboðið. [S]amfarir gagnkynhneigðra er nauðgun, þar eð konur almennt hafa ekki nægan styrk til að gefa merkingarbært samþykki [til þess arna].“
Drífa Snædal (f. 1973), segir: „Kynbundið ofbeldi er ofbeldi sem karlar beita konur og staðfestir aldagamalt valdamisvægi kynjanna. ... Þannig hefur sameiginlega forsjáin [þ.e. forsjá barna] gefið ofbeldismönnum enn eitt tæki í hendurnar til að stjórna lífi kvenna og barna, en yfirleitt eru þau stjórntæki sem tiltæk eru, notuð til að halda valdayfirráðum. Kynbundið ofbeldi er svo umfangsmikið vandamál að fullkomlega óábyrgt er að líta fram hjá því við lagasetningu eins og varðandi sameiginlega forsjá. ... Að líta fram hjá ofbeldi karls gegn konu inni á heimilinu er því að líta fram hjá ofbeldi gegn börnum.“
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, segir: „Veruleiki kvenna er þessi. Kynbundið ofbeldi ógnar lífi þeirra og heilsu. ... Vondi karlinn á sér enga eina birtingarmynd, hann er alls staðar og hvergi og þú veist aldrei hvort eða hvenær þú mætir honum. Stundum þekkir þú hann bara af góðu einu þar til hann snýst gegn þér. Stundum laðar hann þig til sín og brýtur á þér.“
Susan Brownmiller (f. 1935) segir: „Nauðgun er hvorki meira né minna en ásetningsógn; að halda konum í stöðugri skelfingu.“
Það sætir varla undrum, að kvenfrelsarar hafi beint spjótum sínum að slíkum andskota í mannsmynd, sem ofangreindar heiðurskonur draga upp. Áróður kvenfrelsaranna reið nú eins og flóðbylgja yfir vestræn iðnríki. En í áróðri felst „boðun hugmynda, upplýsinga eða söguburðar í þeim tilgangi að aðstoða eða baka tjón stofnun, málstaði eða einstaklingi. [Um er að ræða] hugmyndir, staðreyndir, [dylgjur] eða ásakanir, boðaðar í þeim [eina] ásetningi að efla eigin málstað ellegar skaða andstæðan slíkan. [Áróður] merkir einnig opinbera aðgerð, sem slík áhrif hefur.“ (Orðabók Merriam-Webster.)
Kvenfrelsarar hafa leitast við að glæða lífi augljósa fásinnu, bábiljur, trölla- og goðsögur, með fræðum og vísindum, sem iðulega hafa verið villuljós. „Kvenfrelsarar hafa verið óvandaðir að virðingu sinni í því, er lýtur að staðreyndum,“ segja hagfræðingarnir, Diana Furchtgott Roth og Christine Elba, í bók sinni „Kvenfrelsunarkreppunni.“ (The Feminist Paradox.)
Kanadíski sálfræðingurinn, Steven Pinker, tekur í sama streng: „Kvenfrelsunarbarátta fyrir jafnrétti í stjórnmálalegu og félagslegu tilliti er mikilvæg, en kvenfrelsunarfræðaklíkur á háskólastigi, sem einbeita sér að furðukennisetningum, eru það ekki. ... [því] kynjakvenfrelsun steytir gegn vísindunum. ... [Kvenfrelsararnir] berjast með kjafti og klóm gegn rannsóknum á kynferði og mismuni kynjanna. ... [Það er] meginástæðan fyrir því, að heiftúðlega er spyrnt gegn beitingu vitneskju um þróun, erfðafræði og taugafræði, í umræðu um mannshugann.“
Norður-ameríski félagsfræðingurinn, Steven Goldberg ( f. 1941), sagði þegar árið 1973, þegar áróðurherferð þriðju bylgju kvenfrelsunar, hafði verið ýtt úr vör: „Það er blekking, þegar kvenfrelsarar í nafni fræðilegra rannsókna, eru svo fúsir til að upphugsa staðreyndir, hafna þeim eða taka til sín eftir því, hvernig [staðreyndirnar] höfða til tilfinninga þeirra.“
Kvenfrelsararnir hafa lagt ofuráherslu á að telja stjórnmálamönnum og landslýði trú um, að konur væru fórnarlömb karla. „Kvenfrelsarar hafa víða komið við með boðskap sinn. Hér um bil allir skólar og vinnustaðir ... kynna kúgunarguðspjall kvenfrelsaranna, þeim, sem hugljómunar er vant. ... Það stappar nærri guðlasti í margra augum að láta að því liggja, að konur séu ekki kúgaðar. ... Við búum í samfélagi, sem hefur tekið sjálfkunngerð fórnarlömb í dýrðlingatölu.“ (Diana Furchtgott-Roth og Christine Elba)
Kvenverndarlöggjöf gekk í endurnýjun lífdaganna ýmist grímulaus eða undir yfirskini jafnréttis, þar sem bókstafur og andi laganna var að mestu leyti kvenhollur. Varla þarf að fjölyrða um túlkun þeirra og dóma. Þar er konum undantekningarlítið gert hærra undir höfði. Kvenverndarlöggjöf á langa sögu að baki og sprettur vitaskuld úr gildandi siðum og viðmiðum hinna ýmsu ættflokka og þjóða. Konur voru verndaðar og þeim hlíft, eftir föngum.
