Fréttaflutningur er mér oft og tíðum umhugsunarefni. Þann 6. ágúst 1945 myrtu Bandaríkjamenn um 200.000 íbúa Nagasagi og Hírósíma. Haldin var minningarhátíð í Japan í tilefna þessa harmsögulega atburðar. Fjölmiðlar sýna harmsögunni enga athygli.
Sama má segja um alþjóðlegan baráttudag karla og geldingardag karla, sem er hátíðisdagur hjá kvenfrelsurum.
Hins vegar fær örsmár hópur hinsegin og kynsegin fólks og allir þeir, sem berjast fyrir svonefndri fjölbreytni, réttlæti og meðveru (diversity, equity, inclusion), nær því takmarkalausa umfjöllun.
Grundvallarhugmyndafræðin er sú, að hvítir karlar hafi smíðað kúgunarsamfélag, sem umlykur og endurspeglast í sál allra hinna kúguðu. En þar sem kúgunin er ómeðvituð, verður að beita öllum ráðum til að koma vitinu fyrir óvitana.
Í þessu skyni tók kvenfrelsunarhreyfingin fyrstu skrefin í stríðu sínu gegn karlmönnum. Henni óx hratt fiskur um hrygg með fjárstuðningi auðjöfranna og síðar skattgreiðenda. Það markaði þáttaskil, þegar öllum þeim, sem erfiði og þunga eru haldnir, var skipað saman í eina allsherjar hreyfingu, samskipunarkvenfrelsunarhreyfinguna (intersectional feminism). Þar er vitaskuld að finna kvenfrelsara og litskinna af öllu tagi. Meira að segja áróðurshreyfing Gyðinga í Bandaríkjunum (Anti - Defamation League) gerði hosur sínar grænar fyrir hreyfingunni.
Einhverra hluta vegna hafa hinir smánuðu og kúguðu valið liti regnbogans sem áróðurstákn.
Þegar stríðið gegn körlum stóð sem hæst var nemendum í háskólum gert að sækja vitundarvakningarnámskeið um kúgun kvenna. Spjótum var skiljanlega beint að körlum sértaklega. Dómstólar dæmdu karla hins vegar í endurhæfingu, væri þeim laus höndin í nánum samböndum, á þar til gerðum endurhæfingar- eða meðferðarstöðvum. Á Íslandi er hliðstæð starfsemi boðin út. Kvenfrelsunarboðskapurinn er nú orðið samþættur kynleysuhugmyndafræðinni um kynval og flotkyn, sem og öðrum (gagnrýnum) kúgunarfræðum.
Fræðin eru m.a. kennd í leikskólum. Þar er smábörnum kennt að stunda kynlíf. Þeim er líka kennt, að þau geti valið sér kyn og skipt um, þegar svo ber undir.
Og umfram allt er þetta svo gleðilegt, að þau eru dregin með í regnbogagleðigöngur og horfa á forystumenn Reykjavíkur mála regnbogafána á göturnar við þyt blaktandi regnbogafána. Regnbogafánanum er flaggað um land allt, meðan sá íslenski hvílir samanbrotinn í skúffu.
Þróunin á Íslandi er komin á svipað stig og í Bandaríkjunum. T.d. útskrifast ekki bifvélavirkjar í einum framhaldsskólanna, nema þeir standist námskröfur í kvenfrelsunaráfanga. Grátbroslegust er þó viðleitnin til að boða trúa á elliheimilum.
Fjölbreytni, réttlætis og meðveruhugmyndafræðin (diversity-equity-inclusion – DEI), sem hófst til flugs við æðri menntastofnanir um 2015, er um það bil að umbreytast í múgsefjun. Kvenfrelsunarmúgsefjunin varð á sínum tíma að stríði gegn körlum og feðrum. Stríðið stendur enn yfir, með öllum þeim hörmungum fyrir börn, karla (feður) og samfélag, sem af því hlýst.
Sagnfræðingurinn, Helen Pluckrose, hefur skrifað um þetta bók. Hún segir m.a.: Hér er hvorki um að ræða framhald baráttu fyrir misrétti og óréttlæti, né siðferðilegan ramma um mismunun vegna kynþáttar, kynferðis og svo framvegis.
Heldur er hugmyndafræðin samofin hugmyndum ófrjálslyndis og gerræðis. Krafist er hollustu við kennisetningarnar og refsað er fyrir athugasemdir um kreddurnar. (Helen skrifað einnig fróðlega bók um efnið með félaga sínum, heimspekingnum, James Lindsay.)
Látlausar uppákomur til að gleðjast yfir afbrigðilegu kyni og kynlífi, ásamt baráttunni gegn körlum og drengjum, eru þó sem hjóm eitt í samanburði við afbrigðileikadýrkunina við opnunarhátíð Olympíuleikanna í París nýverið.
Það er líka eftirtektarvert, að sjálfur páfinn hafi bannfært biskupinn opinskáa, beittasta gagnrýnenda kirkjunnar á fjölbreytileika-réttlætis-meðveru-hreyfinguna, Carlo Maria Viganó.
Forseti Rússlands, Vladimir Putin eða Vondi-Valdi er einnig hnífskarpur gagnrýnandi hreyfingarinnar, sem hann segir dæmi um úrkynjun Vesturlanda. Hann er „bannfærður“ af öllum leiðtogum Vesturlanda, nema Robert Fico og Viktor Orbán.
Einn af merkustu stjórnmálamönnum Íslands, sérfróð um alþjóðatengsl, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, lýsti sérstakri ánægju sinni með þá ákvörðum Alþings Íslendinga að veita skjól nokkrum ungmeyjum, sem vanhelgað höfðu helgidóm kristinna manna í Rússlandi með umræddum uppákomum.
Sagnfræðingurinn, Matthew Ehret, hefur bent á skyldleikann við djöfladýrkunartrúarbrögð fornaldar, sem aldrei hafa horfið, þrátt fyrir kristna trú. (Íslendingar máttu blóta á laun, þegar kristni var lögtekin.)
Djöfullinn eða Satan hefur verið dýrkaður í launhelgum allt fram á vorn dag eins og líferni ýmissa auðkýfinga og framámanna ber vitni um.
https://arnarsverrisson.blog.is/blog/arnarsverrisson/entry/2304517 https://arnarsverrisson.blog.is/blog/arnarsverrisson/entry/2304841 https://tuzarapost.substack.com/p/russian-president-vladimir-putins https://matthewehret.substack.com/p/understanding-the-occult-significance?utm_source=post-email-title&publication_id=260045&post_id=147142392&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://www.globalpolitics.se/hiroshimadagen-6-augusti-sag-ifran-mot-karnvapenkrigshotet/?fbclid=IwY2xjawEgGjhleHRuA2FlbQIxMAABHXzu6ruTITJAJMcOGlzpZx0aNlE8Pq0cM5YMzgtdknULFIRmEJOdH8KOug_aem_7sUGmkFq9P9ewBvlVxRCkA https://gilbertdoctorow.com/2024/08/07/hiroshima-commemoration-and-the-genocide-in-gaza-discussion-on-irans-press-tv/ https://www.amazon.com/Counterweight-Handbook-Principled-Strategies-Justice_at/dp/1634312287 https://www.amazon.com/Cynical-Theories-Scholarship-Everything-Identity_and/dp/1634312023 https://www.aier.org/article/counterweight-to-conformity/
(Birtist í Vísi 19. nóv. 2019)
Fyrir heilli öld síðan og ári betur var 23. febrúar tileinkaður hetjunum föðurlandsins. Þeir vörðu landið gegn fjendum sínum. Föðurlandið var Rússland eða Ráðstjórnarríkin sálugu. (Þar frelsuðust konur í byltingunni 1917.) Eðli málsins samkvæmt var aðallega um karlmenn að ræða. Smám saman varð dagurinn eins konar hátíðisdagur til heiðurs öllum körlum. Haldnar eru tilhlýðilegar tölur á vinnustöðum; mæður, eiginkonur og börn færa uppáhalds körlum sínum meira að segja gjafir. Sums staðar dansa konurnar körlunum til heiðurs, raka þá og klippa – og þeir heppnustu fá meira að segja nudd. Og þetta gerist á vinnustaðnum. (Olga Ringquist).
Karlar á Vesturlöndum eru ekki eins happasælir og þeir rússnesku. Það hefur vafalaust einnig talið Thomas nokkur Oaster í Kansas í Bandaríkjum Norður-Ameríku, sem nú er nefndur til sögu. Tómas, sem veitti forstöðu rannsóknarmiðstöð háskólans í Missouri um karlamál (Missouri Center for Men‘s Studies), hafði um árabil reynt að draga athygli manna að stöðu drengja og karla. Í þeirri viðleitni skaut upp í kolli hans hugmyndinni um karladag. Hann var fyrst haldinn hátíðlegur sjöunda febrúar 1992 í Kansas með fulltrúum frá Möltu og Ástralíu. Skipuleggjendur í Missouri misstu fljótlega vindinn úr seglunum, en byrinn reyndist betri á Möltu, þar sem hátíðahöld í einhverri mynd hafa átt sér stað árlega síðan 1994.
Það var von Tómasar, að slíkur dagur, þar sem beint væri kastljósi að stöðu karla og drengja, gæti stuðlað að vitundarvakningu um menningarleg afrek karla og valfrelsi um lífshætti. Einkum lagði hann áherslu á eftirtalin hugðarefni; fagna framlagi karla og jákvæðum þáttum í fari þeirra; stuðla að betri samskiptum kynjanna; beina athygli að heilsu karla og vellíðan; vinna gegn karlfæð og mismunun gagnvart körlum; opna nýjar lífsleiðir drengjum og körlum; skoða í ljósi mannúðar allt, sem karlmenn snerti.
Næst er nefndur til sögu Jerome Teelucksingh, prófessor í sögu við háskólann í Vestur-Indíum. Hann lagði einnig gjörva hönd á plóg. Jerome gekkst fyrir því árið 1999, að gunnfáni Tómasar yrði aftur reistur við hún. Dagsetningu var að vísu breytt í 19. nóvember, afmælisdag föður hans. Þetta var jafnframt merkisdagur í íþróttasögu Trindidad og Tobago árið 1989. Eins og gefur að skilja vildi Jerome með þessu einnig heiðra föður sinn, sem var honum góð fyrirmynd í lífinu. Síðastliðna tvo áratugi hefur dagurinn því verið haldinn hátíðlegur hér og þar um heiminn. Jerome lýsti viðleitni forvígismanna svo: „Þeir stefna að jafnrétti kynjanna og með þolinmæðina að vopni reyna þeir að ryðja úr vegi neikvæðum ímyndum um karla og smánun þeirra (stigma).“
Tíu árum síðar tóku karlar svo heljarstökk með stofnun alheimsráðs um alþjóðlegan baráttudag dag karla. Þar var fyrrnefndur Jerome kjörinn til formennsku. Kanadísku samtökin segja um daginn: „Þetta er tilefni til að beina kastljósinu að mismunun gagnvart körlum og drengjum, fagna afrekum þeirra og framlagi, en sérstaklega framlagi þeirra til samfélags, fjölskyldu, hjónabands og uppeldis barna.“ Þess má og geta, að Laurel kvennaathvarfið í Winnipeg, tók nú að sinna feðrum og börnum þeirra, sem orðið höfðu fyrir ofbeldi af hálfu eiginkvenna/mæðra. Áströlsku samtökin vildu einnig heiðra karlmennskuna sem slíka og efla hugrekki karla og þjálfun til að takast á við þær áskoranir, sem nútímasamfélag býður upp á.
Alheimsráðið tók í sjálfu sér undir orð beggja samtakanna, en meitluðu tilgang dagsins í sex eftirtalin grunnatriði: 1) Halda á lofti jákvæðum karlfyrirmyndum; 2) fagna jákvæðu framlagi karla; 3) beina sjónum að heilsu karla og velsæld; 4) bæta samskipti kynjanna og stuðla að jafnrétti þeirra; 5) vekja athygli á mismunun gagnvart körlum; 6) stuðla að öruggari og betri heimi. Ár hvert er ákveðið efni í brennidepli. Árið 2016 var það t.d. sjálfsvíg karla.
Um þessar mundir taka 83 ríkja Sameinuðu þjóðanna þátt. (Þau eru 193.) Þann tuttugasta sama mánaðar er svo haldinn hátíðlegur alþjóðadagur barna (Universal Children‘s Day), þannig að hátíðarhöld standa jafnvel í tvo daga með áherslu á tengsl feðra og barna. Stundum er ýjað að því, að nóvember ætti að vera sérstakur karlamánuður. Allavega hafa uppákomur eins og söfnun yfirvaraskeggs til að styrkja heilbrigðisrannsóknir í þágu karla verið haldnar í þeim mánuði. Feðradagurinn er einnig haldinn hátíðlegur í nóvember.
Mótun baráttudags karla í Bretlandi (UK), sem í hófst í smáum sniðum árið 2010, er um margt athyglisverð. Þá þegar höfðu verið stigin skref í þá veru að sinna körlum, sem þjáðust undan ofbeldi eiginkvenna eða ástmeyja sinna.T.d. voru stofnuð samtök (ManKind Initiative) í þessu skyni árið 2001. Forvígismaður samtakanna er Mark Brooks, sem einnig er einn frumkvöðla baráttudags karla í UK.
Annar mikilvægur undanfari baráttudags karla í UK var fyrsta ráðstefnan um málefni drengja og karla, sem haldin var i Brighton árið 2011. Þar komu saman nærri eitt hundrað félagssamtök, sem færðu í letur áskorun til ríkisstjórnar UK um að setja sérstakar þarfir drengja og karla í brennidepil og leita úrlausna. Í bréfinu segir m.a.: „Við sameinumst í hollustu við þann málstað að liðsinna öllum drengjum til fullnaðarþroska sem karlmanns og um leið að bæta vaxtarskilyrði í veröldinni fyrir sérhvern karlmann, konu, stúlku og pilt í hinu sameinaða konungsríki [Stóra-Bretlandi].“
Glen Poole er annar frumkvöðull að alþjóðabaráttudegi karla í UK og jafnframt forvígismaður Bandalags um hagsmuni drengja og karla (Men and Boys Coalition). Hann skrifaði árið 2013 grein í nýstofnaðan karlmálefnakálf „Daily Telegraph,“ þar sem hann segir m.a.:
„Vitað er; að karlar í Bretlandi lifa fjórum árum skemur en konur að meðaltali; að tólf karlar fremja sjálfmorð á degi hverjum; að níutíu af hundraði útigangsmanna eru karlar; að níutíu og fimm af hundraði fanga eru karlmenn; að sjö af tíu fórnarlömbum morðingja eru karlar; að stúlkur skjóta drengjum ref fyrir rass á öllum skólastigum; að stúlkur eru að þriðjungi líklegri til að stunda háskólanám; að drengir eru sjötíu af hundraði atvinnulausra; að ungir karlar, útskrifaðir úr háskóla, eru að helmingi líklegri til að ganga atvinnulausir; að karlmenn á þrítugsaldri þéna minna en konur á sama aldri; að níutíu og sex af hundraði þeirra, sem verða fyrir dauðaslysi í vinnu, eru karlar; að karlar voru áttatíu og fjögur af hundraði þeirra, sem frömdu sjálfsvíg í tengslum við kreppuna.“
Glen bætti við: „Ef konur og stúlkur ættu við slíkan vanda að stríða í sama mæli og karlar og drengir, þætti nauðsyn bera til að stofna til sérstaks alþjóðadags um málefnið. Hvernig má það vera, að við séum svo skeytingarlaus um ýmis konar vanda, sem frekar steðjar að karlkyns helmingi mannkyns?“
Árið 2014 tók Bandalag um hagsmuni drengja og karla að sér skipulagningu dagsins. Ári síðar vakti þingmaður Íhaldsflokksins, Philip Davies, máls á stöðu drengja og karla í neðri málstofu (House of Commons) breska þingsins. Þáverandi forsætisráðherra, Theresa May, lýsti yfir stuðningi við málstaðinn. Eins og gefur að skilja voru ekki allir sáttir við framgang málsins.
