Færsluflokkur: Bloggar
Upp úr þar síðustu aldamótum kviknuðu hugmyndir um sameinaða Evrópu, Al-Evrópu. Al-Evrópuhreyfingin var stofnuð snemma á þriðja áratugi síðustu aldar. Aðalhvatamaður var austurríkur greifi af japönskum og austurrískum ættum, Richard von Coudenhove Kalergi (1894-1972). Richard var háttsettur Frímúrari og heimspekingur að mennt.
Hreyfingin var m.a. fjármögnuð af alþjóðaauðvaldinu. Meðal stuðningsmanna voru t.d. Louis Nathaniel de Rothschild (1882-1955), Bernard Baruch (1870-1965) og bræðurinir góðkunnu, Max Moritz (1867-1946) og Paul Moritz Warburg (1868-1932). Max var ráðgjafi Þýska seðlabankans, þar til ársins 1938, enda þótt þjóðernisjafnaðarmenn ynnu að því að minnka völd Gyðinga í atvinnuvegum, menntun og opinberu lífi.
Samkvæmt áætlun Richard og félaga átti Al-Evrópa að verða fyrsti áfangi í samvestrænu ríki, með Bandaríkin við stjórnvölinn. Richard dreymdi um blandaðan kynstofn í Ný-Evrópu. Hann lýsir þessu í bók sinni, Hugmyndafræði í verki (Praktischer Idealismus). Þar segir Richard:
Framtíðarmaðurinn verður kynblendingur. Kynþættir og stéttir nútímans munu smám saman hverfa vegna minnkandi rýmis, tíma og fordóma. Hinn dökki Evróasíu kynþáttur framtíðarinnar, í útliti keimlíkur hinum fornu Egyptum, mun endurspegla fjölbreytni einstaklinga en ekki fjölbreytni þjóða. Það eð; framtíðarmaðurinn verður jarpur á hörund.
Þó ekki jarpir Gyðingar. Richard heldur áfram: Evrópubúar munu ekki eyðileggja Gyðingdóminn í álfunni. Þeir hafa gegn vilja sínum menntað og þroskað þetta fólk til þess hlutverks að verða leiðtogar þjóða. Það er í sjálfu sér ekki undarlegt, að fólkið, sem slapp úr gettó-fangelsinu, hafi orðið andlegur aðall Evrópu, ný tegund aðalsmanna. Þetta urðu lyktirnar sökum þess, að lénsherrar Evrópu biðu lægri hlut vegna frelsunar Gyðinga.
Gyðingaleiðtogar samfélags jafnaðarmanna (socialism) óska þess af einskærri fórnarlund að uppræta upphaflega synd auðvaldshyggjunnar (capitalism), að frelsa fólk frá óréttlæti, og umhverfa frelsuðum heimi í Paradís á jörðu.
Í Paradísinni sá Richard fyrir sér, að fólki dygði eitt ökuskírteini, eitt vegabréf og það væri frjálst ferða sinna í Ný-Evrópu. Honum var í nöp við Adolf Hitler og ferðist um álfuna og Bandaríkin til að tala gegn honum. Það kemur varla á óvart að andúðin hafi verið gagnkvæm. Adolf kallaði Richard heimborgarakynblendingi í þjónustu auðjöfra og alþjóðlegra bankamanna, sem hefðu hreðjatök á vestrænum þjóðum.
Í ræðu velti Adolf fyrir sér hatri ofangreindra á Þjóðverjum, því ekkert hefðu þeir gert á hlut hatara sinna. Var það vegna þess, spyr Adolf, að við neituðum að ganga til samninga við þá. (Adolf stofnaði eigin seðlabanka og gaf út eigin mynt.) Voru þeir smeykir um, að Þjóðverjar yrðu fyrirmynd annarra þjóða? Var það sökum félagshyggjustefnunnar og vinnulöggjafarinnar; velferðarinnar, jafnréttisins og upprætingar stétta?
Auðjöfrarnir hata Þjóðverja og heilsusamlegt þjóðerni þeirra. Þjóðverja, sem þvo börnum sínum og eyða úr þeim lús og koma í veg fyrir, að þau þurfi að búa við óheilsusamlegar aðstæður eins og fjölmiðlar auðjöfranna nú viðurkenna.
Það eru stórlaxaauðjöfrar þeirra Gyðingar jafnt sem Ógyðingar meðal bankaaðalsins - sem leggja á okkur hatur, því að í Þýskalandi sjá þeir fyrirmynd, sem hugsanlega gæti fengið fólk til að rumska, sérstaklega það yngra.
Hatursfólk Þjóðverja meðal ofurfjármagnseigenda eins og Henry Strakosh (1871-1943), Gustave de Rotschild (1829-1911) og Bernard Baruch, kallar Adolf Alþjóðahýenur. (Henry var einn þeirra auðjöfra, sem fjármagnaði svalllíferni fyllibyttunnar og stríðsbrjálæðingsins, Winston Churchill.)
Adolf getur þess þó ekki, að alþjóðafjármagnseigendur, bæði Gyðingar og Ógyðingar, hafi fjármagnað uppbyggingu Þýskalands, fyrir milligöngu Wall Street og Alþjóðaseðlabankans í Bern (Bank of International Settlements). Það var m.a greitt inn á reikning Heinrich Luitpold Himmler (1900-1945).
Bandamenn áttu stríðstólaverksmiðjur í Þýskalandi, sem var hlíft við sprengjuregni þeirra, meðan almennir borgarar urðu eldsprengjum að bráð. (Vestrænt auðvald fjármagnaði líka blóðuga byltingu Bolsévikka í Rússlandi, fimm ára áætlanir þeirra og iðnaðaruppbyggingu fram eftir síðustu öld.)
Þjóðverjar áttu líka sína aðdáendur. Fyrrum forsætisráðherra Breta, David Lloyd George (1863-1945), sagði 1936:
Þýskaland í dag er ekki Þýskaland áratugarins í kjölfar stríðsins sundurtætt, bugað og niðurlútt, þrúgað tilfinningu máttleysis og kvíða. Þjóðin er nú glædd von og sjálfstrausti og stefnir ótrauð að því að byggja upp líf sitt, án afskipta framandi afla. Þetta kraftaverk er einum manni að þakka. Hann er fæddur leiðtogi, töfrandi og öflugur, hefur einn tilgang í lífinu, og býr yfir viljafestu og hugrekki.
Vinsældir hans eru óbrigðular. Öldungarnir bera traust til hans, hinir ungu hefja hann á stall. Það er ekki um að ræða aðdáun á vinsælum leiðtoga, [heldur] dýrkun þjóðhetju, sem bjargað hefur þjóð sinni frá fullkominni örvinglun og niðurlægingu. Hvergi hef ég rekist á hamingjusamari þjóð en Þjóðverja.
Þjóðernis og mannræktarandi Adolfs er horfinn í Þýskalandi, allavega opinberlega. Þjóðverjar hafa, ásamt Evrópusambandinu, tekið Kalergi áætlunina að hjarta sér. Nató sérlega þó Bandaríkjamenn heyja stríð, vopnaskak og efnahagslegt stríð, gegn þjóðum utan langmæra Vesturlanda, og skapa þannig flóttamannastraum frá vígvöllunum, sem leitar til Evrópu.
Evrópubúar virðast taka áætluninni opnum örmum. Ofurríkisvald Evrópusambandsins og lénsríkja þess, hefur rutt sér farveg inn í merg og bein þjóðríkisins.
Eða eins og Jean Omer Marie Gabriel Monnet (1888-1979), annar höfuðsmiður Evrópusameiningar, sagði: Skipa verður þjóðum Evrópu undir ofurríkisvald, án þess að fólk átti sig á því, sem að þeim steðjar.
Annar Evrópusambandsfrömuður, Jean-Claude Juncker (f. 1954), sagði: Við tökum ákvörðun, látum hana malla, hinkrum og sjáum, hvað setur. Fari svo, að enginn reki upp bofs, þar eð fæstir botna í, hvað ákvörðunin felur í sér, höldum við okkar striki, fótmál fyrir fótmál, þar til ekki verður aftur snúið.
Og José Manuel Durao Barroso (f. 1956) hitti naglann beint á höfuðið: Skýringin á þörf okkar fyrir Evrópusambandið er einmitt sú, að það er ólýðræðislegt.
https://www.youtube.com/watch?v=P6-9sXzFuKc https://www.youtube.com/watch?v=j3vZNSAi-QM https://www.eurocanadians.ca/2021/04/british-jews-churchill-and-second-world https://www.youtube.com/watch?v=C2tKwj4GNYI https://www.haaretz.com/world-news/europe/2016-09-19/ty-article/.premium/churchills-debts-and-the-money-men-who-saved-him/0000017f-e9a7-da9b-a1ff-edefddc40000 https://archive.org/details/the-kalergi-plan-full-book https://themillenniumreport.com/2018/05/kalergi-plan-what-everyone-needs-to-know/ https://steigan.no/2024/02/finanskapitalen-er-den-egentlige-drivkrafta-bak-det-gronne-skiftet-og-net-zero/?utm_source=substack&utm_medium=email https://www.realnewsandhistory.com/kalergi-plan/ https://www.theneweuropean.co.uk/brexit-news-europe-news-the-life-of-count-richard-coudenhove-kalergi-7990956/ https://expose-news.com/2024/02/06/the-world-economic-forums-stealth-takeover/ https://realnewsandhistory.com/why-they-hate/ https://rumble.com/v4amy9o-david-lloyd-george-visits-germany.html https://odysee.com/@Operation_G:b/A.H---Why-They-Hate-Germany:b https://expose-news.com/2024/02/06/astonishing-predictions-from-dr-richard-day-1969-part-1-plans-much-bigger-than-communism/
Bloggar | 16.8.2024 | 20:23 (breytt 17.8.2024 kl. 08:34) | Slóð | Facebook
Úrdrættir úr tveim íslenskum ritgerðum um Nikolai F.S. Grundtvig:
Hafsteinn Pjetursson, Nikolai Frederik Severin Grundtvig. Reykjavík 1886, Á forlag Kristjáns Ó. Þorgrímssonar. (cand. Theol.)