Hollensk-ísraelski sagnfræðingurinn Martin van Creveld (f. 1946) hefur eitt og annað um málið að segja í bók sinni „Forréttindakynið“ (Das Bevorzugte Geschlecht): Hann nefnir m.a.Salic-lögin á fransk-germanska menningarsvæðinu sem dæmi, samin af belgísk-franska kónginum Chlodovech eða Clovis (d. 511): Samkvæmt þeim var karli refsað fyrir að snerta frjálsa konu með fingri. Hindraði karlmaður för konu eða sló, var sektin þrisvar sinnum hærri. Sekta mátti karlmann fyrir samræði í meinum við frjálsa stúlku, jafnvel þótt með samþykkti hennar væri. Skaðabætur (vergjöld) fyrir konu voru almennt margfalt hærri, heldur en fyrir karl í sömu stöðu.Andi og bókstafur þessara lifði góðu lífi á miðöldum. T.d. var karlmönnum, sem áreittu konur, bannað að taka þátt í burtreiðum.
Í Aþenu til forna var ekki hikað við að dæma karla til dauða fyrir hjúskaparbrot. Eiginkonur voru þó ekki gerðar höfðinu styttri. Á lýðveldistíma Rómar var eiginkarli heimilt að ganga af eljara sínum dauðum, en eiginkonuna mátti hann ekki snerta. (Líklega hefðu þó fæstir þeirra barið sér á brjóst, þegar kerlur þeirra læddust á þeirra kostnað til að kaupa sér drátt hjá skylmingaþrælunum.)
Í drottnunartíð Konstantíns mikla (272-337) kváðu lög á um hærri sekt fyrir hórkarla, heldur en hórkerlingar. Vær hórkarlinn hins vegar blankur, var hann limlestur. Konan slapp við slíka refsingu – nem hún væri nunna.
Óskráð lög frá öndverðu og nær öll skráð lög allar götur síðan hafa kveðið á um sérstaka vernd og réttindi kvenna umfram karla. Slík löggjöf hefur gengið í endurnýjun lífdaganna fyrir tilstilli áróðurs kvenfrelsaranna, ýmist grímuklædd sem jafnréttislöggjöf eða ódulin sérréttindalöggjöf. Eitt dæmi um þetta eru „Lög gegn ofbeldi í garð kvenna“ (Violence against women Act) í BNA.