Við háskólann í Jórvík (York) var hátíðahöldum aflýst vegna andstöðu um tvö hundruð manns, sem tengdust háskólanum á einhvern hátt. Þeir rituðu opnið bréf. Þar mátti lesa m.a.: „Dagur, sem er til þess fallinn að vekja athygli á (celebrate) málefnum karla ... felur ekki í sér baráttu gegn ójafnrétti, heldur magnar það kerfisbundið ójafnrétti, sem þegar er til staðar.“ Jafnréttis- og fjölbreytninefnd téðs háskóla (equality and diversity committee) lét hafa eftir sér, að fyrirhugaður viðburður „væri sérstaklega óviðeigandi í ljósi þeirrar staðreyndar, að karlmenn skipuðu stjórn háskólans að tveim þriðju hlutum.“
Þrátt fyrir undirskriftalista til að mótmæla þessari afstöðu, en undir hann skrifuðu 4.261, sat háskólinn við sinn keip ári seinna.
Árið 2015 vannst sigur í baráttunni við ákæruvaldið í UK. Það samþykkti um síðir, að nú skyldu karlkyns fórnarlömb heimilisofbeldis/ofbeldis í nánum samböndum færð til bókar í skýrslum embættisins. Ári síðar fékk Bandalagið til samstarfs yfir fimmtíu stofnanir, einstaklinga og samtök, sem helguðu starf sitt drengjum og körlum. Árið 2018 hafði dagurinn slitið barnsskónum í Bretlandi. Skipulagðir voru rúmlega tvö hundruð viðburðir.
Alþjóðlegur baráttudagur karla er fyrirferðarlítill á Íslandi eins og víðar á Vesturlöndum, þar sem ríkir kvenfrelsunaralgleymi. Rúmensk stjórnvöld ákváðu þó árið 2016, að nítjándi nóvember skyldi þar í landi einnig verða þjóðlegur baráttudagur karla. Ástralar hafa árlega haldið upp á daginn síðan 2003. Danir héldu fyrst upp á daginn 2010 og Norðmenn ári seinna.
Mjór er mikils vísir. Ég leyfi mér að gera eftirfarandi orð Ben Hine, sálfræðings við Vestur-Lundúna háskóla, að mínum: „Það er trúa mín ... að körlum almennt sé á fjölmargan hátt bakað tjón og valdinn skaði. Nauðsyn ber til að fjalla sérstaklega um vanda ákveðinna undirhópa þeirra í félagslegu samhengi og á vettvangi stjórnmálanna með það fyrir augum að bæta hag þeirra. Það eiga þeir skilið.“
Þegar nýlenduveldin neyddust til að losa um grimmdartök sín á nýlendunum, skaut ný-nýlendustefnan rótum. Kjarni hennar er sá að beita efnahagslegum yfirgangi, laumustríðum, undirróðri, áróðri, menningarlegum skæruhernaði og stjórnmálalegum þvingunun, til að öðlast völd, iðulegu undir fána friðar, lýðræðis, mannréttinda og frelsis.
Hið forna menningarríki Persa, nú Íran, hefur ekki farið varhluta af ný-nýlendustefnunni. Íranar búa nefnilega yfir miklum auðæfum, olíu og gasi – til viðbótar þeim ómælanlega menningarauði, sem þeir varðveita í nafn
i mannkyns. Íranar er auðveldur skotspónn Vesturlanda samtímans. Þeir blóta rangan spámann, Múhammeð (sem ævinlega var notalegur í garð læriföður síns, Jesúsar Krists), og með röngum hætti eins og Jemenar, sem þeir eiga bandalag við. Aukin heldur rífa þeir kjapt við leiðtoga heims í vestri og austri og segjast vel mega eiga kjarnorkuvopn eins og þeir. Það kann ekki góðri lukku að stýra.
Það fer skelfilega í taugar Ísraelsmanna, sem byggja eins konar „Vesturland“ í heimi Múhameðstrúarmanna, útstöð bandaríska hernaðarveldisins. Eins og sumir þekkja til varð ísraelska ríkið til við hernám Breta í Palestínu, uppkaup og þjófnað landssvæða, til viðbótar því, sem tekið var herfangi. Ísraelska ríkið hefur að umtalsverðu leyti verið rekið á styrkjum frá hollvinum og bandarískum stjórnvöldum, sem hafa útvegað Ísraelsríki kjarnorkuvopn.
Bandaríkjamenn virðast staðráðnir í að láta drauminn um yfirráð yfir íranskri þjóð og auðævum hennar rætast. Enda hafa þeir í því efni verið iðnir við kolann. Bandaríkjamenn hafa með leyniþjónustu sína (CIA) í broddi fylkingar, áður steypt af stóli (eftir atvikum) lýðræðislega kjörinni stjórn Írana í samvinnu við sjóher Breta og leyniþjónustu þeirra, M16. Sameiginleg ráðagerð bandamannanna var kölluð „Aðgerð Ajax“ (Operation Ajax). En eins og allir vita þykir bandarískum og breskum stjórnvöldum lýðræði gott, meðan lýðurinn kýs rétt. Mohammad Mosaddegh (1882-1967) forsætisráðherra hafði dirfst að þjóðnýta bresk olíufyrirtæki og þar með sagt frelsisunnandi bandamönnum stríð á hendur. Hann lést í fangavistinni.
Konungurinn, Mohammad Reza Pahlavi (1919-1980), styrkist mjög í sessi við valdaránið og stofnaði til ógnarstjórnar (hin illræmda leyfiþjónusta hans var kölluð SAVAK) og kom til móts við kröfur Breta og Bandaríkjamanna um vinnslurétt á olíu. Mohammad var þó býsna kjaptfor, sagði t.d. í sjónvarpsfréttum, skömmu áður en alþýða manna og klerkarnir steyptu honum af stóli, að Bandaríkjamenn ættu að tala varlega um íranska menningu, því hún hefði blómstrað, meðan þeir sveifluðu sér enn í trjám.
Bandaríkjamenn voru þó ekki af baki dottnir, þrátt fyrir, að hinn kjaptfori taglhnýtingur þeirra hefði hrökklast frá völdum. Þeir gerðu innrás í Íran árið 1979 í forsetatíð Jimmy Carter. Þeir kölluðu aðgerð sína „Arnarkló“ (Eagle Claw). Veðurguðirnir lögðust á ár með Írönum. Aðgerðin var sneypa og kostaði átta Bandaríkjamenn lífið.
Tilefnið var gíslatakan, sem hinir eldri lesendur vafalaust muna eftir. Stúdentar hernámu sendiráð Bandaríkjanna. Írönum gramdist, að fyrrum einræðisherra þeirra og kúgara, væri lofað lækningum í Bandaríkjunum. En trúlega vildu þeir bara bjóða Bandaríkjunum byrginn.
Til að gera langa sögu stutta; innrásin var ein alls herjar hneisa fyrir heimsveldið eins og innrásirnar á Kúbu áður. Starfsmenn sendiráðsins voru látnir lausir, eftir 444 daga hersetu. Konurnar í hópnum voru þó fljótlega leystar úr haldi, því Íranskir klerkar báru hag þeirra fyrir brjósti. Útlendingar sömuleiðis, svo og sjúkir.
En hins vegar féll Jimmy Carter af sínum veldisstóli og kúrekinn, Ronald Reagan, tók við stjórnvelinum og beitti Írani umsvifalaust efnahagsþvingunum eins og Íslendingar og aðrar Evrópuþjóðir ætla að gera nú einn þá einu sinni.
Heimurinn hefur breyst, síðan Bandaríkjamenn fóru sína hersneypuför til Íran. Nú beita þeir og önnur ný-nýlenduveldi fyrir sig öðrum bellibrögðum; litaskrúðsbyltingum (colour revolution) eins og lesendur þekkja gerst frá Georgíu, Afganistan, Tyrklandi, Hvíta-Rússlandi, Rússlandi sjálfu, Júgóslavíu og Dagestan.
Stjórnvöld beita í því efni í auknum mæli alls konar „velgjörða- og mannúðarsamtökum eða áhugamanna-„ (non-governmental organization), sem mörg hver eru úlfar í sauðargæru. Oft og tíðum eru þau fjármögnuð af auðmönnum, sem boða vilja frelsi, mannréttindi og lýðræði i samráði við stjórnvöld. (Þó ekki Donald Trump.) George Soros er líklega þekktastur mannvinanna.
Aðferð stjórnvalda og mannréttindasamtaka er tiltölulega einföld; bera fé á andófs- og vansældarfólk, eggja það til uppþota og eyðilegginga. Áróðursvopninu er óspart beitt. Upplýsingarstríð hefur náð áður óþekktum hæðum með sameiginlegri einokun stjórnvalda og auðmanna á fjölmiðlum Vesturlanda.
Aðferðinni beita hagsmunaaðiljar í Bandaríkjunum ekki einungis við landvinninga og undirróður erlendis, heldur einnig á heimavelli. Dæmi um þetta er hin ofstækisfulla barátta fyrir frelsun kvenna, barátta gegn kyni og fjölskyldu. Eyðileggingarherferðin, „Svartir skipta máli,“ (Black Lives Matter) er nýlegt dæmi. Óeirðirnar í Íran draga mjög dám af þeim.
Vesturveldin, sem hafa bæði harma að hefna og hagsmuna að gæta í Íran, gera enn eina atlögu að landsmönnum. Hryggilegt andlát Masha Amini kom eins og himnasending. Fjölmiðlar staðhæfðu, að íranskir lögreglumenn hefðu barið hana til óbóta. Á upptöku virðist veruleikinn allt annar. Hún lést, samkvæmt krufningsskýrslu, af völdum heilasjúkdóms, sem fyrr hafði gætt í lífi hennar.
Foreldrar þessarar ólánsömu konu hafa lýst því yfir, að óeirðirnar, þ.m.t. morð á írönskum lögreglumönnum, svo og misþyrmingar á almennum borgurum og skemmdir á eignum, séu ekki í þágu minningar dótturinnar.
Aukin heldur hefur almúginn flykkst út á götur til að mótmæla mótmælendum eins og árið 2019, þegar keimlík mótmæli áttu sér stað. Bandarískar skoðanakannanir sýndu þá eins og nú, að almenningur óskar harðra aðgerða yfirvalda til að stöðva mótmælin.
Uppþotin eru skipulögð af leyniþjónustu Ísraels, Mossad, og þeirri bandarísku, CIA, ásamt innlendum her málaliða. Vopn og hermenn koma, samkvæmt fyrrverandi öryggisráðgjafa Bandaríkjanna, John Bolton, frá írakska hluta Kúrdistan. Bandríkjamenn hersitja sem kunnugt er norð-austur hluta Sýrlands með kúrdískum bandamönnum sínum. Þaðan koma einnig stríðsmenn og vopn og þaðan voru gerðar árásir á Tyrkland nýlega.
Fyrrnefndur John tjáði sig um þá von, að nú tækist loksins að steypa stjórn Írana eða gera leiðitama eins og í áratugi hefur verið boðað í heimsveldisáætlun Bandaríkjamanna um áhrif í Evróasíu. Jospeh Biden trúði fjölmiðlum líka fyrir því, að Bandaríkjamenn ætluðu bráðum að frelsa Írana. (Þeir frelsa væntanlega Úkraínumenn fyrst.)
Vígorð uppþotsmanna eru þau sömu og Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir notar: „Konur, líf, frelsi.“ Frelsun kvenna vekur samúð fólks eins og reynslan úr fyrsta heimsstríði, stríðinu gegn körlum/drengjum og stríðinu í Afganistan, ber vitni um.
Skuplan eða blæjan, sem margar íranskar konur nota af trúarástæðum, virðist vera brennidepill frelsunarinnar. Þó er sá hængur á, að mikill meirihluti kvenna í Íran óskar þess að bera fjárans skupluna eins og reyndar miklu víðar, þar sem sömu eða svipuð trúarbrögð eru fólki töm – og meira að segja á Vesturlöndum. (Til allrar hamingju þykir þessi gamli, góði siður nú lummó hjá íslenskum konum. Þær eru því ekki í frekari frelsunarhættu frá íslenskum stjórnvöldum.)
Erindreki klerkastjórnarinnar í Mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna, þegar Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir heimtaði rannsókn á kvenréttinda- og mannréttindabrotum í Íran (sem eru reyndar orðin samheiti um þjáningar kvenna), bar skupluhöfuð sitt hátt. Hana þarf fjandakornið að frelsa umsvifalaust með góðu eða illu.
(Ætli konur í Íran sýni sömu andstöðu gegn frelsun og allar konurnar í Afganistan, sem kuflum klæðast og styðja Taliban? Meira að segja íslenska kvenfrelsunarhershöfðingjanum, Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, tókst ekki að frelsa þær.)
Samtímis hinum „friðsamlegu mótmælum,“ sem utanríkisráðherra vor kallar andóf, morð, misþyrmingar og skemmdarverk í Íran (þótt fráleitt sé við alla mótmælendur að sakast), er háð miskunnarlaust upplýsingastríð á vegum íhlutunarveldanna. Aðsópsmikil fréttaveita þeirra heitir „Human Rights Activists News Agency – HRANA, að mestu fjármögnuð af opinberri deild CIA, „National Endowment for Democracy.“ Þetta er væntanlega fréttaveitan, sem fréttastofa RÚV reiðir sig á. Heimild hennar er alla vega „mannréttindasamtök.“
Stórkostlegasta frétt HRANA var án efa aftökufréttin; þ.e. að Íransstjórn ætlaði sér að taka 15.000 mótmælendur af lífi. Fréttir hafa líka borist af barnsmorðum íranskra stjórnvalda eins og barnsþjónaði Rússa í Úkraínu í illa leiknum áróðursþætti. Hjarta okkar tekur venjulega auka kipp, þegar konur og börn eru annars vegar. Svo hefur trúlega verið frá upphafi vega.