Úrdráttur:
Eins og alkunnugt er grúfði hin helkalda, tilfinningalausa skynsemistrú (rationalism) yfir Danmörku seinni hluta fyrri aldar [þ.e. þeirri átjándu]. Skynsemistrú er sú stefna andans, er neitar öllu því, sem hin almenna, mannlega skynjan fær ekki skilið. Þessi stefna andans var nokkurs konar andlega sýki, sem gekk yfir nálega öll lönd og ríki Norður álfunnar seinnihluta fyrri aldar, og kom fram í mörgum og margbreyttum myndum. 3
Móðirin: ,,, .því glöggskyggni móðurástarinnar leit fljótt, að í hinum unga sveini mundi eitthvað mikið búa. Með kvenlegri, móðurlegri lipurð og lægni vakti hún snemma í hjarta hins unga sveins tilfinninguna fyrir hin fagra, sanna og góða, og kenndi barninu að skilja, hvernig allt þetta stafar frá honum einum, sem er vegurinn, sannleikurinn og lífið. 4
Eftir sálarlaust nám í skynsemistrú. Því hvað er nú orðið úr hinum 9 ára gamla sveini, er með brennheitum barnstárum kvaddi móður sína, og hátíðlega lofaði aldrei að gleyma því, sem hún hafði kennt honum, aldrei að láta mynd lausnarans, er hin ágæta móðir hafði málað með lifandi litum fyrir hinni óspilltu hugsjón hins unga sveins, blikna eða fölna? 5-6
Því eins og Grundtvig við burtförina ur föðurhúsum var í öllum skilningi barn sinnar ágætu móður, eins er hann nú orðinn í fyllsta skilningi barn samtíðar sinnar, andlaus, tilfinningarlaus skynsemistrúarmaður, eins og samtíðarmenn hans. Það var þungbær sorg fyrir móður hans. Hún grjet og höfgum tárum. En áttu bænir hennar að fljóta árangurslaust. Áttu bænir hennar að vera óheyrðar? Átti þessi sonurinn, sem að andans atgjörvi bar svo langt af öllum hinum, Og áttu þessar miklu gáfur þannig eins og að kafna undir rústum andlausrar útlifaðrar lífsskoðunar? Nei og aptur nei. Slík sorg átti eigi að særa móðurhjartað. Grundvig átti að vakna. Heillaandi ættarinnar var ekki horfinn, því sá, sem vekur hann, er frændi hans, hinn nafnkunni Henrik Steffens.
Henrik Steffens er fæddur í Stavanger í Noregi 1773. Mæður þeirra Grundtvigs voru systur. Móðir Steffens jafnaðist reyndar eigi við systur sína að dugnaði og skörungskap, en hún var henni jafnvel fremri í blíðlyndi og guðrækni, og með fullum rjetti gat Steffens kallað hana hinn góða engil lífs síns. 6
Kennari á Langalandi hjá kaptein Leth. Kona hans var gáfukona mikil og skáldmælt vel. Og með kvenlegri hrifning hnje hún að þjóðskálunum þýzku, Goethe og Schiller. Frægð þeirra gekk þá fjöllunum hærra. Af samvistinni við hana vaknaði skáldskapargáfa Grundtvigs, sem þangað til hafði lítið borðið á. Hann tók að yrkja. Fyrstu kvæði hans voru ástarljóð, sumir segja um frú Leth. 9
Schelling. En sá, sem þó hafði einna mest áhrif á hann um þessar mundir, var hin nýja upprennandi danska stjarna: Adam Oehlenschläger. Kvæði hans bentu anda Grundtvigs meir en áður til hinnar norrænu goðafræði, goðfræði vorrar, sem að djúpskyggni og háfleygi vart á sinn líka í hinum víðlenda goðfræðisheimi. Hann varð brátt næsta hrifinn af goðfræðinni, og einsetti sjer að gjöra hana að lífsnámi sínu. 8
Hann sleit sig frá frú Leth.
Það var eins og átjánda öldin keppti við hina nítjándu um hjarta þessa unga manna, sem þær báðar grunaði, að mundi miklu til leiðar geta komið. 17-18
Þýðing á Snorra. Sagði Rapp (íslendingur): Ekkert er síður grundtvígst en Ísland, og ekkert er síður íslenzkt en Grundtvig.13
Grundtvig var allra manna frjálslyndastur og hinn mesti framfaramaður. Lýðskólahreyfingin, sem hefur afarmikil, sívaxandi áhrif á allt þjóðlíf Norðurlanda, á að miklu leyti ætt sína að rekja til hans21
Hann tók mikinn þátt í öllum velferðarmálum þjóðar sinnar. Hann var einn af feðrum grundvallarlaganna frá 1849, og átti lengi sæti á ríkisþingi Dana. 21
Grundtvig unni þjóð sinni og þjóðerni heitt, já, jafnvel of heitt. Hvernig þá? Honum hætti við að blanda saman hinu kristilega og hinu þjóðlega. Hann vildi eins og láta tvær hinar dýpstu tilfinningar manns andans, ástina til hins jarðneska og ástina til föðurlands, renna saman í eitt. Þetta er mikilvægt atriði til að skilja þýðing Grundvigs, því einmitt vegna þessarar hugsunarstefnu geta margar skoðanir hans að eins þróast á Norðurlöndum og orðið samvaxnar þjóðlífinu hjer. Þær hafa engin áhrif á hinn víðlenda umheim. 22
er hann svo nálægt oss í tímanum, að enn þá er ekki fyllilega hægt að sjá, hverja þýðing hann hefur fyrir hið andlega líf á Norðurlöndum. .. En hvernig sem fer fyrir Grundtvigingum, er tímar líða fram, þá er það víst, að nafn sálmaskáldsins verður um aldur og æfi ritað gullnu letri í musteri sögunnar, og hans getið, meðan nokkur minnist á bókmenntir Norðurlanda. 24
Helgi Skúli Kjartansson og fl. (ritstj.)Steinar í vörðu til heiðurs Þuríði J. Kristjánsdóttur sjötugri. (Rvk. 1999, KÍ.) Jón Torfi Jónasson. Lýðháskólar á Íslandi í byrjun 20. aldar. Bls. 107-134.
Úrdráttur:
Hugmyndirnar að baki fyrstu lýðháskólunum í Danmörku voru í höfuðdráttum fengnar frá Grundtig þótt hann hafi ekki átt frumkvæði að þessu skólum heldur danskir þjóðernissinnar í Slévík og á Jótlandi. Síðar urðu rit Grundvigs sameiginlegur hugmyndafræðilegur bakgrunnur lýðháskólahreyfingarinnar, bæði í Danmörku og í Noregi, ... 107
Samkvæmt Jóni Jónssyni Aðils: [Grundtvig] vildi láta alla alþýðufræðslu stefna að því takmarki að ala upp sjálfstæða, sterka, hreinhjartaða og þrekmikla kynslóð, sem væri sér fyllilega meðvitandi gildis síns, skildi sína köllun og væri fús á að gegna þjóðfélagsskyldum sínum með kostgæfni og samviskusemi. Og hann var á þeirri skoðun að til þess þyrfti alveg að umsteypa hið venjulega skólafyrirkomulag. 113
Á árunum 1879-1930 eru 119 Íslendingar í Askov, þar af 49 konur. 126
... verður að telja að lýðháskólahugsjónin hafi ekki aðeins náð til Íslands heldur hafi hún náð að skjóta býsna djúpum rótum víða í íslensku þjóðlífi. Hún hefur áreiðanlega haft talsverð áhrif á hugmyndir fólks bæðu um eðli og mikilvægi menntunar og hefur líkast til haft mikil áhrif á mótun íslensks skólakerfis og skólastarfs, bæði á starfshætti og námsefni. Sýnilegir ávextir lýðháskólahreyfingarinnar á Íslandi á öðru áratug aldarinnar [tuttugustu] voru einn hreinræktaður lýðháskóli, skólinn á Hvítárbakka, og annar náskyldur, skólinn að Núpi, auk ef til vill nokkurra unglingaskóla annarra, þótt skyldleikinn sé oft óljós. Þar við bættust þrír öflugir bændaskólar þar sem hugsjónir forvígismanna dönsku bændalýðháskólanna voru lagaðar að íslenskri bændamenningu um að minnsta kosti tveggja áratuga skeið. ... Þar að auki má af talsverði sanngirni rekja hina ungu og öflugu ungmennafélagshreyfingu til (norsku) lýðháskólahreyfingarinnar.... hún féll vel að þjóðernishugsjón íslenskra embættis- og bændastétta á þessu tíma .... 128
... óhætt að staðhæfa að lýðháskólahugmynd Grundvigs hafi átt hér mjög sterk ítök í þjóðlífi og skólastarfi fyrstu tvo áratugi aldarinnar. 129
Robert Stephen Briffault (1876-1948) var fransk-skoskur læknir, mannfræðingur og rithöfundur. Hann skrifaði fjölda bóka, m.a. hið merkilega rit: Mæðurnar: Kvenveldiskenningin um félagslegan uppruna (The Mothers. The Matriarchal Theory of Social Origins), sem gefin var út árið 1927. Áður höfðu hugmyndir í þessa veru verið kynntar af svissneska fjölfræðingnum, Johann Jakob Bachofen (1815-1887), sem að vísu notaði hugtakið, móðurrétt (Mutterrecht.)