Kvenfrelsarinn, Leslie R. Wolfe (1943-2017), segir um þau lög: „Hér er eiginlega ný löggjöf um borgaraleg réttindi (civil law), sem konur geta beitt til að lögsækja árásarmenn fyrir að brjóta á borgaralegum réttindum sínum. ... Þau lýsa í hve stóru umfangi glæpir gegn konum ... hatur, kvenfyrirlitning, stjórnun og drottnun, [glæpir] sem allir eru til þess ... fallnir að halda öllum konum í skelfingu.“
Í Bandaríkjum Norður-Ameríku (BNA) varð ofangreind herferð gegn körlum nánast að helför eða ofsóknum. Norður-ameríski blaðamaðurinn, Adriana Cohen, orðar það svo: „Það ríkja hleypidómar í garð karla í mennta- og heilbrigðiskerfi, á vinnustöðum, í dægurmenningu og jafnvel í fjölskyldum samtímans. [Hleypidómararnir] gera sér far um að auðmýkja og vanvirða venjulega, heilbrigða karla og drengi, hér um bil hvarvetna á vettvangi mannlífsins. Þegar allt kemur til alls [er markmiðið] að ræna þá karlmennskunni. Þetta skal þakka róttæklingum og kvenfrelsurum. Undir gunnfána áratuga langrar og sigursællar baráttu fyrir kvenréttindum og „kvenjafnrétti“ hafa þeir samtímis háð heilagt stríð gegn körlum.“
Ofsóknir þessar urðu t.d. norður-ameríska blaðamanninum, Dorothy Rabinowitz, að rannsóknarefni. Hún hlaut hin virtu Pulitzer verðlaun fyrir gagnrýna umfjöllun sína. Skömmu eftir síðustu aldamót gaf hún út bók um rannsóknir sínar; „Grimmasta gerræðið. Ásakanir, ljúgvitni og önnur ódæðisverk á okkar méli“ (No Crueler Tyrannies. Accusation, False Witnes, And Other Terrors of Our Times).
Titil bókarinnar sækir Dorothy til orða franska stjórnvitringsins og dómarans, Charles-Louis de Secondat, Baron de La Bréde et de Montequieu (1689-1755). Honum féllu svo orð: „Ekkert gerræði er grimmara því, sem fram fer undir hlífiskildi laganna og í nafni réttvísinnar.“
Í bók sinni rekur nefnd Dorothy gang fjölmargra réttarhalda þar sem réttarfarsofsóknir gegn körlum, ásakaðir um kynferðisleg ódæði gegn konum, hafa átt sér stað. Eitt hinna kunnari eru réttarhöldin yfir kvenlækninum, Patrick Griffin, þar sem rannsókn var í höndum Linda Fairsein, saksóknari var Bridget Flemming og dómari Marcy Kahn.
Patrekur var ákærður fyrir að sleikja kynfæri hálffimmtugrar konu, meðan hann í dagsins önn framkvæmdi á henni ristilspeglun á læknisstofu sinni. Kynfæri hennar voru saurmenguð, sökum ófullnægjandi þarmhreinsunar. Hún hafði viljað fá lækninn til að votta líkamlegan og andlega skaða, sem hún hafði hlotið af því að hafa misst húsnæði sitt vegna vangoldinnar húsaleigu. Ákæruvaldið auglýsti í fjölmiðum eftir fleiri ávirðingum. Og þær bárust vitaskuld.
Það var alkunna, að umræddur læknir starfaði á mannúðargrundvelli og setti þóknun aldrei sem skilyrði fyrir þjónustu við sjúklinga. Glæpur hans þótti einstaklega hræðilegur, þar sem „gefið sig út fyrir að vera verndari og læknandi,“ segir í dómsorði. Glæpur hans einkennist því af „[t]rúnaðarbroti og heigullegu ofbeldi.“ – „Hann lifði í þeirri trú að það mætti ganga á skjön við reglurnar, að hann gæti tekið upp á hverju einu [sem honum dytti í hug].“ Dómarinn, Marcy, staðhæfði ennfremur, að „[s]aurgun persónuhelgi annars manns,“ gæti haft í för með sér ævilangar pínslir. Það eru mörg mál þessu áþekk í nágrannalöndunum einnig. Stríðið gegn körlum tekur á sig margvíslegar myndir.