Upplýsinga- og áróðursherdeild Hvíta hússins/Pentagon hefur einnig verið virkjuð. Hún hefur nú reyndar verið feykilega athafnasöm síðustu árin. Hver herferðin hefur rekið aðra eins og lesa má um í rannsókn Stanford háskólans, sem rannsakaði fjölda samhæfðra áróðursrása á samfélagsmiðlum, þ.m.t. Twitter, Fésbók og Instagram. Þar segir m.a.:
„Herferðirnar fólu óbrigðult í sér frásagnir í þágu Bandaríkjamanna og bandamanna þeirra gegn andstæðum þjóðum eins og Rússum, Kínverjum og Írönum“ - og þjóðum í Mið-Asíu og Miðausturlöndum. Sádi-Arabar og Ísraelsmenn láta áróðurinn gegn Írönum, fjöndum sínum, líka dynja á íbúum Vesturlanda og Íran.
Það er snúið í upplýsingaáreiðunni að henda reiður á áreiðanlegum fréttum. En fjöldi manns hefur verið handtekinn og nokkrir dæmdir til dauða fyrir landráð. RÚV hefur eftir „mannréttindasamtökum,“ að einn hafi verið tekinn af lífi (8. des.) og fleiri bíði hengingar. Þetta er í öllu falli harmleikur og heimska.
https://www.history.com/topics/middle-east/iran-hostage-crisis https://thecradle.co/Article/News/18951 https://thecradle.co/Article/News/17813 https://thecradle.co/Article/news/18435 https://www.iranintl.com/en/202211041789 https://thecradle.co/Article/News/18387 https://covertactionmagazine.com/2022/10/10/is-the-cia-supporting-another-color-revolution-in-iran-like-the-one-that-brought-in-the-shah-in-1953/ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/07/15/2784582/%D9%85%D8%AA%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D9%81%D9%88%D8%AA-%D9%85%D9%87%D8%B3%D8%A7-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C https://thecradle.co/Article/news/18109 https://thecradle.co/Article/News/16413 https://thecradle.co/Article/news/17968 https://thecradle.co/Article/News/15906 https://thecradle.co/Article/Analysis/16372 https://english.almayadeen.net/news/politics/conspiracy-against-iran-doomed-to-failure:-irgc https://thecradle.co/Article/News/16367 http://www.informationclearinghouse.info/57373.htm https://theintercept.com/2020/03/22/mek-mojahedin-e-khalq-iran/ https://thecradle.co/Article/News/18461 https://english.almayadeen.net/news/politics/mahsa-aminis-father-breaks-silence:-protest-not-for-our-sake https://twitter.com/AryJeay/status/1572883297465679879?s=20&t=9BcP-IwRj_nALq2IFu9gEA https://twitter.com/EbneHava/status/1572307155478257666?t=TTcTUsKFHRBqJ-zKPF7cyA&s=19 https://public-assets.graphika.com/reports/graphika_stanford_internet_observatory_report_unheard_voice.pdf https://thecradle.co/Article/news/16602 https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/09/19/pentagon-psychological-operations-facebook-twitter/
„Plató [forngrískur heimspekingur, f. 428/427- d. 348/347] hélt því fram að ala ætti stúlkur og drengi upp á jafnréttisgrundvelli, en á eftir honum var enginn af hinum merkari heimspekingum nema Epikúros [fæddur 341 f.Kr. – d. 270 f.Kr.] sem krafðist jafnréttis til handa konum – og í fótspor Epikúrosar fetaði enginn fyrr en á 18. öld í framhaldi af þeirri gerjun frjálslyndra hugmynda sem hófst í kringum frönsku byltinguna [1789].
Ástæður þessa er erfitt að útskýra á fullnægjandi hátt, sérstaklega með hliðsjón af þeirri gífurlegu virðingu sem Platón naut löngum á þessu tvö þúsund ára tímabili. Kúgun kvenna [eftir John Stuart Mill, 1806-1873] er fyrsta bókin [1869] eftir þekktan hugsuð þar sem færð eru rök fyrir jafnrétti kynjanna – og þar er þetta gert af öllum þeim sannfæringarkrafti sem Mill hafði til að bera. Af þessari ástæðu er hún, eins og vænta má, enn í miklum metum hjá femínistum hvarvetna.“ (Bryan Magee. Saga heimspekinnar. Mál og menning, 2002, s. 185.)
Kúgun kvenna var þýdd úr dönsku, eftir þýðingu snillingsins Georgs Brandes árið 1900 af Sigurði Jónassyni.
Það má vissulega deila um, hverjir séu merkir heimspekingar. En mér finnst, að Bryean Magee hefði átt að geta þessa heiðursmanns og nemanda Immanuel Kant:
Theodor Gottlieb von Hippel (1741-1796), þýskur rithöfundur, nemandi þýska heimspekingsins, Immanuel Kant (1724-1804).
Hippel nam guðfræði og lögfræði, vann afrek á síðastnefndu sviðinu, baráttumaður fyrir jafnrétti kynjanna, skrifaði m.a. ritgerðina, „Um umbætur á stöðu kvenna,“ (Über die bürgerliche Verbesserung der Weiber) árið 1792.
Hann sagði þar m.a.: „Kúgun kvenna er orsök allra handa kúgunar í veröldinni.“ (Anderson) Hann andmælti kröftuglega þeirri ósvinnu, að jafnrétti kvenna, helmingi þjóðarinnar, væri ekki tryggt í frönsku byltingunni og kjölfari hennar.
Fyrrgreinda bók kallar Ruth Pritchard Dawson „Kvenfrelsunarávarpið (Feminist manifesto).“ Hún segir svo: „Bókin er byltingarkennd. Endurtúlkun [höfundar] leiðir konuna fram í dagsljósið sem fórnarlamb í samfélagi, sem er í senn ósanngjarnt og hirðulaust, báðum kynjum til vansæmdar.“ (Ruth Pritchard Dawson)
Á sama ári og bók von Hippel kom út eða 1792, lét Mary Wollenstonecraft (1759-1797) í sér heyra í bókinni: „Vörn kvenna.” (A Vindication of the Rights of Women).
Fjórum öldum fyrr hafði Christine de Pizan (1364-1430), fransk-ítalskur rithöfundur skrifað bókina um kvennaborgríkið, „Le Livre de la Cite des Dames/The Book of the City of Ladies.“ CP var nafntogaður rithöfundur, m.a. við nokkrar hirða Evrópu. Hún var hugrakkur baráttumaður fyrir bættri menntun kvenna.
Síðla á átjándu öldinni kom fram á sjónarsviðið fjöldi karla og kvenna, sem kröfðust afnáms hjónabandsins og gagngerrar frelsunar kvenna (og flestra karla). Baráttan hefur staðið látlaust síðan, en geirvarta kvenna var frelsuð fyrir rúmri hálfri öld síðan.
Karlar sneiða hjá námi í háskólum og hverfa hópum saman úr námi í framhaldsskóla. Þróunin er uggvænleg. Nú er svo komið, að konur eru í miklum meirihluta meðal háskólanema. Þær útskrifast fleiri á flestum sviðum, en nær eingöngu í hugvísindum, samfélagsvísindum og heilbrigðisvísindum. Ýmis konar kvenna- og (kven)kynfræði eru vinsælar undirgreinar. Um sjötíu af hundraði háskólanema eru konur víðast hvar á Vesturlöndum.
Kvenfrelsarar ráða víða lögum og lofum í æðri menntastofnunum. Ofbeldi – meira að segja líflátshótanir - í garð þeirra, sem neita að meðtaka rétttrúnaðarboðskap kvenfrelsaranna eða komast að óhentugum niðurstöðum fyrir frelsunartilburði þeirra, er áberandi. Vísindum og fræðum stafar ógn af kvenfrelsunaryfirgangi, bæði hvað stjórnun háskóla og iðkun varðar. Sama ógn snýr að sjáfum kjarna vísindalegrar hugsunar, m.a.; almennri og fræðilegri siðvendni; frjálsri og fordómalausri hugsun; umburðarlyndi og hlutlægni; frelsi til gagnrýni; vandvirkni og faglegri skynsemi við val viðfangsefna; faglegri og óhlutdrægri aðferðarýni, hagsmunarýni; skilmerkilegri og gagnrýninni framsetningu (þar með talin hugtakanotkun); faglegri varkárni við alhæfingar.
En kvenfrelsararnir telja slíkt til karlvísinda. Þau skulu dauð og ómerk. Indversku fræðimennirnir, Gita Cahda og Asha Achuthan, útskýra: „Rannsóknir í kvenfrelsunarfræðum urðu ... til við vísindalega gagnrýni, sem ættuð er úr heimspeki, sagnfræði og félagsfræði, með tilliti til valds drottnunar og viðmiðunarforræðis, sem fyrirkomulag þekkingaröflunar.“ ... Þessum fræðum er beitt „við það að brjóta vísindin til mergjar frá sjónarhóli lífs kvenna og jaðarstöðu þeirra í því skyni að birta „öðruvísi mynd“ þeirri, sem „gengið er út frá“ sem vísindum. Þar þarf að gefa kyni sérstakan gaum. Við tökum til greina, að kyn sé þáttur (category) stjórnmálalegrar greiningar og [sjáum í hendi okkar] að það þurfi frekari greiningar við. Það felur í sér viðameiri aðgerð, heldur en að frelsa „konur“ frá kynferðislegri tvískautun.“ ... Einnig koma í brennidepil „viðhorf til þekkingar og tilvist og eðli aðferðarinnar og meginefnis kenningar þeirra [vísindanna].“
Í bók sinni „Eyðingu einkvænis. Þætti stjórnmála í vísindum og hugsanleikum líffræðinnar“ (Undoing Monogamy: The Politics of Science and the Possibility of Biology), áréttar Angela Willey einnig, að vísindi og stjórnmál séu samofin: „Það er staðhæfing mín, að [vísindalegum] upplýsingum verði ekki beitt, nema afdráttarlaus sé gaumur gefinn að stjórnmálalegum þætti þeirra (politics of science).“
Muriel Lederman, segir niðurstöðu kvenfrelsunarrýninnar vera þessa: „Niðurstaðan er sú, að öll vísindi kunni að vera karllæg. Svo má vera, að leiðin til að öðlast kvenvísindi sé róttæk, [þ.e.] að láta vísindalegar athafnir víkja fyrir öðrum, sem ekki grundvallast á hinni vísindalegu aðferð. Að öðrum kosti mætti sætta sig við tilhliðranir nútíma vísinda, „kvengerð“ vísindi (skilgreind sem vísindi, þar sem framkvæmdin er öðruvísi, sem framin eru í þágu stjórnmálalegra markmiða kvenvísindamanna.“
Í inngangi að safnritinu, „Kenningar í kvennarannsóknum“ (Theories of Woman Studies), segja Glori Bowles og Renate Klein: „Sérhvert málefni er málefni kvennafræða.“ Marylyn Rands skrifar um málstofu sálfræðideildar Wheaton háskólans, að „hugmyndafræði skipti máli í sérhverri námsskrá – sannfæringar okkar um stjórnmál birtast bæði í efnissvali og umfjöllun.“
Sett hefur verið á laggirnar nám í kvenfrelsunarfræðum á grundvelli ofangreindrar opinberunnar. Florence Rosenfeld Howe (f. 1929) var meðal frumkvöðla að stofnun kvenfrelsunarfræða við æðri menntastofnanir í Bandaríkjum Norður-Ameríku (BNA). Í ritgerð sinni: „Kvenfrelsunarfræðimennsku: Umfangi byltingarinnar“ (Feminist Scholarship: The Extent of the Revolution), segir hún fullum fetum:. „Kvenfrelsun og kvennafræði ... eru samheiti fyrir mér.“ Í skýrslu hennar til Menntamálaráðuneytisins BNA ítrekar hún, að „nauðsyn beri til, að kennarar séu ekki einungis vel að sér á eigin fræðavettvangi, heldur einnig í kvenfrelsunarfræðum [kvenfrelsunargreiningu].“
Í riti sínu „Námsskrá kvennafræða“ (Women‘s Study Programs), leggur hún áherslu á hinn stjórnmálalega gjörning: „Í víðasta skilningi orðsins er kennsla stjórnmálalegur gjörningur. ... Í háskóla, sem þar sem leitað er að hinu sértæka (abstract) hugtaki, sannleika, ætti helst ekki að útloka nokkurn stjórnmálalegan gjörning, ef [slíkur gjörningur] kynni að varpa ljósi á endalegt takmark. Og því skal ekki vísa hjá garði skoðun á helmingi mannkyns – því, sem við köllum kvennafræði – án þess, að það hafi í för með sér augljósar afleiðingar fyrir leitina að sannleikanum.“ ... Það sé tími til kominn að „endurheimta týnda menningu og sögu kvenna.“
Frances Heidensohn segir megintilgang kvenfrelsunarfræðanna vera „vitundarvakningu námsmanna.“ Kvenfrelsunarfræðin skulu uppýsa karla sérstaklega um öll þau rangindi og tilfinningakúgun, sem konur hafa verið beittar.
Sheila Ruth segir í ritgerðinni, „Málefnum kvenfrelsunar“ (Issues in Feminism), um þessar kvenfrelsunardeildir háskólanna (e. women studies): „Kennarar eru sóttir til andmenningarsamtaka, vitundarvakningarhópa og kvenfrelsunarsamtaka, stjórnmálaflokka og jafnréttissamtaka. ... Þar er líklegt að rekast á [í sambandi við kennslu og námsmat] hópverkefni, viðurkenningu félagslegra umbyltingarstarfsemi eða lífsreynslu [sem ígildi námsmats], samninga um eigið námsmat, dagbækur og dagála, jafnvel hugleiðslu og helgiathafnir.“
Í bók sinni, „Sjö árum síðar“ (Seven Years Later) er stofunni, þar sem kennsla fer fram, lýst sem „vistarveru, þar sem hverjum og einum er frjálst að tjá sig um hvaðeina, sem honum dettur í hug, hvort heldur sem eru einkamál eða stjórnmál, ... hvort tveggja tilfinningalegs eðlis eða rökrænt, í eðli sínu frábrugðin langflestum öðrum kimum í háskóla ... sér í lagi vegna áherslu á einstaka sameiningu fræða og eigin reynslu þátttakanda.“ Sem dæmi um „óvenjuleg viðfangsefni“ eru „blæðingar, karlmennskudýrkun og nauðgun.“
Við háskólann í Indiana í Bandaríkjum Norður-Ameríku felur grundvallarnámskeið í kvennafræðum í sér „gagnrýna og greinandi ritgerð um efnið „ég sjálf sem kona“ eða „ég sjálfur sem karl.“ Námsmat er stigskipt. Þeir sem stefna að hæstu einkunn, A. er gefinn kostur á að skrifa stutta ritgerð, sem ber heitið. „Hvernig leið þér með það, hvernig þú varst frædd um tíðablæðingar, og hvernig ætlar þú að fræða dóttur þína um þær?“ Svo mætti einnig „gagnrýna hugmyndir [Shulamith] Firestone um kynþáttahatur.“ Þeir, sem ekki stefna að ágætiseinkunn er boðið annars konar námsmat: „Haltu dagbók í hálfan mánuð um daglega reynslu þína af því að vera kona eða karl.“ (Michael Levin)
Kennsluaðferðir geta verið ærið frumlegar. T.d. lifðu þig inn í hugarheim (hvíts) plantekrueiganda, sem barnað hefur negraambátt tíu sinnum eða þú skal bregða þér í gervi millistéttarkonu, sem sækir heim lágstéttarkonu. Báðar eru vansælar með stöðu kvenna.