Hugtökin endurspeglast i ritum heimspekingsins og byltingarsinnans, Friedrich Engels (1820-1895), félaga Karl Heinrich Marx (1818-1883), byltingarheimspekings, lög- og hagfræðings. Friedrich skrifaði m.a. um uppruna fjölskyldunnar, sem er eitt af eftirlætisverkum kvenfrelsara, sem dreymir um endurreisn gyðjuveldisins, sem þeir trúa að hafi í öndverðu verið til.
Lögmálið er einnig áhugavert af sjónarhóli þróunarsálfræði, sálerfðafræði, mannfræði og þvermenningarlegrar sálfræði og hinnar nýju undirgreinar kynfræðanna; kynmarkaðsfræði (gendernomics), sem fjallar um kynhegðun á kynmarkaði, þar sem stofnað er til kynna með kynlíf og sambönd í huga; ávinning, ábata og hagsmuni, tengdum æxlun.
Meginlögmál Robert hljómar svo: Það er kvendýrið, ekki karldýrið, sem ræður öllum skilyrðum dýrafjölskyldunnar. Hún stofnar ekki til sambands við karldýrið, nema að því tilskildu, að hún [kvendýrið] hafi af því gagn.
Afleidd kennisetning er þessi: Sérhvert samkomulag, sem felur í sér, að karlinn lofi hlunnindum á líðandi stundu gegn ádrætti um framtíðarsamband, er einskis vert, um leið og hann hefur efnt loforð sitt.
Ádráttur um hlunnindi í framtíðinni hefur takmarkað gildi með tilliti til núverandi/framtíðar sambands. Áhrifin eru í öfugu hlutfalli við þann tíma, sem líður, þar til hlunnindin verða innt af hendi [það er, þolinmæði minnkar, eftir því sem frá líður], og í réttu hlutfalli við traust konunnar á karlinum.
Og Robert bætir við: Úr lífeðlislegu sjónarhorni séð er langvarandi sambúðarsamband afar óeðlilegt fyrirkomulag.
Svo lagði norður-ameríski blaðamaðurinn og menningarrýnirinn, Henry Louis Mencken (1880-1956), út af kenningu Robert: Eftir öllum sólarmerkjum að dæma voru villimannasamfélög fortíðar, rétt eins og á voru méli, algjör kvenveldi. Móðirin var leiðtogi fjölskyldunnar. Handhafi karlvalds, væri um það að ræða, var móðurbróðirinn. Hann var karlinn í fjölskyldunni, sem börn virtu og hlýddu. (Þetta eru hugmyndir, sem oftast eru kenndar við pólsk-breska mannfræðinginn, Bronislaw Kasper Malinowski (1884-1942), sem rannsakaði mannlíf í Eyjaálfu - og eru hvergi nærri algildar. Hugmyndirnar ræddu þeir sín á milli.)
Það er fjölmargt í samskiptum kynjanna, sem ber vott um, að móðurveldið lifi enn þá góðu lífi í huga, hátterni og siðvenjum nútímans. Þannig virðist félagshugsun mannshugans eiga rætur að rekja til séreinkenna kvenna en ekki karla, segir Henry Louis.
Eins og ýjað var að, hafa umræddar hugmyndir að sumu leyti gengið í endurnýjun lífdaganna hjá kvenfrelsurum, sem dreymir um gyðjuveldi. Hugmyndirnar eru einnig athygliverðar í ljósi þróunar- og erfðasálfræði, þar sem m.a. er skoðað, hvernig hátterni kynjanna og hugsanagangur skilyrðist af þróunarfræðilegum lögmálum.
Eitt þessara lögmála segir, að konum sé tamt að velja sér hafi þær tök á öflugan erfðamaka (alpha male (alpha buck) eða valdakarl), sem bjóði vænlegar erfðir til samruna við hið dýrmæta egg sitt. Lífeðli sínu samkvæmt þarf hún að vanda valið, sérstaklega í ljósi þess, að framboð hennar á eggjum er afar takmarkað. Þetta er erfðafræðilegur þáttur valsins. Hinn þátturinn er að tryggja öryggi og framfærslu sjálfrar sín og afkvæmisins á meðgöngu og eftir fæðingu þess.
Það er fjarri því sjálfgefið, að öflugur erfðamaki geti sinnt því hlutverki eða óski þess. Því gæti það verið góður kostur fyrir konuna að þiggja erfðir frá einum maka og öryggi og framfærslu hjá öðrum (beta male (beta fuck) eða umhyggjumaka). Þetta eru alþekktir valkostir mæðra í samfélagi líðandi stundar, sbr. rangar feðranir og ákefð ungra, íslenskra kvenna til samfara við íþrótta- og tónlistargoð á síðustu misserum. Æxlunarmarkaðsgildi (sexual market value) karla er því mjög mismunandi í augum kvenna.
Í ljósi annars lögmáls, þ.e. valdabaráttu karla, sem eðlinu samkvæmt felur í sér viðleitni til að veita erfðum sínum brautargengi við sífellda samkeppni um æxlunarvænstu konurnar, má ljóst vera, að tiltölulega fáum körlum verði auðið að fjölga kyni sínu, svo að bragur sé að. Hugsanlega fellur það einungis í skaut um fimmtugs karla.
Einn þeirra var Genghis Kahn (1158? 1227), mongólska ofurhetjan. Hann lagði eins og kunnugt er, undir sig stóran hluta veraldarinnar, um það leyti, sem Snorri Sturluson (1179-1241) sat að skriftum í Reykholti, og borgarastyrjöld var í gerjun á Íslandi. Íslensk saga geymir einnig minningu slíkra karla, sem stundum voru uppnefndir barnakarlar. En þeir stóðust þó Ghengis Khan ekki snúning.
Ofangreind lögmál virðast í fullu gildi. T.d. segir viðskiptajöfurinn, kvenvinurinn og forstjórinn, Sheryl Kara Sandberg (f. 1969) í riti sínu, Konur, starf og vilji til forustu (Women, Work and the Will to Lead), sem kom út árið 2013:
Mitt ráð til kvenna í leit að lífsförunauti er þetta: Áttu stefnumót (date) við þá alla; slæmu strákana, gleiðgosana, sambandsfælnu strákana og brjáluðu strákana. En þú skalt ekki giftast þeim. Kynþokki slæmu strákana gerir þá ekki að góðum eiginmönnum. Leitaðu að þeim, sem óskar jafningja, þegar þú finnur þörf fyrir stöðugleika [í sambandi]; einhverjum þeim, sem mikið þykir koma til gáfaðra [og] metnaðarfullra kvenna með skoðanir [sem í þokkabót] er sanngjarn og væntir þess að taka sinn þátt í heimilisstörfunum. Það væri enn þá betra, ef hann óskaði þess. Svoleiðis karlar eru til og hafið mín orð fyrir því, að ekkert er kynþokkafyllra.
(Í mínu ungdæmi voru þetta mjúku karlarnir með svuntuna á belgnum, sem tipluðu um í eldhúsinu á mjúksólaskóm og bökuðu konum brauð, en ekki vandræði meðan elskurnar fóru á stjá til að útvega sér hressilegan drátt hjá alvöru körlum.)
Dæmi um nefnd lögmál er erfðakarlinn, sem lofar frillu sinni að yfirgefa eiginkonuna í fyllingu tímans, sem aldrei rennur upp. Því verður hún af uppdráttarhjónabandinu (hypergamy), sem hún hafði fengið ádrátt um og vonast til, þ.e. að hún giftist upp úr aðstæðum sínum. Þetta er oft rauði þráðurinn í kyndraumórabókmenntum kvenna (romance), sem njóta gríðarlegra vinsælda, yrkisefni í kvikmyndum (t.d. Love Story, The Scarlett Pimpernell, Gone with the wind og Pretty woman) og ævintýrum eins og Öskubusku.
Sú hegðun, sem Sheryl lýsir, dregur hins vegar úr markaðsgildi konunnar og svo hefur ævinlega verið. Körlum er yfirleitt ekkert um það gefið að ala upp annarra feðra afkvæmi. T.d. hugnast ekki öllum þeirra að taka að sér byrðar einstæðra mæðra, sem iðulega hafa sýnt og sannað, að þær séu ekki sambandstrausts verðar, þ.e. geta fundið upp á því að rjúfa hjónabandsskilmálana umsvifalaust og skýringalaust, látið eyða barni hans (þeirra) í móðurkviði að eigin geðþótta og hlaupist á brott með börn hans (þeirra) oft með aðstoð hins opinbera og stundum að undirlagi þess. Yfir honum vofa svo fjárkröfur í þokkabót.