Norður-ameríski blaðamaðurinn, Adriana Cohen, segir um þetta og nýjustu herförina, „ég-líka (mee-too): „Stríðið gegn körlum hefur einnig sett mark sitt á réttar- og dómskerfi Bandaríkja Norður-Ameríku. Ég-líka-hreyfingin (me-too) ræðst til atlögu við réttarreglurnar. Þess er krafist að lagður sé trúnaður á ákærur um kynferðislegt ofbeldi karla gegn konum, án lögmætrar rannsóknar. Í stað þeirrar grundvallarréttarreglu, að sakborningur sé álitinn saklaus, uns færð er sönnun á sekt hans, rétta og dæma voldugar konur og kvenfrelsarar yfir karlmönnum í dómstóli götunnar – vinnustaðarins og æðri menntastofnanna – án þess að kanna til þaula staðreyndir og gögn málsins.“
Sumum konum blöskrar: Kvenfrelsarinn, Doris May Lessing (1919-2013), Nóbelsverðlaunahafi í bókmenntum, lét hafa eftir sér: „Venjulega eru það heimskustu og fávísustu konurnar, sem ata auri hina háttvísustu og gáfuðu karla.“
Norður-ameríski bókmenntafræðingurinn, kvenfrelsarinn Daphne Patai (f. 1943), segir: „Sum okkar geta ekki lengur fagnað kvenfrelsunarsigrunum. Þess í stað ættum við að syrgja, þar eð af þeim stafar ógn við borgaraleg réttindi, einstaklingsfrelsi, virðingu kvenna og karla, og réttmæti kvenfrelsunar í sjálfri sér.“
Brjálaði-Bensi, barnamorðingi, leggur mikið á hermenn sína. Látlaus morð á óbreyttum borgurum tekur sinn andlega toll, rétt eins og hjá þýsku drengjunum, sem neyddir voru til að slátra Gyðingum eins og búfénaði í seinni heimstyrjöldinni. Það er andstætt karlmannlegri hermennsku að myrða börn og konur.
Slátrunin á Gaza hefur nú staðið í tíu mánuði. Kanadíski blaðamaðurinn, James Corbett, hefur dregið saman þessa sorgarsögu á sinn vandvirknislega hátt. Hann kallar slátrun Ísraela á Gaza helför. (Legg einnig hjá krækjur um stórfróðlega þætti hans um Hamas og þriðju heimstyrjöldina.)
Þrátt fyrir látlausan hernað og slátrun Ísraela á Gaza um tíu mánaða skeið, berjast Hamas (og allar hinar andspyrnuhreyfingarnar) af atorku. Það væri ofmælt að segja, að ísraelski herinn hafi borið sigurorð af skæruliðunum, þrátt fyrir alla sína „guðdómlegu“ hernaðartækni og dyggan stuðning Vesturlanda. Herinn lætur á sjá, hermönnum fækkar, margir eru lemstraðir af sárum og andlegum kaunum. Sumir fremja sjálfsmorð. Kunnáttumenn telja um 5000 hermenn þeirra fallna, um 70.000 sára.
Nauðgurum og misyndismönnum úr röðum hermanna hefur verið stefnt fyrir rétt vegna pyndinga. Þetta er þó gert í blóra við vilja bæði ofstækisfólks meðal almennings og stjórnmálamanna.
Nauðgun á palestínskum fanga í endaþarm var síðasta tilvikið, sem athygli vakti. Þingmenn rifust um það, hvort það væri leyfilegt eða ekki. Niðurstaðan varð sú, að nauðgun (sér í lagi hommanauðgun, skildist mér) væri ekki refsiverð. Bandarískur erindreki sagðist í vafa, enda ekki maður lögfróður.
Uppþot! Ókyrrð vex í landinu, samtímis því, að Brjálaði-Bensi færist allur í aukana, eftir tilbeiðsluna á bandaríska þinginu nýverið og grænu ljósin frá tuskubrúðum hernaðarauðvaldsins um árásir á Líbanon.
Brjálaði-Bensi vill reyndar senda herinn í sjálfsútrýmingarherför gegn Hisbolla, Íran og andstöðuhópum í Sýrlandi, Írak og Jemen. Hann talar eins og George Bush; „öxulveldi hins illa.“ Allir eru vondir við Gyðinga, sem hann telur sig foringja fyrir. Hugvillan er hörmuleg.