„Þegar á hólminn er komið, leiðir þessi skilningur á kvennafræðum til fræðilegra meðferðarhópa, hlutverksleikja, stofnunar gremjuhópa um námsmat, og annars konar sjálfsleikstúlkanna.“ (Michael Levin)
Flestir kvenfrelsunarfræðinga eru hallir undir þá vísindasögu, að „í-raun-hafi-það-verið-eiginkona-Newtons-sem-uppgötvaði-þyngdarlögmálið.“ En það er skemmst frá því að segja, að undartekningarlítið komast kvenfrelsunarfræðimenn að því, að grundvallarkennisetning þeirra um kúgun karla sé sannleikanum samkvæm. Kúgunin felur í sér allra handa ofbeldi eins og rýra áhersla á reynslu kvenna og afrek í heimssögunni, útskúfun úr listum, vísindum og áhrifastöðum. En uppáhalds rannsóknarefni þeirra er nauðgun og önnur kynferðisleg áreitni. Niðurstöður þeirra rannsókna þekkja börn í forskóla.
Aðrar merkar niðurstöður kvenfrelsunarrannsókna eru m.a. þær; að konur geti framið glæpi, en þá sé það karlmönnum að kenna; að Jón Sigurðsson hafi verið samkynhneigður, að franski heimspekingurinn, Charles-Louis de Secondat, Baron de La Bréde et de Montesquieu (1689-1755), hafi verið „reðurdólgur“ (phallocentrist); að forngríski heimspekingurinn, Aristoteles, hafi verið kyndólgur, sem ekki kunni að telja; að sjálfmiðað sjónarhorn franska stærðfræðingsins, René Decartes (1596-1650) sé kvenlegt, en sjónarhorn enska náttúruheimspekingsins, Francis Bacon (1561-1626) hafi verið karllegt; að eiginlega sé kyn ekki til, að það sé í raun samningsatriði; að enginn eiginlegur munur sé milli kynjanna; að Jesús Kristur hafi verið blökkukona.
Eins og ýjað er að í upphafi greinarinnar ríkir ógnaröld í háskólum Vesturlanda. Í Bandaríkum Norður-Ameríku og Kanada t.d. hafa verið skipaðir alls konar fulltrúar og jafnvel dómstólar, sem hafa úrslitaákvörðunarvald um það, hvernig kennarar haga máli sínu, um kennsluhætti, námsefni og námsmat.
Ungverski sálfræðiprófessorinn og fyrrum forseti „Félags um vísindafrelsi og fræðimennsku“ (Society for academic freedom and scholarship) í Kanada, John J. Furedy (1940-2016), hefur varað við því gerræði, sem nú ríkir í háskólamenningu Vesturlanda. Hann bendir á að minnsta kosti fimm megindrætti, sem móta gerræðismenninguna eða „flauelsalræðið.“
1.Ótúlkanleg lögmál. (Hliðstæða gæti verið lögmálið um málfar, sem einungis svokallaðir jafnréttisfulltrúar skilja. Lögmálið er runnið undan rifjum þeirra á grundvelli huglægra þæginda eða fróunar. Það er túlkað að geðþótta í stað þess að setja fram hlutbundin skilmerki um frávik frá því.) 2.Tilvist gervisérfræðinga, sem hafa vald til að blanda sér í námsefni vísindagreina og starf deilda. 3.Skelfingarhrollur við þátttöku í gagnrýnum umræðum um grundvallatatriði. 4.Stöðubundið siðferði. (Hliðstæða gæti verið sú trú, að það sé í lagi að sníða ákveðnum hópi staðalímyndastakk – eins og til að mynda hvítum körlum af engilsaxneskum uppruna – en ekki körlum af öðrum uppruna, eða þeim, sem ekki eru bleikskinnar eða karlar. 5.Djöfulvæðing þeirra, sem öðruvísi hugsa.
John áréttar forn háskólaréttindi til vísindaiðkunar án afskipta: „Frjálsræði er réttur allra (fræðimanna og nemenda) í stofnunum æðri menntunar til ástundunar vísinda [og fræðimennsku]. Það sama á við um rétt til frammistöðumats (verðleiki) öndvert við mat samkvæmt skoðunum (þægindi). Menntun við kanadíska háskóla er á líðandi stundu öndverður [við vísindafrelsi]. Hún er flauelseinræði, sem svipar til einkenna gerræðisstjórnarfars, nema að því leyti, að refsingar eru mildari.“
Við æðri menntastofnanir ættu fræðimenn að halda í heiðri „því viðhorfi, að andstæðar hugmyndir vísindamanna séu snar þáttur í æðri menntun – og því skyldi hvetja til þess [að kynna slíkar hugmyndir].“
Eftirfarandi aðgreiningar eru skýrar í grundvallaratriðum (enda þótt stundum séu þær erfiðar viðgangs, þegar á hólminn er komið); aðgerðir og viðhorf; skoðanir og frammistaða; vísindafrelsi og vald; samhverf og ósamhverf valdatengsl; málefni og menn.“
Og John heldur áfram: „Svið eins og þroskasálfræði og skoðun einstaklingsmunar eru sérstaklega, en þó ekki eingöngu, varnarlítil gagnvart þeirri andþekkingarfræðilegu grundvallarreglu, að gildi skoðana skuli mæla á stiku huglægra þæginda, fremur en sannindamerkja og rökfærslu. „Harðari“ greinar eins og lífeðlisleg sálfræði og taugavísindi eru einnig í hættu.“
Skilningur kvenfrelsaranna á sjálfum sér og konum, er þeim líka fjötur um fót. Alvöru kvenvísindamenn vanda um fyrir þeim: „Framfarir í félagsvísindum eiga sér stað, þegar kenningar eru prófaðar og þeim breytt á grundvelli nýrra niðurstaðna (evidence). Í félagsvísindum er vísindalegri aðferð beitt á sviðum, þar sem fordómar kynnu að ríkja. Aflvaki félagsvísindamann er oft og tíðum hugmyndafræðilegt viðhorf til viðfangsefnisins. Það torveldar þeim að hugsa út fyrir viðurkennda kenningaafstöðu. Það er sérstaklega áberandi í rannsóknum á ofbeldi í nánum samböndum.“
„Áhrifamiklir fræðimenn hafa aðhyllst þá meginkreddu, að feðraveldi sé óhjákvæmilega aflvakinn í [parsamböndum]. Þetta hefur alið af sér mergjaða trú (core beliefs), sem varin er gegn rannsóknaniðurstöðum, sem henni mæla gegn.“
„Hin hugmyndafræðilega nálgun [viðhorf] til ofbeldis í parsamböndum hefur fengið sérstaklega áhrifamikinn hljómgrunn við mótun stefnu og starfs meðal vestrænna þjóða á okkar méli. Þetta á við um Sameinaða konungsveldið (Bretland), Bandaríki Norður-Ameríku og Kanada. [Nálgunin] hefur einnig yfirgnæft rannsóknir og starf á fleirþjóðlegum vettvangi.“ (Louise Dixon, Nicola Graham-Kevan, John Archer)
Caron Gentry og Laura Sjoberg taka undir þetta, segja, að nauðsyn beri til að endurskoða skilgreiningu ofbeldis og þátttöku kvenna í því: „Það er ekki vegna þess, að karlar og konur sýni frábrugðna ofbeldishegðun eða að ofbeldishvati kvenna sé öðruvísi. Heldur er skýringa að leita í nálgun fræðimanna ... til ofbeldis, í þeim skilningi, að karlar séu alfarið eða því sem næst ábyrgir fyrir ofbeldi. Þar af leiðandi hefur [skilningurinn] tekið mið af karllegum félagsgildum.“
Steven Goldberg, (f. 1941) benti þegar árið 1973 á kvenfrelsunarfræðafúskið:„Það er [vísinda]blekking, þegar kvenfrelsarar í nafni fræðilegra rannsókna, eru svo fúsir til að upphugsa staðreyndir, hafna þeim eða taka til sín, eftir því, hvernig [staðreyndirnar] höfða til tilfinninga þeirra.“ Það sama gerði þýsk-argentínski læknirinn og sálfræðingurinn, Esther Vilar: „[K]onur bera enga virðingu fyrir vísindalegum staðreyndum og sýna eingöngu áhuga því, sem kemur þeim að gagni hér og nú.“
Kvenfrelsarar hafa leitast við að glæða lífi augljósa fásinnu, bábiljur, trölla- og goðsögur, með fræðum og vísindum, sem iðulega hafa reynst villuljós. „Kvenfrelsarar hafa verið óvandaðir að virðingu sinni í því, er lýtur að staðreyndum,“ segja hagfræðingarnir, Diana Furchtgott Roth og Christine Elba, í bók sinni „Kvenfrelsunarkreppunni.“ (The Feminist Paradox.)
Kanadíski sálfræðingurinn, Steven Pinker, tekur í sama streng: „Kvenfrelsunarbarátta fyrir jafnrétti í stjórnmálalegu og félagslegu tilliti er mikilvæg, en kvenfrelsunarfræðaklíkur á háskólastigi, sem einbeita sér að furðukennisetningum, eru það ekki. ... [því] kynerfðakvenfrelsun steytir gegn vísindunum. ... [Kvenfrelsararnir] berjast með kjafti og klóm gegn rannsóknum á kynferði og mismuni kynjanna. ... [Það er] meginástæðan fyrir því, að heiftúðlega er spyrnt gegn beitingu vitneskju um þróun, erfðafræði og taugafræði, í umræðu um mannshugann.“
Shari L. Thurer rekst svo sannarlega rétt orð á munn, þegar hún segir: „Upplýsingar af vísindalegum toga eiga erfitt uppdráttar, þegar vinsælar goðsagnir eru annars vegar, sérstaklega þegar þær ganga í berhögg við hleypidóma, sem fólki er annt um.“
(Birtist í Kvennablaðinu 12. júlí 2017)
Kvenfrelsun með ýmsum tilbrigðum hefur fylgt mér allt mitt líf, hálfsjötugur orðinn. Það skal ósagt látið, hvort kynmök barnafóstra á unglingsaldri við mig barnungan telst til kvenfrelsunar. En hvað sem því líður, kröfðust konur fyrir hálfri öld eða svo, frelsis til kynlífs að eigin geðþótta, frelsi til fóstureyðinga, frelsis frá hjónabandi og heimili, frelsi til launaðrar atvinnu og launajafnréttis, frelsis til sjálfsákvörðunar á öllum sviðum með sérstakri áherslu á yfirráð yfir líkama sínum. Vitaskuld eru slíkar kröfur sanngjarnar.
Ungir karlmenn fylktu liði undir merki jafnréttis kynjanna og frelsis. Við trúðum því, að jafnrétti fæli í sér sömu tækifæri beggja kynja til alls þess er lífið hefði uppá að bjóða, m.a. uppeldis barna okkar. Fyrir hartnær hálfri öld síðan hafði ég (og hef reyndar enn) hugann við faðerni og föðurhlutverk. Þá kraumaði nefnilega hugur og hjarta vegna þess óréttlætis að mega ekki ganga dóttur minni í föðurstað, jafnvel þótt réttarsátt hefði náðst í faðernismáli, sem ég höfðaði í örvæntingu gegn barnsmóður minni. Sem faðir var ég réttlaus og meðhöndlaður eins og hver annar flækingshundur. Dóttir mín var síðar ættleidd að kröfu móðurinnar, að mér forspurðum og með vitorði Dómsmálaráðuneytis. Það var reyndar lögbrot. Nokkrir vina minna og vinnufélaga höfðu orðið fyrir þeirri reynslu að vera kennt barn, sem þeir ekki höfðu getið. En engum vörnum var við komið. Kenndi kona karli barn, var hinn opinberi rukkari á næsta leyti og varð naumast umflúinn.
Í þessu ljósi m.a. virtust kröfur feðra því sanngjarnar: Réttur til véfengingar á faðerni, viðurkenning kröfu um fóstureyðingu, jafn réttur til fæðingarorlofs og jafn réttur til forsjár og umgengni við börn við skilnað. Baráttan hefur verið hörð og henni er hvergi nærri lokið. Það kom okkur bláeygum mömmu- og ömmustrákum verulega á óvart, að helstu andstæðingar okkar voru ýmsir hópar kvenréttindasinna og kvenfrelsara. Við héldum satt best að segja, að við værum samherjar í jafnræðis- og mannréttindabaráttu, kusum meira að segja Kvennalistann sáluga og komum Vigdísi, þeim réttsýna sómamanni, til Bessastaða.
En annað hefur eftirminnilega komið á daginn, t.d. í umræðu um sameiginlega forsjá:
„Ekki er sjálfgefið að mæður afsali sér þeim völdum og þeirri ábyrgð sem þær hafa inni á heimilunum. Við skilnað og samvistarslit halda konur fast í börnin og alla ábyrgðina.“ (Katrín Theodórsdóttir)
„Mikilvægt er fyrir konur að þær hugsi málið vel þegar ákvörðun er tekin um sameiginlega forsjá. Eru þær tilbúnar til að eiga svo mikið samneyti við sinn fyrrverandi eins og sameiginleg forsjá krefst? Eru þær tilbúnar að geta ekki flutt, t.d. í annað byggðarlag, eða farið í nám til útlanda án þess að hann veiti samþykki sitt? Gera þær sér grein fyrir því að þá er ekkert sem bannar honum að flytja burtu? Var ofbeldi í sambandinu fyrir skilnað? Ef svo er þá er sameiginleg forsjá í mögum tilfellum framlenging á ofbeldinu.“ (Brynhildur G. Flóvenz)
Í umræðum á Alþingi taldi talsmaður Kvennalistans frumvarpið varhugavert. Kristín Einarsdóttir „taldi […] frumvarpið vera misskilda jafnréttisbaráttu. Ábyrgð á barni væri ætíð hjá móður þess.“ Annar talsmaður kvennalista, Kristín Halldórsdóttir reit: „Staðreyndin er auðvitað sú, að hefðin er rík fyrir rétti og skyldum móður, og það þarf býsna mikið til þess að faðir fái forræðið, …“ .