Markaðsvænsti kosturinn í stöðunni fyrir karla, er að gerast erfðakarl vera karl í krapinu og eflast að atgervi, áliti og völdum. (Nema hann gefist upp á þessum þætti karlmennskunnar.) Það þykir konum sem sé yfirleitt kynþokkafullt og aðlaðandi, þrátt fyrir hughreystingu Sheryl (og eigi ekki við um Hönnu Björgu Vilhjálmsdóttur, kennara, forkonu og kynjafræðing).
Því má svo við bæta, að móðurveldi, tilbrigði við fyrrgreint hugtak, þrífast í vestrænum samfélögum nútímans, þar sem hið opinbera hefur tekið við hlutverki umhyggjuföðurins, að nokkru eða öllu leyti.
(Birtist í Vísi 20. jan. 2020)
Kvenfrelsurunum er mjög í mun að sannfæra lærða og leika um, að konur séu fórnarlömb karla, svínbeygðar í hinu skelfilega feðraveldi. Stundum kastar þó tólfunum í þeirri þráhyggju að sýna konur í fórnarlambsljóma. Til að mynda er iðulega horft fram hjá eða gert lítið úr öllum þeim merku konum og kvensnillingum, sem mannkynssagan geymir oftast fyrir tilstilli karlkynssagnaritara.
Lærðir karlar hafa löngum hlaðið konur lofi í ræðu og riti. Forngríski heimspekingurinn, Sókrates (d. -399), lýsti í aðdáun ævarandi þakklæti til móður sinnar, sem var ljósmóðir. Hún var góð fyrirmynd sonarins. Bæði aðstoðuðu mæðginin fólk við að sjá ljósið. Það er varla kúgunarhugsun unnt að greina í umsögn hins mikla spekings um móður sína: [Um móður sína sagðist hann] fyrst og fremst í upplagi sínu og lífsverki búa að arfinum frá henni, hann hafði gengist undir sömu köllun og hún, gegndi sömu þjónustu: Hann vildi hjálpa mönnum til þess að fæða þær hugsanir, sem þeir gengu með sjálfir en vissu ekki um, hugmyndir, sem gerðu þá að sannari mönnum, ef þær fengju að fæðast til vitrunar og lífs. (Sigurbjörn Einarsson (1911-2008))
Sókrates eins og lærisveinn hans, Platon (f.-429), fór hvergi dult með aðdáun sína á ástar- og kynfræðum heimspekingsins, Díótímu (uppi um miðja fimmtu öld fyrir Krist). Spekingurinn sagði kennara sinn spakan að viti bæði um þetta efni og margt annað. Hún kenndi eftirfarandi: Allir menn [....] eru frjóir, bæði á líkama og sál, og þegar við höfum náð vissum aldri þráir eðli okkar að geta. En getnaður við það sem er ljótt er óhugsandi, og verður aðeins við hið fagra. Samfarar karls og konu eru getnaður, sem er guðdómlegur hlutur. Þetta, að frjóvga og fæða, er það sem dauðleg vera hefur í sér af ódauðleika. En þetta getur ekki átt sér stað í því sem er vanstillt, og í augum alls hins guðdómlega er ljótleikinn eitthvað vanstillt, hið fagra samstillt. Því er það að komi eitthvað frjótt í nánd við það sem er fagurt hýrnar það og kætist, og það frjóvgar og elur. (Platon: Samdrykkjan. Þýðandi Eyjólfur Kjalar Emilsson)
Væringar fylgdu sambandi karla og kvenna í fornöld ekki síður en nú. Í dag heitir það heimilisofbeldi, þ.e. ofbeldi karla gegn konunum. Frásagnir af ástalífi og hjónalífi Sókratess eru eftirminnilegar. Spekingurinn var skyldurækinn maður með afbrigðum. Hann virti skuldbindingar sínar eins og berlega kom í ljós, þegar hann neitaði að flýja Aþenu og gekk á vit dauða síns með hýrri há. Hann taldi það hvort tveggja skyldu sína að verja lýðveldið og eignast afkvæmi. Karl var svo sem ekki við eina fjölina felldur í ástamálum og ekki er örgrannt um, að hann hafi eins og fleiri átt sér ljúfling af sama kyni (ástarsvein). Hermt er, að Sókrates hafi ekki einasta þegið ástarspeki sína frá heimspekingnum Díótímu, heldur hafi hann átt vingott við hana og konur aðrar. Blíðu þeirra greiddi hann í fríðu með heimspeki.(Þetta heitir vændi í dag, samkvæmt VG ein birtingarmynd kynfólsku karla og kúgunar.) En þegnskyldan kallaði, segir Sigurður Norðdal (1886-1974). Karl varð að festa ráð sitt.
Xanþippa, kona hans, er fræg orðin fyrir vanstillingu sína og geðofsa. Sókrates mun hafa talið það þegnskyldu sína að kvænast og geta börn, en lítt sinnt um heimili sitt [...], svo að Xanþippa hefur ekki verið ofsæl af stöðu sinni. Snéri hann hamförum hennar upp í gaman og taldi sambúðina æfingu í geðprýði. ... Sókrates ku hafa sagt: Þegar reiðmennirnir geta haft taumhald á böldnustu folunum, verður þeim leikur einn að ráða við hina; og geti ég komizt af við hana Xanþippu, ætti mér að vera vorkunnarlaust að láta mér semja við aðra menn. Kvenfrelsarar samtímans hefðu líklega talið, að Xanþippa sætti tilfinningalegri misnotkun.
Úr hópi fylgikvenna eða hetæra komu kostakonur að mennt, visku og þroska. Gefum Sigurbirni Einarssyni orðið: Í Aþenu var fjölmenn stétt kvenna, sem gengu lausar ef svo má að orði kveðja. Það voru hetærunar. Orðið þýðir félagi eða fylgikona. Auk þeirra voru portkonur eða skækjur, margar voru hofskækjur, vígðar þjónustunni við Afródítu. Þær voru þúsund talsins í Korintu, tengdar því mikla musteri, sem enn gnæfir við himin í þeirri borg ...[H]etærur höfðu margar af hugsjón brotið af sér viðjar mannfélagsins. Þær undu ekki þeim kostum, sem þjóðfélagshefðin bauð þeim. ... Þær vildu mennta sig, læra lestur og skrift og kynnast lærðum mönnum. ... [S]umar [...] komust til virðinga í Aþenu.
Aspasía (470? 429) frá Míletos [Tyrklandi] var kvensnillingur úr hópi fylgikvenna, frilla eða maki hins víðkunna stjórnmálamanns, Períkles (495? 429). [Hún var] stórgáfuð og glæsileg kona. ... [Hún] hlaut mikinn frama [var] umdeild alla tíð og fékk margt óþvegið. ... Þá sat Períkles að völdum í Aþenu, mikill foringi. ... [H]ún var meðal náinna vina Sókratesar. Platon getur hennar með aðdáun [og] birtir eina ræðu eftir hana. [Hann] segir fullum fetum, að Sókrates hafi lært mest af henni, bæði heimspekilega hugsun og mælskulist. ... (Sigurbjörn Einarsson)
Þrátt fyrir þrætur um eiginleika og hlutverk kynjanna, sem staðið hafa yfir frá fornöld, er ljóst, að jafnstaða þeirra hafi verið á umræðuskrá hinna fornu spekinga. Fyrrnefndur Platon, ætlaði t.d. konum sömu hlutverk og körlum. Ágúst H. Bjarnason (1875-1952) segir t.d.:Þó Platon liti smáum augum á kvenþjóðina, eins og hún var á hans tímum, gjörir hann þó ráð fyrir fullu jafnrétti karla og kvenna í fyrirmyndarþjóðfélagi sínu. Hann er þannig að réttu lagi fyrsti kvenfrelsispostulinn. Heldur hann því fram, að konur séu alveg sömu gáfum gæddar og karlmenn, aðeins þróttminni að eðlisfari, en þó gjörir hann ráð fyrir, að þær hljóti alveg sams konar uppeldi og verði sömu réttinda aðnjótandi og karlmenn, enda taki þær þá þátt í landvörnum og stjórn ríkisins.
Saga Forngrikkja greinir frá fleiri kvenhetjum, þekktum fyrir m.a. hermennsku, stjórnmálakænsku og menntun og sem hetjumæður. Biblían getur einnig margra kvenna af sama toga eins og t.d. hinni forkunnarfögru ekkjufrúar og guðfræðings, Júdit. Saga hennar kann að vera rituð um 500 f.Kr. Júdit bjó í Betúlíu. Ekkjan var forrík. Eiginmaðurinn erfði hana að gulli, silfri, ambáttum, þrælum, búfénaði og ökrum. Býlið rak Júdit, eftir hans dag. Hinn íðilfagri guðfræðingur sagði leiðtogum borgarinnar til syndanna í guðfræðilegum efnum: Þið eruð ófærir um að kafa í djúp hjartans og fráleitt kunnið þið skil á huga mannsins, hvað þá heldur huga og skilningi Guðs, sem hvort tveggja skóp. Guð er ekki eins og hver önnur mannvera, sem ógna má, eða hinn dauðlegi, sem lætur sannfærast af skjalli. Hún kunni einnig að nota fagurkropp sinn til klækjabragða eins og konum er tamt.
Nú vildi svo til, að Assýríumenn sátu um heimaborg hennar. Herforingi þeirra var Holofernes. Júdit tók það til bragðs að afklæðast sorgarbúningi sínum, laugaði kropp sinn lögulegan, íklæddist kynþokkafullum fötum, skrýddi sig skarti og djásnum, svo karlar Betúlíu yrðu langeygir, þegar þeir berðu hana augum. Og það skipti engum togum. Herforinginn var dreginn á tálar og stunginn til dauðs.