Síðasta átylla ísraelskra stjórnvalda er dráp á kristnum börnum á Gólanhæðum, sýrlensku landsvæði undir hernámi Ísraela. Orsakavaldurinn er, að öllum líkindum, brot úr varnareldflaug Ísraela sjálfra. Þegar Barnamorðinginn mætti við jarðarför barnanna tólf, var hann hrakinn á braut með hrópum eins og „tíkarsonur“ og „stríðsglæpamaður.“
Brjálaði-Bensi lætur sig dreyma um Stór-Ísrael. Hann gælir við hugsunina um kjarnorkusprengjur, þ.e. þessar sætu, litlu (neutron bomb), sem valda takmörkuðum skaða, nema á fólki. Svo er geislavirkni þeirra takmörkuð.
Í vitfirringunni gleymir Brjálaði-Bensi, að hann á fáa vini í veröldinni, nema á Vesturlöndum. Hann reiðir sig á Bandaríkin og Breta sér í lagi. Íslendingar gætu sent Víkingasveitina og rafbyssudeildina. Björn Bjarnason og herdraumóramennirnir í Kristilega jafnaðarmannaflokknum, gætu vafalaust veitt honum nytsamlega ráðgjöf, grundvallaða á herfræðum Ariel Sharon, sem þeir segja að hafi verið mikill herforingi.
Að gráu gamni slepptu; Brjálaði-Bensi gerir ráð fyrir aðstoð bandarískra stjórnvalda. „Amma sagði mér, að Gyðingar væru Guðs útvalda þjóð,“ sagði mikilsháttar stjórnvitringur á bandaríska þinginu. Og þess vegna styð ég Ísraelsstjórn, þar til yfir líkur, bætti hann við.
Bandaríkjamenn og Bretar hafa herstöðvar í Miðausturlöndum. Svo eru flotadeildir á sveimi. Þær hafa reynt að ráða niðurlögum skæruliða á sandölum í Jemen – með aðstoð Vesturlanda. M.a. hinna herskáu Norðmanna. Þeim hefur tekist að drepa nokkra fátæka og soltna Jemena, en leiðtogar þeirra eru digurbarkalegir og almenningur fer í „gleðigöngur“ til stuðnings Gazabúum, frændum sínum og frænkum. Þeir gleðjast ekki yfir regnbogaafjölbreytninni.
En það gerir bandaríski herinn. Kunnáttumenn í Bandaríkjunum telja hann hvergi í stakk búinn til að vinna bug á andstæðingum ísraelsku síonistanna, m.a. vegna þess, að hermenn þeirra séu svo „kvenlegir og fjölbreyttir.“
Andstæðingunum Ísraels fjölgar stöðugt. Arabar, Tyrkir og Persar (Íranir) þétta raðirnar. Sýrlendingar hafa aftur verið teknir í náðarfaðm Arabíska sambandsins“ (Arab League), hermenn Hesbolla eru ekki lengur skæruliðar, heldur hermenn, Persar og Sádí-Arabar hafa fallist í faðma og sjálfur Erdogan stígur í vænginn við þá alla og byrstir sig gegn Ísrael. Hann dreymir um að verða ofurleiðtogi Múhammeðstrúarmanna. Pakistanar hafa meira að segja lofað honum kjarnorkusprengjum.
Það dugar Vesturlöndum ekki lengur að „deila og drottna“ eins og þegar Bandaríkjamenn öttu saman Persum og Írökum. Og svo má ekki gleyma því, að Rússar eru með flota- og flugherstöðvar í Sýrlandi. Meira að segja Vondi-Valdi, sem er afar varkár leiðtogi, er farinn að yggla brún.
Nefndum þjóðum blöskrar aftökur, morð og sprengingar Ísraela í nágrannalöndunum, m.a. drápið á aðalsamningamanni Hamas í Teheran og herforingja Hesbolla í Líbanon nýverið. (það er að vísu ekki staðfest, þegar þetta er skrifað 2. ágúst 2024). Hefndum er hótað og þær koma.
Meðan Nató er að flosna upp, m.a. fyrir atbeina Ungverja, Slóvaka og Tyrkja, eykst samstaðan meðal Múhammeðstrúarmanna.
Kínverjar eru líka mættir til leiks með fágaða stjórnkænsku og friðarvilja að vopni. Þeir hafa, að því er virðist, náð að sameina hinar mismunandi fylkingar Palestínumanna.