Talsmaður Kvennaathvarfs er við kunnuglegt heygarðshorn í umsögn um síðustu viðbætur við barnalög: „Kynbundið ofbeldi [les: ofbeldi karla gegn konum] er versta birtingamynd kynjamisréttis og valdbeitingar karla yfir konum. Þau lönd sem reynt hafa sameiginlega forsjá sem meginreglu í einhvern tíma hafa nú vaknað upp við vondan draum þar sem ekkert tillit var tekið til kynbundins ofbeldis í lögunum og öryggi kvenna og barna því ógnað. Þannig hefur sameiginlega forsjáin gefið ofbeldismönnum enn eitt tæki í hendurnar til að stjórna lífi kvenna og barna, en yfirleitt eru þau stjórntæki sem tiltæk eru, notuð til að halda valdayfirráðum. Kynbundið ofbeldi er svo umfangsmikið vandamál að fullkomlega óábyrgt er að líta fram hjá því við lagasetningu eins og varðandi sameiginlega forsjá.“
Þrátt fyrir athugasemdir Kvennaathvarfs var sameiginleg forsjá lögfest. Engu að síður búa langflest barna hjá móður sinni eftir skilnað. Hvernig má það vera? Hví gera feður ekki kröfu um sambúð við börn sín í ríkara mæli? Umgengisréttur er einnig lögfestur. Því miður er það ekki óalgengt, að deilur foreldra leiði til umgengistálmunar. Venjulega er um móður að ræða (u.þ.b. 85 af hundraði tilvika). Lögum er sjaldnast unnt að koma yfir lögbrjótinn, þar eð úrræði (að undanteknum máttlitlum dagsektum) vantar í lögin.
Nú hefur hópur skynsamra Alþingismanna lagt fyrir Alþingi breytingu á lögum þess efnis að refsa megi fyrir slíka háttsemi. En málið stendur í Alþingismönnum, körlum bæði og konum. Móðurhyggjan er máttug. Það kemur ekki á óvart, að kvenfrelsarar andæfi. Einn flutningsmanna, Brynjar Níelsson, segir: „En þeir sem kenna sig við femínisma [kvenfrelsun] og jafnrétti og baráttu gegn hvers konar ofbeldi hafa hingað til ekki haft nokkurn áhuga á þessu málefni. Þeir hafa eytt mesta púðrinu í að fjargviðrast yfir því að konur séu ekki jafnmargar og einhverjir karlar í dagskrárgerð á frjálsum útvarpsstöðvum. Þetta er ekki bara jafnréttismál heldur fyrst og fremst ofbeldismál og það í alvarlegri kantinum.“
Örvæntingarfullur faðir, sem hefur verið meinað að umgangast dóttur sína árum saman, tekur í sama streng: „Þeim sem að mæla tálmunarofbeldi bót hefur fækkað jafnt og þétt. Í gegnum tíðina hefur stuðningur við tálmunarofbeldi þó verið öflugastur frá einstaklingum sem kenna sig við femínisma.“ (Friðgeir Sveinsson) Halla Gunnarsdóttir, segir fyrrnefnt frumvarp dapurlegt: „Mikið ofsalega er þetta dapurlegt frumvarp, hvernig í fjáranum á það að vera barni fyrir bestu að setja annað foreldri þess í fangelsi.“ Kýrskýr er hún.
Rangfeðrun er annað óréttlætismál. Áður fyrr var faðir barns sá, er með móðurinni bjó, eða sá, sem hún kenndi barnið. Þessi regla virðist enn eiga töluverðan hljómgrunn. Neiti móðir rannsókn á faðerni, þarf úrskurð dómstóls til. Kenni kona karli barn, hefur hún ein vald til að sækja um fóstureyðingu. Faðirinn er algerlega réttlaus. Það sama gildir í tilvikum, þegar móðir heldur þungun sinni leyndri fyrir föður.
Réttsýnt fólk hlýtur að taka undir þá sjálfsögðu kröfu, að þau lög verði samin, sem legðu grunn að réttlæti til handa feðrum og börnum í þessu efnum.
(Birtist í Vísi 2. mars 2020)
Rituð löggjöf á langa sögu að baki og sprettur úr gildandi siðum og viðmiðum hinna ýmsu ættflokka og þjóða. Meginsiðboðið um samskipti kynjanna hefur frá alda öðli verið, að karlar skyldu hlífa konum, framfleyta þeim, vernda og virða. Mátti þá einu gilda, hvort samfélagið væri flokkað sem móðurveldis- eða föðurveldissamfélag eða blendingsafbrigði – í mannfræðilegum skilningi hugtakanna.
Í fornum lögum Egypta t.d. voru kynin jafnrétthá fyrir lögum. Þetta átti m.a. við um þátttöku í opinberu lífi, stjórnmálum, um eignarrétt og réttinn til hjónaskilnaðar. Bæri svo við, að karl væri illskeyttur og léti handalögmál gilda, mátti sekta hann eða húðstrýkja. (Húðstrýking er reyndar algeng refsing karla í sögunni, en fátíð, þegar konur eiga í hlut.) Stúlkur erfðu mæður sínar.
Hittaþjóðin er einnig áhugaverð í þessu sambandi. Hittar voru forn menningarþjóð, sem bjó að mestu leyti á því landsvæði, sem nú er Tyrkland (Anatolía) á fjórtándu öld f. Kr. Réttur karla og kvenna var áþekkur með tilliti til þátttöku í samfélaginu, þ.m.t. réttur til eigna og athafna. Kynferðislegt frjálsræði var óátalið hjá báðum kynjum. Aftur á móti mátti taka af lífi gifta konu fyrir framhjáhald. Það átti ekki við um gifta karla. Konur nutu sérstakrar virðingar sem mæður og uppalendur. Karli var refsað fyrir nauðgun, sem einungis gat átt sér stað utan helgi heimilisins.
Lög Hammurabis (1810? – 1750) í hinni fornu Babýlon taka m.a. til ofbeldis kynjanna. Hammurabi var harður í horn að taka. Dauðarefsing lá við framhjáhaldi bæði karla og kvenna. Hins vegar var það i valdi karls að náða kerlu sína. Það var reyndar auðvelt konu að sleppa við ákæru, væri hún ekki beinlínis staðin að verki. Hún sór eið um sakleysi sitt. Neyddi brúðgumi brúði sína til samræðis, byggi hún enn í heimahúsum, var hann gerður höfðinu styttri. Faðir, sem drýgði slíka ódáð gagnvart dóttur, skyldi útlægur gerr.
Í Gyðingalandi hinu forna voru á þriðju öld f.Kr. samin lög þjóðar Gyðinga eða Hebrea, sem skráð eru í trúarritunum, „Thorah,“ „Talmud“ og „Maimonides.“ Það er m.a. kveðið á um bann við lauslæti í kynlífi. Morði voru einnig bönnuð. Ábyrgð og réttur karla og kvenna var svipaður. Þó virðist heldur hafa hallað á karla. Þegar fangaskipti fóru fram, skyldu konur mæta forgangi. Konur höfðu jafnan rétt á við karla í öllu, er laut að eignarrétti. En á sonum hvíldi sú kvöð að sjá móður og systrum farborða, þegar svo bar undir.
Í hinu forna ríki Spartverja nutu giftar konur frjálsræðis í kynlífi. Þeirra meginskylda var að geta af sér hraust afkvæmi. Þær fóru því að eins og rómverskar kynsystur þeirra af betri ættum, sem fundu sér ástmenn og sæðisgjafa meðal hraustustu skylmingaþrælanna í ríkinu. Þetta æxlunarmynstur kvenna er enn í fullu gildi. Eiginkarlar Spörtukvenna hvöttu þær jafnvel til dáða í þessu efni. Víða var það einnig skylda karla að giftast ekkju, framfleyta henni og börnum hennar. Eiginkarli bar reyndar skylda til að ganga í föðurstað sérhverju afkvæmi, sem eiginkona hans bar í heiminn. Karlinn gat enga rönd við reist. Reglan er ævaforn og gildir í raun enn í dag.
Í Rómarlýðveldinu voru réttindi karla og kvenna með svipuðu móti á síðari skeiðum þess. Karlar höfðu frelsi til athafa og þátttöku í samfélaginu eins og konur, m.a. við réttarhöld. Sumar kvenna urðu vellauðugar af eigin atvinnurekstri og arfi frá feðrum og eiginkörlum. Þær öðluðust með þessum hætti oft og tíðum áhrif á líf sonanna. Kynlíf utan hins frjálsa hjónabands var ólöglegt. Nauðgun var alvarlegt afbrot talið. Dauðarefsing lá við. Í drottnunartíð Konstantíns mikla (272-337) kváðu lög um, að sekt karla, sem drýgðu hór, skyldi þyngri sektinni, sem hórkerlingar fengu. Vær hórkarlinn hins vegar blankur, var hann limlestur. Konan slapp við slíka refsingu – nema hún væri nunna.
Eiginkarli var heimilt að ganga af eljara sínum dauðum, en eiginkonuna mátti hann ekki snerta. (Líklega hefðu þó fæstir þeirra barið sér á brjóst, þegar kerlur þeirra læddust á vit skylmingaþrælanna að kaupa sér drátt.) Í Aþenu til forna var ekki hikað við að dæma karla til dauða fyrir hjúskaparbrot. Eiginkonur voru þó ekki gerðar höfðinu styttri.
Í heimi Araba kvað Kóraninn á um jafnræði kynjanna í öllum veigamiklum atriðum. Lögð var áhersla á menntun kvenna. Þátttaka í samfélaginu var lofuð, m.a. í hernaði. Eiginkonur spámannsins, Múhammeðs, voru lifandi dæmi. Khadijah var viðskiptajöfur og Aisha herforingi og fræðimaður. (Annar fræðimaður úr röðum kvenna, Fatima bint Muhammad Al-Fihriya Al Quarashiya/Fatima al-Fihri (800? – 880?) stofnaði Háskólann í Al Qarawiyyin í Marokkó árið 859 fyrir föðurarfinn. Það var fyrsti háskólinn í veraldarsögunni.) Viðurlög við afbrotum voru að mestu viðlík. Bæði hjón gátu beðið um skilnað.
Óskráð lög og siðir nánast allra ættflokkasamfélaga hafa verið með svipuðu sniði. Konur virtu sjálfar sig sem mæður og húsfreyjur. En þær voru samt sem áður engir veifiskatar í hernaði og veiðum heldur. Siðir buðu, að þeirra skyldi hefnt. Sá heiður féll fyrst og fremst í skaut nákomnum körlum. Konur og karlar nutu áþekkra réttinda, ábyrgðar og frelsis á öllum sviðum.
Lýðræðisleg foringjaþing eða ráð túlkuðu lög og siði - og dæmdu. Þegar völd færðust á færri hendur þróuðust ráðin til fulltrúaþinga Þau voru mýmörg á síðmiðöldum (1250-1450), en voru næsta máttlítil, nema það enska, sem varð býsna öflug stofnun.
Eins og áður er bent á eru löggjafarsamkundur þekktar í árdaga germanskra þjóða og keltneskra, t.d norrænna manna, bæði sem ráðgefandi þing og löggjafarþing. Í lögum þessum lifir enn arfur germanskra þjóðflokka. T.d. í ákvæðum um vígsbætur eða vergjöld (þ.wargeld). Þau réðust af kyni eða stöðu hins vegna. Hinn germanski Alamanni þjóðflokkur mat t.d. gildi kvenna sinna tvöfalt gildi karla, en Saxar til helmings karla.
Samtímis tilburðum einstakra drottnara til að leggja undir sig ættflokka og ættbálka með vopnavaldi, beittu þeir sér fyrir samningu lagasafna. En eins og kunnugt er beita drottnarar bæði lögum og hugmyndafræði í kúgun sinni. Þekkt eru t.d. lög (salverskra) Franka (germansks ættflokks) frá miðöldum eða frá því snemma á sjöttu öld, Lex Salica (Salian law). Samantekt laganna var fyrir tilstuðlan Klovis fyrsta (466? – 511), sem stofnaði fyrsta ættarveldi Franka (Frakka). Hann lét kristnast fyrir atbeina Klóthildar, drottningar sinnar. Eingyðistrú var einmitt vel til þess fallin að styðja við einveldi.
Lögin Klóvis höfðu mótandi áhrif á löggjöf mið- og norður Evrópu. Þar er m.a. útlistun á sök og sekt. Samkvæmt þeim var karli t.d. refsað fyrir að snerta frjálsa konu með fingri. Hindraði karlmaður för konu eða sló, var sektin þrisvar sinnum hærri. Sekta mátti karlmann fyrir samræði í meinum við frjálsa stúlku, jafnvel þótt með samþykkti hennar væri. Vergjöld eða vígsbætur fyrir konu voru almennt margfalt hærri, heldur en fyrir karl í sömu stöðu. Andi og bókstafur þessara laga lifði góðu lífi á miðöldum. T.d. var karlmönnum, sem áreittu konur, bannað að taka þátt í burtreiðum.
Siðboðið um sérstaka kvenvernd eða kvenskjöld tók á sig forvitnilega mynd á siðmiðöldum eða þegar drottnarar Evrópu réðust til landvinninga í austurveg undir trúarlegu yfirskini. Í hernaðarhugmyndafræðina var öðrum þræði fléttað inn í hugmyndinni um Maríu guðsmóður, hina óspjölluðu mey, sem karlmenn skyldu lifa fyrir, deyja fyrir og hefna.
Kvendrottnarar beittu völdum sínum til mótunar ákveðinna siðaregla fyrir karla. M.a. var undirgefni af þeirra hálfu meitluð í giftingarheitið og settir voru á stofn sérstakir dómstólar, er dæma skyldu um misbresti á samskiptum karla og kvenna. Sagnfræðingurinn, Amy Ruth Kelly (1877-1962), lýsir starfi dómstólsins svo: „Hér var um að ræða kvendómara, sem vildu beisla spennu karla við burtreiðar, veiðar, teningaspil og leiki í þágu hins kvenlega samfélags. Útrýma skyldi ruddahætti og knýja fram hollustu við skjalldýrkun kvenlegrar hátignar.“ Heiðursmannaréttlætið eða karlfórnarréttlætið (e. chivalry justice) hafði nú skotið rótum í rituðum lögum. Eðlislæg sjálfsfórn karla hafði tekið á sig nýja mynd.