Í Asíu voru konur einnig í sviðsljósi sögunnar. Tæpum tveim áratugum fyrir Krists burð birtist rit um merkar konur; mæður og dyggðir þeirra, eftir kínverska karlfjölfræðinginn, Liu Xiang (77-6). Rúmri hálfri öld síðar kom út samantekt ævisagna merkra nunna úr Búddatrú, sextíu og fjögurra talsins. Sumar þessara kvenna voru hámenntaðar og ráðgjafar við kínversku hirðina.
Hið merka rit ítalska rithöfundarins, Giovanni Boccadicco (1313-1375), um líf og starf rúmlega eitt hundrað merkra kvenna, er trúlega fyrsta rit vestrænnar menningar, helgað konum sérstaklega, og markar upphaf kvenmærðarfræða, kvennalofsbókmennta og samtala um konur (fr.Quarelle des femmes). Lofgjörðir karla um konur almennt, ásamt ævi- eða lofgjörðasögnum um einstakar (valda)konur, urðu að eigin bókmenntagrein á miðöldum fyrir tilstilli fjölda ítalskra, hollenskra, spænskra, franskra, enskra, belgískra, portúgalskra, þýskra og danskra karlhöfunda frá fjórtándu öld og fram á vora tíma. Þegar fyrsta skeið nútímakvenfrelsunar var um það bil að renna á enda árið 1926, skrifaði t.d. breski rithöfundurinn, Joseph Hamblen Sears (1865-1946) býsna dæmigerða bók, Glæsikonur okkar (These Splendid Women). Á umgetnu tímabili fjölgaði hratt kvenrithöfundum og lærðum konum. Hér skal getið fáeinna höfunda að auki.
Bókin, Goðsagnir um góðar konur (Legend of Good Women) fylgir í kjölfar bókar Boccadicco. Bókin fjallar um ævi tuttugu og fimm dyggðugra kvenna, þ.á.m. Kleópötru. Höfundur er Englendingurinn, Geoffrey Chaucer (1342?-1400?), sá hinn sami og ritaði Kantaraborgarsögurnar.
Ofangreint rit Boccadiccos var Christine de Pizan (1364-1430), fransk-ítölskum rithöfundi, innblástur og heimild að bókinni, Borgríki kvennanna (Le Livre de la Cite des Dames). Christine var nafntogaður rithöfundur, m.a. við nokkrar hirða Evrópu. Hún átti efnaðan maka, en varð ung ekkja. Christine naut velvildar Frakkakonungs og fleiri karlkyns velunnara.
Baldassare Castiglione (1478-1529), var ítalskur endurreisnarrithöfundur og hirðmaður, sem m.a. skrifaði samræðubókina, Hirðmanninn (Il libro del cortigiano), útgefin í Feneyjum 1528. Þar eru bornar brigður á rök hins forngríska heimspekings, Aristótelesar, um ófullkomleika kvenna.Bókin átti miklum vinsældum að fagna og þýdd á ensku, þýsku, frönsku og latínu. Hún var lesin af fjölda stórmenna álfunnar á því méli, trúlega sjálfum skáldmæringnum, William Shakespeare/Shakspere (1564-1616).
Englendingurinn, Edmund Spenser (1552?-1592), var frumherji enskrar ljóðlistar. Hann orti m.a. bálk hetjukvæða um Elísabetu I. Englandsdrottningu, (The Faerie Queen - útgefið á árunum1590 til 1596). Hann orti einnig árið 1595 ástarljóð (Amoretti) til eiginkonu sinnar, Elísabetar (Boyle) Tinte (1576-1622)
Conrad Porta (1542-1585) var þýskur klerkur, m.a. kunnur fyrir Ungmeyjaskuggsjá sína (Jungfrawen-Spiegel/Jungfrauen Spiegel), sem hann skrifaði á miðlágþýsku í anda Lúthers, að beiðni hertogaynjunnar af Braunschweig-Lüneburg. Skuggsjáin er af sama toga og fyrri skuggsjá, Ungmeyjarspegillinn, (Speculum Virginum) sem rituð er um miðja tólftu öld, hugsanlega í klaustrinu í Andemach í þýskalandi, en það er sagt stofnað af Ríkharði ábóta frá Springiersbach fyrir systur hans árið 1128. Bókin lýsir fræðslu ungrar meyjar, Þeódóru, sem á sér stað í samtölum við læriföður.
Hieronymus Oertel/Ortelius (1543?-1614), var þýskur, keisaralegur hirðritari (Hofprocurator/Schreibmeister) og sagnaþulur. Skrifaði m.a. framvindusögu stríða Ungverja og Tyrkja á árunum 1395-1607. Árið 1609/1610 útkom bókin, Fagrar koparandlitsmyndir af frægum, virtum konum úr gamla og nýja Testamenntinu, ásamt sögum þeirra (Schoene Bildnus in Kupffer gestochen der erleuchteten berumbisten Weiber altes and neues Testamentes, mit ihren Historien.) Bænabókin var tileinkuð Margravine Sophia frá Ansbach, velgjörðarmanni höfundar. Siðar gaf hann út Skuggsjá trúaðra kvenna (Des geistlichen Frauenzimmer Spiegels), dæmisögur úr Bíblíunni af fjörtíu frómum konum og guðhræddum, fyrirmyndum kvenlesandans. Eva úr Paradís skipar þar sérstakan sess. Boðskapurinn: Fjallað er um mýgrút dyggða í Skuggsjá trúaðra kvenna. Athygli er beint að eiginkonu- og móðurhlutverki konunnar í samfélagi föðurveldis. Þar á meðal eru dyggðir eins og heiðarleiki, skírlífi, hlýðni, skynsemi og hugrekki. Almennt er lögð áhersla á styrkingu í bæninni. (Elisabeth Esser Braun.) Tilgreindar eru aðskiljanlegar tækifærisbænir.
Georg Christian Lehms (1684-1717), var þýskt skáld og rithöfundur, sem m.a. skrifaði fyrir tónskáldið fræga, Johann Sebastian Bach (1685-1750). Georg beindi skrifum sínum sérstaklega til beggja kynja. Hann skrifaði einnig óð til þýskra og erlendra skáldmæringa af kvenkyni; Glæsileg kvenljóðskáld Þýskalands (Teutschlands galante Poetinnen). Það vakti fyrir skáldinu að veita lesandanum innsýn í glæsta ljóðagerð kvenna. Í formála leitaðist hann auk þess við að sannfæra lesandann um hæfileika kvenna til náms og hélt því fram, að í því efni væru konur engir eftirbátar karla.
Að síðustu skal getið tveggja danskra karlhöfunda, sem höfðu konur að meginyrkisefni: Albert Thura (1700-1740) var prestur, rithöfundur og bókmenntasagnfræðingur, þekktur m.a. fyrir rit sitt um kvenkyns rithöfunda danska, Danskar menntakonur, (Gynæceum Daniæ litteratum), útgefið 1732. Frederik Christian Schönau (1728-1772) var menntamaður, klerkur, fræðimaður og rithöfundur, sem m.a. skrifaði safnverkið, Yfirlit um danskar lærdómskonur (Samling af Danske Lærde Fruentimmer), útgefið 1753.
Í þessu örstutta yfirliti er enn ógetið merkra kvenvísindamanna og lærðra kvenna á endurreisnartímanum (um það bil frá fjórtándu öldinni að telja og fram á nýöld), hvað þá kvenklausturmenningarinnar, sem ól af sér sprenglærða menntajöfra undir leiðsögn móðurinnar eða abbadísarinnar (móðurveldisins). En það mætti ljóst vera, að þrátt fyrir bannsett feðraveldi kvenfrelsaranna, hafa konur jafn lengi og skyggnast má um öxl í rituðum heimildum, tekið þátt í og lagt verulega af mörkum við iðkun lærdóms og vísinda.
(Skrifað 2021)
Frelsun kvenna er á stefnuskrá allra (eða hér um bil), íslenskra stjórnmálaflokka. Eins og allir ættu að vita, er draumur þeirra að afeitra karlmenn, að kvengera þá eða útrýma jafnvel alveg. Þeir berjast fyrir gyðju- eða grýluveldi, þar sem konur sérstakrar tegundar fara með völd.
Þegar hefur tekist að afeitra fjölda karlmanna, sem leggjast á árar í þessu hugmyndafræðafleyi. Einn þeirra er hlaupagikkurinn, Arnar Pétursson. Annar er Þorsteinn Einarsson, sem stjórnvöld gerðu út af örkinni til að kenna landsins börnum um afeitraða karlmennsku. Þá karlmennsku kallar hann jákvæða. Sá fyrrnefndi lét hafa eftir sér, að nú ættu karlar að hverfa úr stjórnmálum og konur að taka við. Þessi hugmynd hefur verið viðruð bæði af Sjálfstæðisflokknum og Vinstri-grænum.
Ragnheiður Ríkharðsdóttir (f. 1949), Sjálfstæðisflokki, uppeldisfræðingur og fyrrverandi bæjarstjóri í Mosfellsbæ, spurði þingheim fyrir síðustu kosningar, hvort það væri möguleiki í kosningum árið 2017 að lögbinda [að þá sætu] eingöngu konur á þingi í tvö ár, frá 2017 til 2019. Þá yrði kosið til kvennaþings til tveggja ára og konur fái tækifæri til að sýna fram á, hvort það sé í raun satt, því sem haldið er fram, að vinnubrögð kvenna séu með öðrum hætti en vinnubrögð karla. Þingið yrði stutt, það yrði tvö ár, og að loknu því þingi gæti þjóðin sjálf, að sjálfsögðu, og þeir, sem að kosningu koma, velt því fyrir sér, hvort það væri jafnvel bara skynsamlegra að hafa kvennaþing.