En það dugar eitt og sér skammt til að skapa frið, sem Ísrael og Vesturlönd ekki vilja í raun, sbr. „friðarviðræður“ í sjötíu ár. Einasta vonin er sú, að almenningur í Ísrael rísi upp og/eða herinn, og setji síonistabrjálæðingunum stólinn fyrir dyrnar, áður en þeim verður eytt. Ný helför!
En ljóst má vera, að nýlenduheimsvaldastefna Bandaríkjanna eða „heimsveldi illskunnar“ eins og Craig Murray kallar þau, er í dauðateygjunum, þrátt fyrir einarðan stuðning Íslendinga.
https://corbettreport.substack.com/p/the-gaza-holocaust?utm_source=post-email-title&publication_id=725827&post_id=147195597&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email – https://corbettreport.com/episode-002-wwiii-starts-in-iran/ https://corbettreport.com/the-secret-history-of-hamas/ https://corbettreport.substack.com/p/middle-east-on-the-brink-as-hamas?utm_source=podcast-email&publication_id=725827&post_id=147233243&utm_campaign=email-play-on-substack&utm_content=watch_now_button&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://beeley.substack.com/p/escalation-as-the-middle-east-heads?utm_source=post-email-title&publication_id=716517&post_id=147229503&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://steigan.no/2024/08/israelsk-lovgiver-sier-det-er-legitimt-a-voldta-palestinske-fanger/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.globalresearch.ca/israeli-terrorist-state/5864279 https://www.globalresearch.ca/israel-rule-law-exists-jews/5864268 https://www.youtube.com/watch?v=1rfL95dbCqw https://www.youtube.com/watch?v=qT9PgFQFvfM https://steigan.no/2024/08/irans-leder-beordrer-direkte-angrep-pa-israel/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.youtube.com/watch?v=l5qTWVXJs5Q https://steigan.no/2024/08/usas-ud-vil-ikke-kalle-israelsk-voldtekt-av-palestinske-fanger-en-krigsforbrytelse/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.timesofisrael.com/we-are-in-the-abyss-coalition-turns-on-itself-following-mob-attack-on-idf-bases/ https://archive.vn/RQQUN https://www.jpost.com/breaking-news/article-812781 https://www.youtube.com/watch?v=HnNWMrBdXNI&t=5s https://www.globalresearch.ca/american-physicians-nurses-observations-gaza/5864112 https://www.youtube.com/watch?v=a9S0e-dgF7c https://steigan.no/2024/07/erdogan-vi-kan-ga-inn-i-israel-slik-vi-gjorde-i-libya-og-nagorno-karabakh/?utm_source=substack&utm_medium=email https://steigan.no/2024/07/beijing-erklaeringen-et-historisk-vendepunkt-for-palestina/?utm_source=substack&utm_medium=email https://steigan.no/2024/07/israel-bombet-boligomrade-i-beirut-hezbollah-lover-a-svare/?utm_source=substack&utm_medium=email https://korybko.substack.com/p/five-takeaways-from-israels-assassination?utm_source=post-email-title&publication_id=835783&post_id=147192429&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://caitlinjohnstone.com.au/2024/07/25/netanyahus-speech-was-as-american-as-it-gets/ https://steigan.no/2024/07/netanyahus-tale-i-kongressen-24-juli-klare-ord-for-penga/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.craigmurray.org.uk/archives/2024/07/the-presence-of-evil/ https://steigan.no/2024/01/israel-mislyktes-totalt-med-a-tilbakevise-anklager-om-folkemord/ https://consortiumnews.com/2024/07/19/icj-israels-occupation-of-palestinian-territory-illegal/ https://geopoliticaleconomy.substack.com/p/nicaragua-israel-us-palestine-state?utm_source=post-email-title&publication_id=457596&post_id=147053194&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/23/whistleblowers-allege-widespread-abuses-at-israeli-detention-camp-sde-teiman
RSS
Eldri færslur
- Ágúst 2025
- Júní 2025
- Maí 2025
- Apríl 2025
- Mars 2025
- Febrúar 2025
- Janúar 2025
- Desember 2024
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
contact
gudjonelias
ingolfursigurdsson