Á þeim tíma, sem hér um ræðir, hafði Ísland verið numið af Keltum og norrænum mönnum, sem í farteskinu höfðu lög og siði heimalandana. Grágás var lögbók Íslendinga á þjóðveldistímanum eða fram yfir miðja þrettándu öld, þegar þeir játuðu hollustu við Noregskonung. Fyrirmynd þessara laga var sótt til Gulaþings í Noregi, skrifuð upp í tveim mismunandi handritum. Að áliðinni þrettándu öldinni samdi Magnús konungur sjötti ný lög fyrir Íslendinga, Járnsíðu. Um áratugi síðar tók Jónsbók gildi. Enn er við hana stuðst. Á þjóðveldisöld virðist jafnræði hafa ríkt milli kynja í öllum aðalatriðum. Frjálsbornar konur voru stríðsmenn (skjaldmeyjar), skáld, seiðkonur, búhöldar (óðalskvinnur), drottnarar, frillur, eiginkonur og mæður.
Íslendingar urðu á síðmiðöldum leppríki Dana. Löggjöf hins danska einveldis var til þess gerð að tryggja einvaldinn í sessi. Krafist var hlýðni og hollustu við konung þessa heims svo og við konung ljóssins á himninum. Kirkja og konungur höfðu lengi vel – eða fram að siðaskiptum – deilt sömu sæng, ef svo má að orði komast. Kúgun og ofbeldi endurspeglaðist í löggjöfinni.
Með húsagatilskipun (Anordning om Hustugt paa Island) Kristjáns sjötta, konungs vors, lýðum gjörð kunnug 1746, er tekið afdrifaríkt skref af hálfu ríkisvaldsins til að ráðskast með heimilisfólk og ná á því tökum. Húsbóndann, sem lögum samkvæmt var ábyrgur gerr fyrir eiginkonu og öðru heimilisfólki, dubbaði kóngur upp til eins konar heimilishershöfðingja. Hann var ekki einungis skyldaður til að sjá heimilisfólki farborða, heldur einnig mennta, leiðbeina og tukta til, þegar svo bar undir.
Lögin voru þó einum þræði barnaverndarlög. Svo segir Hildur Biering: „Fyrstu íslensku lögin sem ætlað var að tryggja börnum gott uppeldi birtast í Tilskipun um húsagann í Íslandi frá 1746. Tilskipunin, eins og núgildandi lög um barnavernd, gerði yfirvöldum bæði skylt og heimilt að fylgjast með börnum og grípa til aðgerða ef foreldrar stóðu sig ekki í uppeldishlutverkinu.“
Sagnfræðingurinn, Guðmundur Jónsson, segir í þessu sambandi: „Meðferð á fátæku fólki hvíldi á siðferðilegum grundvelli sem kalla má föðurlega forræðishyggju og boðaði undirgefni hinna lægri og ábyrgð hinna æðri. Ströng trúarviðhorf innrættu hlýðni og undirgefni fátæklinga við valdskipan samfélagsins. Húsagatilskipunin frá 1746, sem setti börn og vinnuhjú undir strangt agavald húsbænda, var í fullu gildi fram eftir 19. öldinni og var enn lesin á sumum regluheimilum í heyranda hljóði á hverju sunnudagskvöldi árið um kring.“
Vistarband fátæklinganna var í raun óslitið fram undir aldamótin nítján hundruð og húsagaskipunin gagnsýrði ennþá hug og hjarta alþýðunnar. Bændur voru eins konar forstjórar eða feður, búaliðið jafnvel talið til barna þeirra. Guðmundur Hálfdánarson, sagnfræðingur, segir: „Íslenska bændasamfélagið var [því] að mörgu leyti fyrirmyndaríhaldssamfélag, þar sem breytingar voru hægar og hver kynslóð tók við af annarri líkt og í óendanlegri röð.“
Arfur fornra siðboða og laga var með svipuðu móti á Íslandi og annars staðar í (norður) Evrópu. T.d. var framhjáhald einstaklinga af báðum kynjum litið hornauga og stundum bannað með lögum. Eins og hjá fornþjóð Hitta var framhjáhald af hálfu konu álitið sýnu afdrifaríkara og verðskuldaði refsingu, væri unnt að færa á það sönnur, væntanlega sökum þess, að væru svik í tafli með faðernið, sat eiginkarlinn upp með framfærslu-, verndar- og menntunarskylduna gagnvart afkvæminu.
Ofbeldi karla gegn konum hefur ævinlega misboðið siðvitund fólks og víðast bannað með lögum, nema um afbrot konu væri að ræða. T.d. var eiginkarli í miðaldasamfélagi Kelta í Wales heimilt að löðrunga konu sína fyrir hjúskaparbrot. En að öðru leyti var slíkt ofbeldi bannað. Áþekkt lög giltu einnig á Englandi á ár- og síðmiðöldum og víðar eins og í bresku nýlendunum. Þekkt er þumalfingurreglan svonefnd, sem leyfir karli að berja kerlu sína með priki jafnþykku þumalfingri hans. Regla þessi er munnmælasaga. Kvenfrelsarinn, Dorothy Louise Taliaferro „Del“ Martin (1921-2008), tengdi árið 1976 þessa munnmælasögu við áróður skoðanasystra í sambandi við heimiliserjur (e. domestic violence). Þetta var hvalreki fyrir þær. Þarna þótti þeim komnar sönnur þess, að lög karlkúgaranna leyfðu körlum að lumbra á konum sínum.
Ofríki kvenna og ofbeldi gegn körlum hefur lengst af þótt léttvægt í sögunni. Í miðaldasamfélögum Evrópu til dæmis, var ofríki eiginkvenna þekkt eins og nú. Það stoðaði lítt fyrir karla að bera sig illa undan ofbeldi kvenna sinna. Ef upp komst, var þeim refsað. Þeir voru gerðir að athlægi og reiddir öfugir á asna gegnum heimaþorpið. Ástandið er með áþekkum hætti í dag. Leiti lúbarðir karlar á náðir lögreglu, er brosað út í annað. Í kvennaathvörfunum koma þeir að luktum dyrum. Þar á bæ eru þeir sagðir kúgarar kvenna. Í nafni jafnréttis leggur hið opinbera ekki fé til sambærilegrar aðstoðar við karla.
(Birtist í Vísi 23. mars 2020)
Rituð löggjöf á langa sögu að baki. Hún sprettur úr jarðvegi siða og óskráðra laga hinna ýmsu ættflokka og þjóða. Má þá einu gilda, hvort samfélagið sé flokkað sem móðurveldis- eða föðurveldissamfélag eða blendingsafbrigði.
Siðboð kváðu í grófum dráttum á um hlutverk kynjanna, hvernig bæri að standa að æxlun, feðrun, uppeldi og framfærslu, ásamt vernd kvenna og barna. Kynin þurftu að koma sér saman um, hvernig haga ætti hjónabandi og eignarhaldi. Þau tóku vitaskuld einnig til samskiptahátta innan hjónabands og utan, ásamt viðbrögðum við ósiðlegu eða ólöglegu afhæfi. Þau kváðu einnig á um réttindi, skyldur og ábyrgð. Heiður fólst í því að virða siði og hefðir samfélagsins, að vera maður með mönnum, og rækja hlutverk sitt óaðfinnanlega af hendi í samræmi við væntingar. Í því fólst sjálfsvirðing fólks.
Inntak laga og refsinga gefur stundum fróðlega mynd af samskiptum kynjanna, valdi og ábyrgð hvors um sig. Ábyrgð og vald er í meginatriðum tengd hlutverkaskiptingunni. Það flækir þó alla skoðun, að í blómagarði mannlífsins hafa hlutverkin oft og tíðum skarast. T.d. tóku konur stundum þátt í hermennsku, veiðum, bygginu híbýla og stjórnun ytri málefni.Völd kynjanna hafa hefðbundið tengst dæmigerðum vettvangi þeirra.
Lagabálkur (salverskra) Franka (germansks ættflokks) frá miðöldum eða frá því snemma á sjöttu öld, „Lex Salica,“ varð kjölfestan í síðari löggjöf í Evrópu norðanverðri og um miðbik álfunnar. Um er að ræða samantekt laga hinna ýmsu ættbálka af germönsku og keltnesku kyni. Samantektin var gerð að skipun Klovis fyrsta (466? – 511), sem stofnaði fyrsta ættarveldi Franka (Frakka). Þar er m.a. útlistun á sök og sekt. Í lagasafni þessu lifir enn lögarfur umræddra þjóðflokka, t.d. í ákvæðum um vígsbætur eða vergjöld (þ.wargeld). Þau réðust af kyni eða stöðu. Alamanni þjóðflokkurinn mat t.a.m. gildi kvenna sinna tvöfalt gildi karla, en Saxar til helmings karla.
Löggjöfin breyttist í samhljómi við breytta tíma. Iðnbyltingin hafði umtalsverð áhrif á samfélagsgerðina og hristi rækilega upp í gildandi hefðum og fyrirkomulagi mannlífsins. Í heimsveldi Breta var þetta t.a.m. áberandi. M.a. kom lýðræði enn á ný í brennidepil sem og samskipti kynjanna innan hjónabands og utan. Upplausn hins hefðbundna samfélags ætta, stórfjölskyldusamfélags og nærumhverfis, kallaði á nýja réttarhugsun. Svo virðist sem vernd kvenna hafi verið mikilvægt hreyfiafl í þessu sambandi. Konum var stöðugt gert hærra undir höfði, hvað löggjöf og dóma snerti.
Nú heyrðust háværar kröfur um kosningarétt fyrir alla karla og konur. Kosningaréttarhreyfing kvenna (e. suffragettes) aðhylltist hugmyndafræði kynsystra sinna vestanhafs um, að karlar hefðu kúgað konur frá upphafi vega. Með þessa söguskoðun að vopni réðust þær til atlögu við „karlaveldið“ eða „feðraveldið.“ Því var m.a. haldið fram (og reyndar enn), að umrædd kúgun endurspeglaðist í lögum.
Fáir urðu til að ganga í berhögg við málflutning kvenfrelsaranna. Enski lög- og sagnfræðingurinn, Ernest Belfor Bax (1845-1925), kvaddi sér þó hljóðs í bók sinni „Blekkingarleiki kvenfrelsaranna“ (The Fraud of Feminism). Bókin kom út nokkrum árum síðar en „Lagaleg kúgun karla,“ sem hann skrifaði ásamt ónefndum, írskum starfsbróður, og gaf út árið 1896.
Hvatanum að verki sínu lýsir höfundur svo: „Tilgangurinn með ritinu er að andæfa [kvenfrelsunarhreyfingunni], sérstaklega að elta uppi og afhjúpa fyrir almenningssjónum (gibbet) svívirðilegar falsanir, hefðbundnar fullyrðingar, sem eru ekki einasta skrumstæling sannleikans, heldur beinlínis afskræming hans. [Hún] hefur öðlast hylli í krafti þess afls, sem í endurtekningunni felst, og enginn hreyfir mótmælum við.“
Ernest útskýrir ennfremur: „Samkvæmt skilningi mínum á kvenfrelsurum samtímans er um að ræða ákveðið viðhorf til kvenna. Þetta viðhorf er oft og tíðum mótsagnakennt í sjálfu sér og órökrétt. Á annan bóginn er krafist - með skírskotun til þeirra skoðunar, að konur séu jafnvígar körlum að siðgæðum og greind - ívilnunar kosningaréttar, ..., aðgengis kvenna að öllum störfum og stöðum ásamt fullri þátttöku á opinberum vettvangi. Á hinn bóginn er heiftúðlega barist fyrir varðveislu og eflingu forréttinda og friðhelgi í lögum, hvort tveggja í almennri löggjöf og refsilöggjöf. [Þetta] skipar konum skör hærra [en körlum]. [Breytingar í þá veru] hafa skotið rótum á nítjándu öldinni.“ T.d. var vinnutími kvenna í kolanámum mjög takmarkaður.
Bresk lög giltu að verulegu leyti í nýlendum heimsveldisins. Þó gátu t.d. einstök ríki Bandaríkja Norður-Ameríku (BNA) sett sér eigin lög. Um miðja sautjándu öldina bannaði t.d. löggjafarsamkunda Massachusettes barsmíðar hjóna, að viðlagðri refsingu. Rúmum tveim öldum síðar rann feðrum og bræðrum enn blóðið til verndarskyldunnar í Maryland. Væri eiginkarl dóttur eða systur illskeyttur, átti hann á fæti nákomna karlættingja eða jafnvel karlgranna.
Óskráð lög og skráð hafa frá dögun mannlegs samfélags yfirleitt kveðið á um sérstaka vernd kvenna og réttindi þeim til handa umfram karla. Eins og að ofan er greint frá var hert á slíkri löggjöf á nítjándu öldinni. Hún gekk síðan í endurnýjun lífdaganna á þeirri tuttugustu fyrir tilstilli áróðurs kvenfrelsaranna, ýmist grímuklædd sem jafnréttislöggjöf eða ódulin sérréttindalöggjöf.
Allt frá kvenfrelsunarsamþykktinni í Seneca Falls um miðbik nítjándu aldar störfuðu kvenfrelsarar ljóst og leynt að breytingum á lögum BNA. Á þriðja áratugi síðustu aldar börðust þeir m.a. fyrir sérstakri vinnuverndarlöggjöf fyrir konur; þ.e. styttri vinnutíma, banni við næturvinnu og banni við þungum byrðum. Árið 1923 var lögð fram á alríkisþinginu frumvarp til laga til breytinga á stjórnarskránni, svonefnd „Jafnréttisumbót“ (Equal Rights Amendment), í letur færð af kvenfrelsurunum, Alice Stokes Paul (1885-1977) og Crystal Catherine Eastman (1881-1928).
Enda þótt konur af betri stéttum eða þær, sem frá upphafi vega höfðu háð baráttuna fyrir frelsun kvenna, styddu frumvarpið umvörpum, mótmæltu alþýðukonur hástöfum. Alice og flokkur hennar, Þjóðarkvenflokkurinn (National Woman‘s Party), staðhæfðu, að umbótin skipuðu körlum og konum í sömu skör, en ógiltu um leið gildandi kvennaverndarlöggjöf, sem t.d. tryggði konum styttri vinnutíma, ásamt banni við næturvinnu og þungum byrðum eins og áður er ýjað að.