Lýðræðislegar öfgahreyfingar eins og nasistar og fasistar hafa farið svipaða leið og reyna það enn að ná völdum í löggjafarsamkundu þjóðanna. Samstarfsflokkur Sjálfstæðisflokksins í ríkisstjórn, VG, hefur kynnt svipaðar hugmyndir á þingi.
Lilja Rafney Magnúsdóttir (f. 1957), VG (áður í Alþýðubandalagi), fyrrverandi oddviti Suðureyrarhrepps, sagði í þingræðu sumarið 2015:
Við héldum hérna veglega upp á aldarafmæli kosningaréttar kvenna og kjörgengi og er það ekki bara rétt, að við setjum [konur] til þess að reyna að taka stjórn hérna á þinginu og koma einhverju verklagi á þingstörf Mér sýnist, að þeir karlmenn, sem eru hér í forsvari séu með eilífan væl og leggja ekkert til málanna og eigi að afhenda konum þá í sínum flokki og öðrum flokkum það verkefni að ljúka hér þingstörum. (Þingheimur sá ekki ástæða til að fagna kosningarétti flestra karlmanna, sem fékk þann rétt við sömu löggjöf.)
Íslenskar nútímakonur eru harðar í horn að taka, þegar kvenfrelsun ber á góma og berjast þarf gegn hinu illa feðraveldi. Karlar eru sekir eða það skiptir ekki máli eins og ónefndur kvenfrelsari orðaði það nú um daginn:
Mér er bara andskotans sama, sek, saklaus eða sek. Finnst það ekki vera málið til framtíðar. Málið er brjálæðislegt hugarfar til ungra kvenna. Og stelpur, hættið að taka þátt í þessum tilraunun til að undiroka ykkur. Ef strákarnir geta ekki plummað sig öðruvísi en að misþyrma hinu kyninu, þá bara verðum við konur, að hætta að geta af okkur karlkyns afkvæmi. Tæknin er fyrir hendi.
Þessi hugumstóri, íslenski kvenfrelsunarhugmyndafræðingur, finnur skoðunum sínum hljómgrunn meðal útlendra þjáningasystra, t.d. þessum:
Ég bið fólk að hugleiða ... sviðsmynd, þar sem við [konur] myrðum ákveðinn fjölda karlmanna í viku hverri. Hversu mörgum þyrftum við að koma fyrir, þar til feðraveldið sest niður handan borðsins og segir: Gott og vel, látum gott heita. Hvað er í okkar valdi til að stansa aflífunina? ... Hversu marga karla þurfum við að drepa svo þeir hætti að nauðga okkur (Mona Eltahawy, f. 1967)
Hlutfall karla verður að skera niður í og halda í u.þ.b. tíunda hluta mannkyns.(Sally Miller Gearhart, f. 1931)
Það er engin þörf fyrir herkvaðningu. Við þurfum geldingarhappdrætti fyrir hvíta karla. Mánaðarleg drögum við út afmælisdag, sundurgreinum þá óþörfu og bregðum skærunum á nokkra poka [punga], helst við fjölmenna, opinbera samkomu. (Sarah Jeong, f. 1988, í ritstjórn Nýju Jórvíkur Tímans (New York Times)
Mér svellur móður við þá tilhugsun, að geta ákært sérhvern þann karlmann, sem ég hata eða er í nöp við, fyrir að hafa þuklað á mér fyrir þrjátíu og fimm árum síðan, og rústað lífi hans, án sannanna. Ég þakka þér, kvenfrelsun! ... Ef þú hefur syni þína á brjósti ertu [í raun] að þjálfa þá sem nauðgara, þegar þeir komast til vits og ára. Þú ert í raun réttri að kenna þeim, að þeir geti þuklað á konu, þegar þeim sýnist. Sértu andsnúin nauðgunum, skaltu hætta að gefa drengjum brjóst. (Shaykha Alia)
Suzanna Danuta Walters, prófessor í félagsfræði og framkvæmdastýra og við Kven- og kynfræðadeild deild Northeastern University í Bandaríkjum Norður-Ameríku, ávarpar karla: [S]tandi hugur ykkar til þess að losna undan hatri okkar [kvenna] sökum misgjörða ykkar um aldir [skulið þið heita því] að kjósa einvörðungu konur. Bjóðið ykkur ekki fram til embætta. Hafið ekki umsjón með nokkrum hlutum. Leggið frá ykkur valdasprotann. ... Og hafið það hugfast, að við munum ekki lengur þerra krókódílatár ykkar. Hatur okkar er réttlátt. Þið hafið gert á hlut okkar.
Eins og dæmin sanna, sækjast margar konur í (hér um bil) öllum stjórnmálaflokkum, eftir svipaðri reynslu og vígstöðu og kvenleikarinn, Sharon Stone (f. 1958), lýsir: Vald mitt til að meiða karlmenn eykst með aukinni frægð og valdeflingu. Það er kvenfrelsunardygð.
(Skrifað 2018)
Í leikskólum ættu börn að læra þá list að vera karl eða kona. Það er alkunna, að börn læra það, sem fyrir þeim er haft. Í fyrrgreindum stofnunum er þó hængurinn sá, að þar starfa konur í yfirgnæfandi meirihluta. Hvorki góð fóstra né góð móðir kemur í stað fóstra eða föður.
Í grannlöndunum austan ála hófst umræða um þess skekkju fyrir áratugum. Í Danmörku hefur komið til tals að greiða karlkyns leikskólakennurum hærri laun. Í Noregi var fyrir nokkrum árum samin sérstök framkvæmdaráætlun í því skyni að fjölga karlmönnun í uppeldisstéttum. En hægt miðar.
Norskir leikskólar eru að um það bil 95 hundraðshlutum mannaðir konum. Hver karl er þar umvafinn um tuttugu konum. Það segir sig máski sjálft, að í leikskóla eru menningaráhrifin og gildin kvenleg. Karlmenn telja sig oft og tíðum eiga erfitt uppdráttar á þessum vinnustöðum. Sumir grípa jafnvel til þess ráðs að móta eins konar uppeldislega neðanjarðarhreyfingu, þar sem unnt er að iðka karllegt uppeldi karlhungraðra barna.
Það er svo sem ekki að undra, að kvennamenningin í leikskólum, sem stundum er nefnd blómapottasæluvinin, liti hugsun og skynjun barnanna. Stundum er það jafnvel spaugilegt eins og þegar norski hnokkinn segir í geðshræringu: Ég held ég sé kominn á túr. Íslenskum hnokka var boðið að koma í mömmuleik. En það er eðlilega heiti leiksins, þegar lítil börn æfa kynhlutverkin í fjölskyldunni. Skilmerkileg leiksystir bauð leikfélaganum þó föðurhlutverkið. Snáðinn svaraði: Nei, heldur vil ég vera hundur en pabbi. Fjögurra ára kynbróðir hans taldi sig stelpu.
Eins og kunnugt er fylgir öllu gamni nokkur alvara. Ég trúi því, að hér sé mikil alvara á ferðum. Það er einnig áhyggjuefni í Noregi, að aðsókn karla í leikskólakennaranám gæti verið að minnka. Að minnsta kosti er svo um skólann í Suður-Noregi farið. Á því herrans ári 1978 voru karlmenn í þeim skóla 15 af hundraði nemenda, áratugi síðar eða svo tæp 10. Árið 1996 var hlutfall karla meðal nemenda allra skóla af þessu tagi um fjórtán af hundraði. Stefnt var að því í Noregi, að upp úr aldamótum 2000 yrði fimmti hver leikskólakennaranemi karlmaður. Fyrir hartnær hálfri öld áttu Norðmenn tvo leikskólakennara af karlkyni, en um þessar mundir eru þeir þó orðnir rúmlega sjö hundruð eða um rúmur fimmtungur allra karla, sem starfa á dagvistarstofunum. Fyrir um áratugi eða svo mældist hlutfall karlkyns starfsmanna í norskum leikskólum tæpt sjö af hundraði.
Á Íslandi virðast karlmenn enn tregari til dáða í leikskólum en norskir kynbræður þeirra. Undirtektir íslenskra karla við áskorun Félags leikskólakennara fyrir tuttugu árum síðan hafa verið dræmar. Félagið skoraði á þá að ganga til liðs við sig og kenna karlmennsku í leikskólum. En kvennamenningin er ólseig og viðhorf til uppeldisstarfa karla fjandsamleg. Þeir liggja stöðugt undir gruni um ósæmilega hegðun gagnvart börnum. Lái þeim, hver sem vill, taki þeir ekki nefndri áskorun.
En það er morgunljóst, að breytinga sé þörf eigi karlmennskan ekki að líða undir lok. Þorri drengja lærir karlmennsku í skuggsjá fóstra og mæðra og í fjölmiðlum vitaskuld. Þar er yfirleitt fjallað um karlmenn sem kvenfjandsamleg óargadýr eða ofbeldisfullar ofurhetjur. Kvengerving drengja á sér stað.
Fyrir nokkrum árum síðan var samþykktur í Stóra-Bretlandi (SB) eftir kröfu frá heimilisofbeldisiðnaðinum lagabókstafur þess efnis, að ofríki (coercive control) í nánum samböndum skyldi refsivert. Það sama á sér stað í Ástralíu. Skilgreiningar hugtaksins eru færðar út að kunnuglegum hætti kvenfrelsara. Kvenfrelsararnir, sem reka heimilisofbeldisiðnaðinn, færa sig enn upp á skaptið. Fyrir þinginu liggur nýtt frumvarp um heimilisofbeldi (Domestic Abuse Act 2021). Þar eru börn komin í aðalhlutverk og víkja fyrir konum í fórnarlambshlutverkinu en þó ekki alveg. En eins og flestum mun kunnugt eru konur og börn einatt spyrt saman í frelsisstríði kvenna gegn körlum.
Svo illa vill til, að flutningsmenn frumvarpsins virðast líta á foreldrisfirringu (parental alienation) sem ofríki. Þetta virkaði eins og bjúgverpill í viðleitni kvenfrelsara til að sveigja löggjöfina að hugmyndafræði sinni um kúgun og ofríki karla eða feðra. (Menn fá höfuðverk við högg bjúgverpils.) Þetta tiltæki frumvarpshöfunda olli miklu fjaðrafoki, því kvenfrelsurum er vel kunnugt um, að slíkt athæfi foreldris, þ.e. að beita börn allra handa ofbeldi til að skaða samband þeirra við hitt foreldlrið, er sérgrein mæðra.
Það stóð ekki á sígildum viðbrögðum; undirskrifalistum, fórnarlambsyfirlýsingum, mótmælagöngum, þrýstingi á þingmenn, vísindarannsóknum og áróðurshernaði í fjölmiðlum. Margir eiga spón í þeim aski sem kvenfrelsunaráróður og ofbeldisiðnaðurinn er. Ein þeirra er Charlotte Proudman, mannréttindalögfræðingur, sem hefur lifibrauð sitt af að vernda konur og stúlkur. Hún skrifaði í The Guardian í júlí síðastliðnum, grein með titlinum: Óorði komið á lagaklæki, sem stofna börnum í Sameinaða konungsdæminu í hættu (The discredited legal tactic putting abused UK children in danger).
Charlotte beinir spjótum sínum að hugtakinu um foreldrisfirringu eins og alsiða er í umfjöllun kvenfrelsara um málið. Hún segir m.a. Hinn varhugaverði merkimiði, foreldrisfirring, ógnar öðru fremur trúverðugleika fórnarlamba heimilisofbeldis og raust barnanna. Hann ljáir rándýrunum gildi, völd og stjórn. Sérhver réttur, sem leggur blessun sína yfir óstuddar fullyrðingar um foreldrisfirringu, gæti allt eins verið að samþykkja misnotkun.
Charlotte er eins og þeim fræðingum, sem telja ásakanir um foreldrisfirringu nær eingöngu fram settar af feðrum, sem misnota börn sín, mjög í mun að gera lítið úr verkum Richard Gardner (1931-2003) og jafnvel ófrægja hann, sbr.: Doktor Richard Gardner, norður-amerískur barnageðlæknir, mótaði hugtakið [foreldrisfirringu] og gaf út á eigin forlagi fjölda bóka um foreldrafirringareinkennið á níunda áratugi síðustu aldar. Hann bar vitni í rúmlega fjögur hundruð deilumálum um forsjá, þar sem hann dró í efa ákærur um heimilisofbeldi eða misnotkun barna, og mælti með því, að heimilisfesti barns yrði færð frá einu foreldri til annars. Hann trúði því, að níutíu af hundraði mæðra, sem ásökuðu föður um kynofbeldi, væru lygarar, sem heilaþvægju börn sín. [Aukin heldur hélt Richard því fram] að barnaníð sé algengt og viðurkennt í raun meðal milljarða manna. (Efnislega er þetta rakinn þvættingur, sem ég hirði ekki um að elta ólar við.)
Meira af svo góðu: Megan Mitchell er ástralskur sálfræðingur, af svipuðu sauðahúsi og Charlotte. Við vitnaleiðslur Umboðsmanns barna í Ástralíu (Australian National Childrens Commissioner) um skilyrði umgengni (conditions of access) lætur hún m.a. hafa eftir sér: Að mínum dómi er um að ræða ansi klikkaða kenningu. Ég held, að henni hafi verið hafnað. Það eru engar vísbendingar um, að hún eigi við rök að styðjast. Náunginn, sem sauð hana saman [trúði því] að ástundun blóðskammar [kynlífs með afkvæmi sínu] mætti lækna með því að gefa móðurinni titrara.
Það gleymist oft og tíðum í umræðunni, að fyrirbærið sé ekki nýtt undir sólinni. Lögfræðingar hafa bollalagt um það við dómsuppkvaðningar frá því í byrjun nítjándu aldar og vangaveltur um foreldrisfirringu sjást í fræðilegi umræðu samfélags- og heilbrigðisvísinda aftur til seinna heimsstríðs. En hins vegar er sjálf nafngiftin á ábyrgð Richards. Fyrirbærið, þ.e. eitrun barnshugans gagnvart öðru foreldra sinna, hefur gengið undir ýmsum nöfnum, misbeinskeyttum, í umræðu síðustu, mörgu áratuga svo sem: barn sem fórnarlamb tengslaálags foreldra (child affected by parental relationship stress), trúnaðarbrestur (loyalty conflict), þríhyrningsfirring (triangulation), afbrigðileg þríhyrningsfirring (perverse triangle), klofningur (splitting), foreldrisógnarheilkenni (threatened parent syndrome), sjálfsástarmein (narcissistic injury), heilaþvottur (brainwashing) og meinfýsiforeldrisheilkenni (malicious parent syndrome).
Skoðanir Richards eru eitur í blóði kvenfrelsara, sem hanga eins og hundar á roði á þeirri trú, að mæður séu upp til hópa dygðadjásn, sem ekkert illt geti búið í, allra síst gegn börnum sínum. Þeir tala í þessu sambandi um móðurréttinn og móðureðlið. Því er það skiljanlegt, að þeir vilji hugtakið feigt, sérstaklega í réttarsölum. Það fór sum sé skelfingarhrollur um þá, þegar hugtakið ógnvænlega birtist í frumvarpi til laga um ofríkishegðun í garð barns. Charlotte gefur rannsóknum og fræðimennsku, þar sem umfjöllun er henni á móti skapi, einkunnina vísindasorp (junk science). Þetta minnir óneitanlega á umfjöllun Sigrúnar Sifjar Jóelsdóttur, sálfræðings, hér heima, og sálufélaga hennar í félagsskapnum, Lífi án ofbeldis.
Charlotte vísar til vísindagreinar, máli sínu til stuðnings. Um er að ræða tölfræðilegt yfirlit lögfræðingsins, Julie Doughty og félaga frá 2018. Rannsóknin var unnin á vegum CAFCASS CYMRU, sem er stofnun á vegum velsku stjórnarinnar. Stofnunin sinnir málefnum barna og fjölskyldna í réttarkerfinu með hagsmuni barna í brennidepli.
Það er sum sé um að ræða rannsóknayfirlit: Yfirlit rannsókna og framkvæmd dóma í sambandi við foreldrisfirringu (Review of research and case law on parental alientaiton. Rakin er (hin furðulega) þræta um það, hvort um sé að ræða heilkenni (syndrome) eða ekki. Parental alienation er víða notað í Bandaríkjum Norður-Ameríku (BNA), en í SB er fyrirbærið fremur kallað svarinn fjandskapur (implacable hostility).
Í yfirliti sínu styðjast höfundar við kunna skilgreiningu á foreldrisfirringu: Þegar um er að ræða ástæðulausa höfnun barns á foreldri, meðan það binst hinu í sameiginlegri, stækri andúð í garð þess firrta. Slíkt á sér stað, þegar gjörðir firringarforeldrisins (að yfirlögðu ráði eða án ásetnings) hleypa í uppnám tengslum við hitt foreldrið.
Við rannsóknina var víða leitað fanga; í gagnabönkum, sem tóku til vísindalegra greina (frá árinu 2000), í fræðigreinum og stefnumarkandi álitsgerðum, skrifum á gráu svæði; ábendingum um heimildir; ásamt handvirkri leit í vísindatímaritum og leit á veraldaravefnum. Þetta eru skringileg vinnubrögð, þar sem mörgu er agað saman. Það eru þegar til öflugir gagnagrunnar vísindalegra rannsókna á efninu bæði fyrir og eftir árið 2000. Þau tímamörk gætu átt skýringu í því, að kvenfrelsarar hafa tvo síðustu áratugina beint spjótum sínum af offorsi að umræddu hugtaki.
Höfundar benda á, að ekki sé um að ræða tæmandi skoðun á birtu efni, heldur viðleitni til að auðkenna og meta vísindalega vitneskju. Eins og venjan er, benda höfundar á, að verulega skorti á gildar vísindarannsóknir, að tiltölulega fáir höfundar láti ljósið skína á þessum vettvangi.