Það gekk því hvorki né rak, þar til árið 1953, að umbótin var samþykkt í alríkisþinginu með svonefndri Carl Hayden lagfæringu, sem svo hljómar: „Ákvæðum í þessari grein skal ekki beita, hvorki nú né síðar, í þá veru að skerða nokkur þau réttindi, hlunnindi eða undanþágur, sem konur njóta í lögum.“
Nú hófst ný þrautarganga, þ.e. að fá umbótina samþykkta í öllum ríkjum Bandaríkjanna. Það er skemmst frá því að segja, að ekki hefur tekst að róa lögnum í höfn. Phyllis Schlafly (1924-2016), sem kvenfrelsarar vildu brenna á báli, skapaði þann ólgusjó, sem úrslitum réði. Hún benti kynsystrum sínum á, að þær myndu tapa enn fleiri forréttindum, en áður eru talin, t.d. forsjá barna og framfærslueyri við skilnað. Liðsmaður hennar var m.a. Anna Elanor Roosevelt (1884-1962). (Phyllis þessi hafði gaman að því að stríða kvenfrelsurunum. Oft og tíðum hóf hún mál sitt svo: „Ég leyfi mér að þakka eiginkarli mínum fyrir að leyfa mér að koma á þennan fund.“)
En kvenfrelsarar voru ekki af baki dottnir, þó lengi megi þá reyna. Áróðursvél þeirra er vel smurð. Eitt dæmi um þetta er samþykkt „Laga gegn ofbeldi í garð kvenna“ (Violence against women Act) í BNA. Ámóta löggjöf endurómar um alla Evrópu einnig. Kvenfrelsarar sömdu sömuleiðis þennan lagatexta eins og hinn fyrri. Þær fóru hvergi leynt með hróður sinn og afrek. Leslie R. Wolfe (1943-2017), sagði t.d.: „Hér er eiginlega ný löggjöf um borgaraleg réttindi (civil law), sem konur geta beitt til að lögsækja árásarmenn fyrir að brjóta á borgaralegum réttindum sínum. ... Þau lýsa í hve stóru umfangi glæpir gegn konum ... hatur, kvenfyrirlitning, stjórnun og drottnun, eru til þess ... fallnir að halda öllum konum í skelfingu.“
Nornin, sem brenna átti á kvenfrelsunarbálinu, fyrrnefnd Phyllis, andæfði m.a. með þessum orðum. (Hún reyndist afar spámannlega vaxin): „Lögin örva konur til að leggja fram falskar ásakanir [gegn eiginmanni, föður], sem leggja því næst fram beiðni um fulla forsjá yfir börnunum og neita föðurnum um samvistir við þau. Lögin stuðla að skefjalausri beitingu nálgunarbanns, sem fjölskyldurétti er heimilt að gefa út, að ósk konu. Þessi öflugi vopnabúnaður (...) er hluti kvenvilhallrar leikfléttu við skilnað, sem í raun tryggir, að feður séu reknir út úr lífi barna sinna.“ ...
Phyllis heldur áfram: „Lögin skulu fjármagna endurmenntun dómara og starfsmanna í löggæslu í því skyni að kenna þeim staðalímyndir kvenfrelsaranna um karlofbeldismenn og kvenkyns fórnarlömb, hvernig leika megi á kerfið til að efla konur að valdi og hvernig megi traðka á stjórnarskrárbundnum réttindum karla.“ ...
Phyllis bendir einnig á: „Hinum ákærðu körlum er ekki boðin lækning við Raunverulegum sjúkdómi (problem), heldur eru þeim skipað á bekk, þar sem kvenfrelsarar kenna um skömm og sekt vegna umsvifamikils kúgunarsamsæris karla.“
Þegar leið að lokum annarrar bylgju kvenfrelsunar var undirbúningur hafin að styrjöld gegn körlum. Sjóðir kvenfrelsaranna höfðu nú gildnað mjög vegna framlaga frá karlkyns auðjöfrum og í vaxandi mæli vegna fjármögnunar úr vasa skattgreiðenda. Styrjöldin gegn körlum var háð á mörgum vígstöðvum og mörg spjót hent á lofti. Eitt þeirra var ofbeldi karla gegn eiginkonum sínum og elskum, heimilisofbeldi. Einn herstjóranna, Gloria Steinem (f. 1934), gaf út stríðsyfirlýsinguna: „Konu stafar ekki mest hætta af ókunnugum karlmanni út á götu. Ei heldur fjanda í stríði. Heldur [er henni skeinuhættastur] eiginmaður eða elskhugi í tvísemd innan veggja heimilisins.“
„Lögin“ um þumalfingurregluna svonefndu, þ.e. að (breskum) körlum væri heimilt að tukta kerlur sínar með þumlungsgildu priki, rataði inn í baráttu kvenfrelsara fyrir kvenvænni löggjöf, enn ein sönnunin fyrir fólsku karla í garð kvenna. Kvenfrelsarinn, Dorothy Louise Taliaferro „Del“ Martin (1921-2008), hóf hugtakið til vegs og virðingar um miðjan áttunda áratug síðustu aldar. En það var galli á gjöf Njarðar. Ákvæði þessa efnis er hvergi að finna, hvorki í breskum lögum, né lögum BNA. En kvenfrelsarar kæra sig þó kollótta um það. Staðreyndir hafa þeim aldrei verið til trafala. En þumalfingurreglan varð að goðsögn og rataði inn í hugskot dómara. Hún hefur orðið ámóta lífseig og goðsögnin um glerþakið.
Breytingar á menntunarlöggjöfinni , einkum grein níu (Title IX), venjulega kennd við kvenlögfræðinginn, Patsy Matsu Takemoto Mink (1927-2002), var nýr hvalreki fyrir kvenfrelsarana. Hann hljómar svo: „Engan þegn Bandaríkja Norður-Ameríku skal vegna kynferðis útiloka frá þátttöku í aðgerðum eða áætlunum, sem hljóta fjárhagslegs stuðnings frá alríkisstjórninni. Ei heldur skal meina honum að njóta góðs af ellegar mismuna honum.“ Eins og gefur að skilja hefur þessari grein óspart verið beitt fyrir kvenfrelsunarvagninn á fjölmörgum sviðum eins og t.d. í íþróttum
Kvenfrelsunarsamtökin, „Feminist majority“ vildu beita lögunum á grundvelli eftirfarandi fullyrðingar: „[Í]þróttakörlum í einstökum greinum er kennt að lítilsvirða konur og smána. ... [M]eð því að ala drengina upp sem herskáa íþróttamenn og með því að ala stúlkurnar upp til að hylla þá, er styrktur vítahringur ýgi og ofbeldis karla gegn konum .“
Jafnréttislög eru oftar en ekki túlkuð í ljósi kvenfrelsunarhugmyndafræði. Raunar er konum ennþá sýnd sérstök nærgætni í dómskerfinu, þ.e. heiðursmannatúlkun laga og dómar samkvæmt henni (e. chivalry justice). Michale Corriero, dómara í hæstarétti BNA, er þetta fullljóst. Hann segir um dómskerfið „Þetta er karlakerfi. Þegar kona stígur inn í það, ruglast hugsun mín í ríminu. Og ennþá frekar, sé um stúlku að ræða.“
Kvenfrelsunarlöggjöf grefur um sig á alþjóðavettvangi, ekki síst á vettvangi Sameinuðu þjóðanna og Evrópuráðsins eins og í samningi um baráttu gegn ofbeldi karla í garð kvenna - og heimilisofbeldi, svokölluðum Miklagarðssamningi (Istanbúl-) frá 2011. Þegar Alþingismenn vorir samþykktu lögleiðingu hans, gerðu þeir eftirfarandi játningu:
Sem aðiljar samningsins gera þeir sér grein „fyrir að ofbeldi gegn konum er birtingarform sögulegs ójafnvægis í valdahlutföllum milli kvenna og karla sem leitt hefur til drottnunar karla yfir og mismununar gegn konum og kemur í veg fyrir fullan framgang þeirra [og] viðurkenna að ofbeldi gegn konum er í eðli sínu kynbundið ofbeldi og ofbeldi gegn þeim er eitt helsta félagslega tækið til að neyða konur til að skipa lægri sess í samfélaginu en karlar, ...“ „[K]ynbundið ofbeldi gegn konum“ merkir ofbeldi sem er beint að konu vegna þess að hún er kona eða ofbeldi sem konur verða hlutfallslega meira fyrir,...“ (Hvílík hrærigrautarlangloka!!)
Til viðbótar kristinni trú hafa Alþingismenn nú lögleitt trúna á konuna sem fórnarlamb.Orð norður-ameríska heimspekingsins, Michael Levin, gætu verið hollt vegarnesti á leið til næsta áfanga kvenfrelsunar (t.d. lögleiðingar fóstureyðingar fram að fæðingu): „Enda þótt kvenfrelsarar segist í orði kveðnu berjast fyrir frelsi, velsæld, valfrelsi - og að ryðja veg - eiga þeir í raun ævinlega við hið andstæða og dulbúa [þannig] aðgerðaskrá öndverða við hugsjón hins frjálsa samfélags. ... Kvenfrelsun er ólýðræðisleg, jafnvel hugmyndafræði alræðishyggjunnar.“
Bandarísk yfirvöld og allir forsetaframbjóðendur í landi hinna hugprúðu og frjálsu hafa hvergi farið í grafgötur með gildi Ísraels fyrir heimsvaldastefnu sína í Miðausturlöndum.
Útþenslu- og stríðsáætlun þeirra, „Hreini skurðurinn“ (Clean Cut), er enn í fullu gildi. Skorið hefur verið í Írak og Sýrlandi, enda þótt skurðurinn sé hvergi nærri hreinn. Því verki er ólokið. Frelsi, öryggi og lýðræði, er hvergi nærri tryggt. En það var yfirlýstur tilgangur árása á ríkin. Olían er kaupauki.
Nýlega birtist í tímariti alheimsauðvaldsins í Bandaríkjunum, „Utanríkismálum“ (Foreign Affairs) skuggaleg grein með titlinum, „Réttan leiðin til að ljúka stríðinu í Úkraínu“ (The Right Way to Quickly End the War in Ukraine). Svarið er kjarnorkuvopnastríð gegn Rússum.
Áætlun Bandaríkjanna um beitingu kjarnorkuvopna, frá því um síðustu aldamót, er skýr. Þegar verja þarf öryggi ríkisins (self defense) má beita þeim í varnarskyni (pre emptive). Úkraínumenn sjá um varnir Bandaríkjanna og Nató í heimalandi sínu. Nýlega fengu þeir F16 orrustuþotur, sem geta borið kjarnorkuvopn. Rússar hafa lýst þær réttmæt skotmörk.
Úkraínumenn hafa sóst eftir umræddum vopnum í tvö ár u.þ.b. Það leiddi til þess, að Rússar og Hvít-Rússar skerptu sinn viðbúnað. Enn þá segjast Rússar þó einungis munu beita kjarnorkuvopnum, verði þeir fyrir kjarnorkuvopnaárás. Kjarnorkuvopn eru væntanlega þegar komin í skotstöðu í Póllandi. Þetta er leikur að eldinum.
Eins og allir vita er öryggi Bandaríkjanna ógnað bæði hér og þar og frjálslega farið með skilgreiningar. Í áætluninni er getið um um Rússa og Kínverja, sem sitt á hvað eru skilgreindir erkióvinir Bandaríkjanna og Nató. „Öxulveldi hins illa“ eru líka talin upp; Afganistan, Írak, Íran og Sýrland eru þar á meðal. Nú er sum sé komið að Íran.
Í því efni hefur dregið til tíðinda, eftir að Brjálaði-Bensi var tilbeðinn á bandaríska þinginu og lofað stuðningi við stríðsrekstur sinn í Miðausturlöndum, svo færa megi út kvíar Ísraelsríkis og ræna auðlindum grannríkja.
Nú er komið að „hreinum skurði“ í Líbanon og Íran, þrátt yfir að hann hafi mistekist í Írak og Sýrlandi og heimveldisstefna samrunaheimsveldis Bandaríkjamann og Ísraels njóti ekki lengur sama stuðnings og þegar áætluninni var ýtt úr vör.
Ísraelar hafa plægt akurinn ötullega. Nýleg morð á einum forystumanna Hamas, Ismail Haniyeh, í Teheran, og herforingja Hesbolla í Líbanon, Fuad Shukr, eru órækar stríðsyfirlýsingar. Og stríð fá þeir með þátttöku Bandaríkjamann og Breta. Herskipfloti Bandaríkjamanna vaggar á Persaflóa og við innanvert Miðjarðarhaf.
Sagnfræðingurinn, Anton Chaikin, er meðal margra sem vara við þessari vitfirringu. Hann segir bandarísk yfirvöld ekki vinna í þágu almennings: „Þau starfa á vegum hóps, sem hefur gífurleg völd og ógnar tilvist mannkyns.“
Vitfirrt yfirvöld Ísraels búa nú þjóðina undir árás bandalags andstöðuríkja; Palestínu, Jemens, Íraks, Líbanon og Írans. Sýrlendingar gætu slegist í hópinn, enda stór hluti lands þeirra hernuminn af Ísrael og Bandaríkjunum.
Stór flugfélög á borð við Lufthansa, United, Delta og Swiss, hafa aflýst flugi til Ísraels.
Vesturlönd láta skeika að sköpuðu. Rússar hafa á vettvangi Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna gert örvæntingarfulla tilraun til að halda aftur af Ísrael og Bandaríkjunum með því að fordæma morðið á Ismail Haniyeh, sem vafalítið hefur verið framið í vitorði með yfirvöldum í Bandaríkjunum. Vesturveldin beittu neitunarvaldi – vitaskuld.
Það ber ekki á öðru, en að trúarbrjálæðingunum, sem predika tortímingu heimsins, svo Guð almáttugur geti snúið aftur til að frelsa mannkyn, verði að ósk sinni. Þá er að finna í Alheimsefnahagsráðinu (World Economic Forum) og öllum Abrahamstrúarbrögðum (Gyðingdómi, Kristni og Múhammeðstrú).
Hugsanlega má líta á yfirvofandi fjármálakreppu í þessu samhengi. Forseti Bandaríkjanna og Alheimsefnahagsráðið, sem rúmar fulltrúa hergagnaiðnaðarins og aðra flugumenn hans í stjórnmálum, hefur „lofað“ okkur að byggt verði betur og Paradís endurræst á rústum eyðileggingarinnar.
https://michelchossudovsky.substack.com/p/secret-plan-outlines-unthinkable?utm_source=post-email-title&publication_id=1910355&post_id=147368798&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://geopolitiq.substack.com/p/israel-on-a-rampage https://expose-news.com/2024/08/05/global-stock-markets-slump-and-unrest-in-the-uk/ https://geopoliticaleconomy.substack.com/p/debt-political-wealth-flows-poor-rich?utm_source=post-email-title&publication_id=457596&post_id=147352506&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://www.globalresearch.ca/russia-nuclear-exercises-dutch-f-16-ukraine/5864451 https://www.globalresearch.ca/pipe-dreams-american-voters/5864500 https://geopolitiq.substack.com/p/so-spoke-sayyed-hassan-nasrallah?utm_source=post-email-title&publication_id=2232768&post_id=147252306&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=103ae5&triedRedirect=true&utm_medium=email https://tass.com/world/1823869 https://www.globalresearch.ca/hamas-leader-killed-iran-inflame-sectarian-conflict/5864537 https://steigan.no/2024/08/hezbollah-angriper-israelsk-militaerhovedkvarter-forsmak-pa-offensiven/?utm_source=substack&utm_medium=email https://matthewehret.substack.com/p/an-emergency-public-service-announcement?utm_source=post-email-title&publication_id=260045&post_id=147329727&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=ry8jq&triedRedirect=true&utm_medium=email https://finance.yahoo.com/news/israel-braces-attack-iran-us-004159249.html https://www.timesofisrael.com/idf-document-shared-with-northern-mayors-sets-out-hezbollah-war-scenarios/ https://www.axios.com/2024/08/01/us-iran-israel-attack-preparation https://steigan.no/2024/08/usa-sender-krigsskip-til-midtosten-og-utsteder-sikkerhetsvarsel/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2024/08/01/readout-of-president-joe-bidens-call-with-prime-minister-netanyahu-of-israel-7/ https://www.youtube.com/watch?v=wEr3f5yt4m4 https://www.globalresearch.ca/america-great-nation-if/5864490?doing_wp_cron=1722870598.1193289756774902343750 https://www.foreignaffairs.com/ukraine/right-way-quickly-end-war-ukraine https://steigan.no/2024/08/biden-forteller-netanyahu-at-usa-vil-forsvare-israel-lover-nye-militaere-utplasseringer/?utm_source=substack&utm_medium=email
(Birtist í Kvennablaðinu 20. maí 2017)
Frelsun kvenna á Vesturlöndum hefur staðið yfir í drjúgar tvær aldir. Í upphafi voru kvenfrelsunarhóparnir sundurgerðarlegir rétt eins og í dag. Þá eins og nú bar á öfgum og ofbeldi. Rússneskur kvenfrelsari myrti um aldamótin 1900 um þrjú hundruð eiginmenn kvenna, sem töldu sig beittar ofbeldi af körlum sínum. Á sama méli unnu kvenréttindakonur í Lundúnum skemmdarverk og gerðu árásir á (karlkyns) lögreglumenn.
Konur úr röðum kvenfrelsunarsamtaka tóku þátt í starfi breskra og þýskra nasista. Konur tóku þátt í útrýmingu gyðinga. Atkvæði kvenna vógu þungt við valdatöku nasista í Þýskalandi og fasista á Ítalíu. Konur börðust ötullega á vígvöllum Austur-Evrópu í seinna heimsstríði og aukin heldur héldu þær vopnaframleiðslunni gangandi, meðan karlar þeirra öttu kappi á vígvöllunum. Hugmyndafræðingar jafnaðarstefnu börðust gegn hjónabandinu.
Í ríkjandi hjónabandslöggjöf Vesturlanda stóð konan í skjóli karlsins. Einungis efnahagslega sjálfstæðar konur voru lögaðiljar. Þetta fól m.a. í sér, að erfitt var að koma lögum yfir giftar konur. T.d. var ekki unnt að draga sænska kvensjóræningjann, Christina Anna Skytte, fyrir dóm af þeim sökum. En eiginkarl hennar sat í súpunni. Þegar kosningaréttur kom til sögunnar voru það einungis konur (og karlar reyndar einnig), er voru sjálfs sín ráðandi, sem öðluðust þann rétt.
Kosningaréttur kvenna var önnur þungamiðja í kvenfrelsisbaráttunni um og upp úr aldamóttunum 1900. Fjöldi karla lagði þar þung lóð á vogarskálarnir. Meðal annars skrifuðu fjórir þekktustu karlrithöfunda Noregs ávarp til kvenna og þings um breytingar á hjónabandsráðgjöfinni. Þeir, Björnstjerne Björnsson, Henrik Ibsen, Jonas Lie og Alexander Kielland, sögðu:
“Hún [konan] verður að skilja og finna, að hún stofni til hjónabands á jafnréttisgrundvelli, hafi sama lagarétt og karlmaðurinn. Slíkt er siðferðilega gott báðum aðiljum og sambúðin mun verða auðveldari, bera vott gagnkvæmri virðingu.”
Margir íslenskir karlmenn voru einnig ákafir talsmenn sömu lýðréttinda handa körlum og konum og brautryðjendur í baráttunni fyrir þeim. Karlar á þjóðþingum Vesturlanda greiddu götu löggjafar, sem tryggði slík réttindi. (Fyrstir voru reyndar karlar í bresku nýlendunni, Nýja-Sjálandi, fyrir aldamótin 1900.)
Þrátt fyrir að karlar Vesturlanda hefðu samþykkt óskorðuð lýðréttindi handa öllum körlum og konum, hélt kvenfrelsunin áfram. Konur tóku ótvíræða forystu. Spjótunum er beint að svonefndu feðraveldi eða karlaveldi. Kvenfrelsunarfræðimenn á borð við Simone de Beauvoir, Betty Friedan, Carol Hanisch, Juliett Mitchell og Germaine Greer, hafa gríðarleg áhrif.
Boðskapurinn er í hnotskurn sá, að konur eigi körlum illt upp að unna, að karlar um víða veröld hafi verið og séu kúgarar. Kúgunarþörf karla býr í eðli þeirra eða í samfélagsgerðinni og tungumálinu, sem karlar eru ábyrgir fyrir. Þannig er hvert sveinbarn kúgari.
Sumar baráttuhreyfingar kvenna aðhylltast fyrrnefnda eðlishyggju.
„Treystið engu sem karlar hafa skrifað um konur, því þeir eru í senn kúgarar og dómarar.“ (Simone de Beauvoir)
„Frelsun kvenna er annað og meira en „jafnrétti“ til að lifa eins og „fjötraðir“ karlmenn. (Germaine Greer)
„Oft og réttilega er á það bent, að konur eigi ekki að stíga fram á svið þjóðlífsins sem einhver eftirlíking þeirra ímyndar, sem karlmannasamfélagið hefur getið af sér og birtist sem einhliða, mótaður, tilfinningafirrtur einstaklingur.“ (Soffía Guðmundsdóttir)
„Karlmaðurinn er meinið. Því má einu gilda úr hvaða sjónarhorni stjórnmála eða hagfræða tilveran er skoðuð.“ (Nina Karin Monsen)
„Ég lít svo á að konur séu kúgaðar vegna þess að þær eru konur.“ (Stefanía Traustadóttir)
„Launamisrétti, fátækt kvenna, valdaleysi þeirra og kynbundið ofbeldi, eru allt greinar af sama meiði. Þann meið kalla ég karlveldi.“ (Valgerður Bjarnadóttir)
„Hér á landi eru þúsundir kvenna og barna sem hræðast hversdaginn. Þau eru ekki örugg heima hjá sér, finna fyrir daglegum ótta, vanmætti og niðurlægingu. … Ástæðan er kynbundið ofbeldi [þ.e. ofbeldi karla] sem þrífst í skjóli þagnarinnar, …“ (Drífa Snædal)
Staðreyndin er að undirrót vandans er valdbeiting karlsins innan fjölskyldunnar. (Pia Bäcklund) Öfgafyllstu kvenfrelsararnir láta að því liggja, að karlar hafi gagngert tekið höndum saman um að kúga konur og börn. Lykilhugtakið er þöggun:
„Hvernig stendur á því að karlar, sem lengstum hafa ráðið ríkjum í stéttum lækna og sálfræðinga hafa ekki [fyrir] löngu kannað rækilega þessa hegðun [kynferðislegt ofbeldi gegn konum og börnum] meðbræðra sinna. Hefur verið í gildi einhvers konar þegjandi samtrygging karla um að tala ekki um þessi mál og taka mildilega á þeim, jafnt í dómstólum sem annars staðar?“ (Kristín Ástgeirsdóttir.)
„Karlar hafa haft greiðan aðgang að umræðunni um jafnrétti og ofbeldi. Þeir hafa hins vegar hundsað hana og ég held að ástæðan sé óþægilega einföld. Allt of mörgum hefur hentað það ljómandi að ástandið breyttist ekki. Þeir hafa völdin, launin og ofbeldi karla gegn konum hefur verið áhrifarík leið til þess að viðhalda ástandinu.“ (Guðrún Jónsdóttir)
Kvennaathvarfið, stofnað árið 1982 af ýmsum samtökum kvenna, grundvallast á ofangreindri hugmyndafræði – og Stígmót reyndar einnig. Þangað er konum, sem telja sig fórnarlömb karla, boðið að koma með börn sín (og feðra þeirra). Það er gildur aðgöngumiði. Konurnar nema börnin á brott frá heimili og föður. Feðrum er meinað að hafa samband við börn sín í Kvennaathvarfinu.
„Enginn viðmælendanna var í sambandi við föður sinn eftir að þeir komu í Kvennaathvarfið.“ (Bergdís Ýr Guðmundsdóttir) Logið er að börnunum um dvalarstaðinn.
„Barn [er] ekki upplýst um þann stað sem kvennaathvarf er, því er sagt t.d. að dvalið sé á hóteli, erlendis eða að það sé í fríi.“ … „Staðsetningu athvarfsins [er] haldið leyndri.“ … „Barn [er] ekki upplýst um að dvöl í kvennaathvarfi sé í vændum.“ (Anni Haugen og Bergdís Ýr Guðmundsdóttir)
Fátt er vitað um mæður barnanna; um 36 af hundraði þeirra eru öryrkjar og um helmingur þeirra snýr aftur til ofbeldiskarla sinna með börnin. Fáar kæra staðhæft ofbeldi. Um 87 af hundraði segja það andlegt. Nánari skilgreining fylgir ekki.
Hluti kvennanna á margar vistanir að baki. „Þetta eru sterkar konur sem hafa kjark til að leita aðstoðar fyrir sig og börnin sín – hafa kjark til að rjúfa þögnina.“ (Drifa Snædal)
Frá stofnun Kvennaathvarfs til ársins 2013 höfðu 3.400 kjarkaðar konur lagt leið sína til stofnunarinnar. Árið 2004 dvöldu 55 börn í Athvarfinu, árið 2012 voru þar vistuð 87 börn. Meðaldvalartími var 24 dagar. Mæður og börn koma stundum í fylgd fulltrúa barnaverndarnefndar, stundum með fulltingi fulltrúa Barnaverndarstofu. Þessi fulltrúi veitir jafnvel „meðferðarviðtöl“ í Athvarfinu.
Stundum koma konur í fylgd lögreglu, sem veitir þeim ýmis konar þjónustu: „Lögregla kemur með sumar konur og börn þeirra í Athvarfið eftir að hafa verið kölluð á heimili þar sem ofbeldi á sér stað. Einnig geta dvalarkonur fengið lögreglufylgd heim til að ná í helstu nauðsynjar/persónulegar eigur ef þannig stendur á. Undanfarin ár hefur Athvarfið átt sinn sérstaka tengilið hjá Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Starfskonur eiga greiðan aðgang að þessari lögreglukonu … [sem] kemur einnig í Athvarfið ef nauðsyn krefur og ræðir við konur þar.“ (Hildur Guðmundsdóttir)
Heilbrigðisstarfmenn eru sumir hverjir afar greiningasnjallir, þegar ofbeldi er annars vegar: “[Kvenlæknirinn var fljótur] að sjá að konan bjó við ofbeldi bara á því hvernig maðurinn hennar talaði við hana á sjúkrahúsinu. Læknirinn sagði henni frá Kvennaathvarfinu og bauð henni að hringja sem hún gerði.“ (Hildur Guðmundsdóttir)
Í hverju felst svo aðstoðin við börnin?
„Starfskonur“ bjóða upp á klínísk viðtöl: „Starfskonurnar nefndu allar að sú hugmynd að bjóða börnum upp á viðtöl hefði snert þær á skrítinn hátt og þær hefðu ekki verið vissar um hvort þær myndu treysta sér til þess að taka viðtöl við þau.“ (Bergdís Ýr Guðmundsdóttir)
Viðtöl við börnin byggja á ofanrakinni hugmyndafræði:
„Starfið hefur … einkennst af hugmyndum kvennahreyfinga … enda sprottið upp úr kvennahreyfingum og með áherslu á að rétta við hlut kvenna í samfélaginu og berjast gegn feðraveldi. … [S]ko það er kannski asnalegt að segja það en það er rauðsokkugangur yfir starfsseminni, en mér finnst það ekki neikvætt,…“ (Starfskona)
Áður var rekinn skóli í Kvennaathvarfinu. Nú ganga börn af höfuðborgarsvæðinu venjulega í skóla sína og dagvistarstofnanir. Börn utan svæðisins fá ekki skólagöngu. Sum þeirra eru lokuð inni í Athvarfinu að mestu, jafnvel 133 daga. „Starfskonur“ leggja sig fram um að vinna úr ofbeldisreynslu vistbarna, sem þau, að sögn móður, hafa orðið fyrir. Og hvernig skyldu nú börnunum líða, meðan á meðferð stendur?
Norsk rannsókn frá sams konar starfsemi í Noregi árið 2009 gæti gefið vísbendingu:
„Helstu niðurstöður rannsóknarinnar voru að börnum fannst staða þeirra oft vera ruglingsleg, þau skorti upplýsingar … [Á]herslan á að halda staðsetningu athvarfsins leyndri flækti líf sumra, þau þurftu sum hver að ljúga og skipuleggja sögu sína vel til þess að koma ekki upp um staðsetninguna. Í nokkrum tilfellum leiddi það til þess að barnið einangraði sig frá lífinu utan athvarfsins. Þátttakendur kvörtuðu yfir því að hafa ekki fengið mikilvægar upplýsingar um dvöl sína, svo sem hvar þau voru, hver væri ástæða dvalar þeirra og hvað tæki við er dvöl í kvennaathvarfinu lyki.“ (Bergdís Ýr Guðmundsdóttir)
Sú spurning hlýtur að vakna, hvert sé eðli téðrar starfsemi og hverjar séu lagalegar og kerfislegar forsendur hennar. Hér er greinilega rekin starfssemi, sem í senn fellur undir barnalög og barnaverndarlög, enda koma bæði barnaverndarnefndir og Barnaverndarstofa að starfseminni.
Sé um heilbrigðisþjónustu að ræða er starfsemin skilyrt leyfi landlæknis, sem einnig hefur eftirlitsskyldu að gegna. Þáttur löggæslunnar stangast á við lög. Engum er heimilt að nema barn brott af heimili sínu, nema að undangengnum úrskurði barnaverndarnefndar eða dómstóla. Lögreglan tekur þátt í slíkum hráskinnaleiki. Sama gildir um tálmun á umgengni foreldris við barn sitt.
Í þessu efni er Kvennaathvarf, barnavernd og lögregla samsek. Að þessu sögðu hlýt ég að beina þeim tilmælum til hlutaðeigandi stofnanna og yfirvalda að útskýra hlutdeild sína. Þá væri fróðlegt að lesa rökstuðning hins opinbera, ríkisvalds og sveitarfélaga, fyrir fjármögnun þeirrar starfsemi, sem hér er fjallað um.
RSS
Eldri færslur
- Ágúst 2025
- Júní 2025
- Maí 2025
- Apríl 2025
- Mars 2025
- Febrúar 2025
- Janúar 2025
- Desember 2024
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
contact
gudjonelias
ingolfursigurdsson