Í niðurstöðu höfunda er bent á, að deilt sé um hugtakið, enda þótt ofangreind skilgreining virðist almennt viðkennd og að mörgu sé að huga í því sambandi, því ástæður firringar séu margvíslegar. Og enn er bent á nauðsyn betri rannsókna. Höfundar segja: Aftur á móti er hugtakið, foreldrisfirring, eins því var beitt af Gardner, að miklu leyti gjaldfellt eða slípað til, þegar til þess er vísað í fræðilegri umræðu í BNA. Höfundar telja sjaldgæf þau tilvik, þar sem foreldri mengar huga barns síns gagnvart hinu foreldrinu. Það telja þeir tilfinningalega misnotkun. Þeir segja enn fremur: Yfirlit þetta leiðir í ljós, að vegna skorts á traustum gögnum, sé vitnisburður um foreldrisfirringu takmarkaður.
Að þessu sögðu og á grundvelli annarra forsendna við rannsóknina, kemur óneitanlega á óvart, að höfundar skuli fullyrða, að foreldrisfirring sé sjaldgæf. Rannsókn þeirra gefur ekki tilefni til slíkra staðhæfinga. Skiljanlegri væri sú viðleitni, að leitast við að slá hlutfallsmáli á þau tilvik á grundvelli skoðaðra rannsókna - þar sem foreldri eiginlega eitrar huga barns gagnvart hinu við skilnað, t.d. sem hlutfall allra skilnaðarmála eða hlutfall eiginlegrar foreldrafirringar í hlutfalli við ásakanir um slíkt.
En hin stóru orð greinarhöfundar í Guardian á þá leið, að hugtakið foreldrisfirring sé úr lausu lofti gripið, er ekki staðfest í umræddri vísindagrein. Þar eru í aðalatriðum rakin þau augljósu sannindi, að grandvarlega skuli meta í hverju tilviki, hvort foreldrisfirring eigi sér stað. Þar eru einnig bent á, að fagmenn greini á, og að frekari rannsókna sé þörf, en það er staðlað stef við nær allar vísindarannsóknir.
Charlotte lætur hjá líða að nefna aðrar heimildir og staðreyndir, t.d. þá, að vísindaleg umfjöllun um foreldrisfirringu vex stöðugt. Í Foreldrisfirringaragnagrunninum (Parental Alienation Database) eru nú vel á annað þúsund tilvísanna. Það kemur að vísu ekki á óvart, því staðreyndir eiga það til að þvælast fyrir hugmyndafræði kvenfrelsaranna. Annan gagngrunn er að finna á heimasíðu samtakanna, Eeny-Meny-Winey-Mo, sem berjast gegn foreldrisfirringu. Eftirfarandi orð norður-ameríska sálfræðingsins, Richard A. Warshak, eru einkunarorð félagsskaparins: Í viðleitni okkar til að vernda börn gegn líkamlegri og kynferðislegri misnotkun, getum við ekki lokað augunum fyrir hinni duldu þjáningu barna, sem beitt eru þrýstingi til að taka afstöðu í þrætu foreldra sinna.
Um staðhæfingu Charlotte þess efnis, að í BNA hafi hæstiréttur dæmt heilkennið ógilt, þar eð það eigi rætur í mjúkvísindum (soft science), segir starfsbróðir hennar frá BNA, Robert Franklin: Staðhæfingin er ekki einungis villuljós heldur fáránlegt sem slík. Könnun á dómsmálum og áfrýjunarmálum í BNA á árunum 1985 til 2018 leiðir í ljós rúm elleftu hundruð mál, þar sem sannindamerki um foreldrisfirringu voru lögð fram. Þar að auki voru þau talin hafa efnislegt sönnunargildi, hafa við rök að styðjast, [vera] lögmæt og umræðugild, samkvæmt áliti dómstólsins. Hver dómstóll á fætur öðrum hefur með skírskotun til staðla [um gildi vísindalegs vitnisburðar] eins og Frye eða Daubert, leyft [umfjöllun] um sönnunarmerki foreldrisfirringar.
Það væri ekki úr vegi að ljúka þessum pistli með orðum Richard Gardner sjálfs: Trúa mín er sú, að í langflestum tilvika, þegar fram eru settar ásakanir um kynmisnotkun barna, hafi þær við rök að styðjast. Það er við margvíslegar aðstæður, að ásakanir um kynofbeldi koma fram - eins og gegn barnapíum, prestum, skátaforingjum, kennurum, ókunnugum, og í forsjárdeilum. Mismunandi sannleikslíkindi gilda fyrir sérhverjar aðstæður. Það er í forsjárdeilum, hygg ég, að yfirgnæfandi fjöldi ásakanna sé ekki á rökum reistur. Í vísindaritum má finna stuðning við þessa hyggju. Þetta er einn vettvangur margra og þó að falskar ákærur í forsjárdeilum séu algengar, nema þær einungis litlu broti, þegar þær eru skoðaðar undir einum hatti. Þegar öll kurl koma til grafar, er trúa mín [sem sé] sú, að langflestar ásakanir um kynmisnotkun á börnum séu sannar.
https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/jul/21/abused-uk-children-family-courts-parental-alienation
Karlar eru fæddir kynþrjótar, sameinaðir í hinu svokallaða feðraveldi, og una sér við að kollkeyra og kúga konur. Svo hefur verið frá upphafi vega. Flestir kannast væntanlega við þennan boðskap öfgakvenfrelsaranna, sem bulið hefur í eyrum lærðra og leikinna í tvær aldir eða svo. Karlillskan er háttbundið fréttastef í mörgum fjölmiðlum, t.d. uppáhaldsfréttaefni í RÚV.
Lítum um öxl! Í Seneca Falls, bæ í Bandaríkjum Norður-Ameríku (BNA), var rituð merk yfirlýsing árið 1848. Hún markar upphaf skipulagðrar kvenfrelsunar í veröldinni. Þar stendur skorinort: Saga mannkyns er saga um rangindi og valdarán af karla hálfu gagnvart konunni í þeim beina tilgangi að stofna til fullkominnar ógnarstjórnar yfir henni. Ætli þessi grundvallarkennisetning, án nokkurs málefnalegs rökstuðnings, hafi tekið breytingum? Skoðum álit nokkurra valinkunnra samtíma kvenfrelsara á karlmönnum. Grundvallarstefið virðist það sama.
Það eru ... [auðveldar] leiðir til að leggja konu í rúst. Þú þarft ekki að nauðga henni ellegar drepa; þú þarft meira að segja ekki að lemja hana. Hnappheldan dugar. Einu sinni hún er ekki nauðsynleg. Það nægir að láta konuna þræla á skrifstofunni þinni ... [á lúsarlaunum]. ... Hvað er karlmaður, þegar upp er staðið? Þegar ég svipast um í dægurmenningunni, skilst mér, að karlmaður sé sá, er serði og drepi. En lífið sjálft kennir mér, að karlinn sé sá, sem þénar peninga. ... Undir sögulegu sjónarhorni er karlinn hið mannlega og hann fer með yfirstjórn náttúrunnar. ... Karlmaður, sem sækist eftir valdi, verður að firra sig öllu, sem gæti hleypt stjórn hans í uppnám náttúru, konum, börnum. (Marilyn French, 1929-2009)
Réttur kvenna til lífs er rétti karla æðri. ... Þess vegna er útrýming karla góður og réttlætanlegur gjörningur, sem kemur konum vel og líta má á sem líknardráp. (Valerie Solanas, 1936-1988))
Líta ber á hatur kvenna á körlum sem kvenfrelsunarmótleik. Við ættum að vera hreyknar af því. (Julie Bindel, f. 1962)
Allt of mörgum hefur hentað það ljómandi að ástandið breyttist ekki. Þeir hafa völdin, launin og ofbeldi karla gegn konum hefur verið áhrifarík leið til þess að viðhalda ástandinu. (Guðrún Jónsdóttir, f. 1954)
Hvað nauðgurum viðkemur er erfitt að greina hafrana frá sauðunum. [Þ]ar af leiðandi gerum við ráð fyrir því, að allir karlar séu nauðgarar. Þetta er hinn hryllilegi sannleikur. Hér er um samfélagsvanda að ræða og þess vegna ber körlum að gangast við sameiginlegri ábyrgð sinni öllum sem einum. (Linda Madelen Westerlund Snecker, f. 1983)
Ofbeldi [karla] gegn konum er bæði orsök og afleiðing misréttis kynjanna. Églíka eða metoo bylgjan afhjúpaði, einu sinni enn, kerfisbundna áreitni og misrétti gegn konum í öllum lögum íslensks samfélags. (Katrín Jakobsdóttir, f. 1976)
Karlinn er fól kvenna. Um það virðist ekki blöðum að flétta. Hann hefur tekið sér bólfestu í hug og hjarta yngstu kynslóðanna eins og gefur að skilja. Vondi karlinn á sér enga eina birtingarmynd, hann er alls staðar og hvergi og þú veist aldrei hvort eða hvenær þú mætir honum. Stundum þekkir þú hann bara af góðu einu þar til hann snýst gegn þér. Stundum laðar hann þig til sín og brýtur á þér. ...
Flestar vinkonur mínar, og þegar ég segi flestar á ég líklega við allar, hafa upplifað hlutgervingu, áreitni eða ofbeldi. Gripið í rass hér, smættun þar, nauðgun í heimahúsi, nauðgun á víðavangi. Kona mér kær var lokuð ofan í kjallara þar sem henni var misþyrmt og vinkona mín glímir við enn við afleiðingar þess að ofbeldismaður sparkaði í höfuðið á henni. ...
Ein á gangi í myrkrinu hef ég róað hugann, sem á það til að fyllast af myndum af myrtum konum úr afþreyingarefni þar sem aldrei neitt virðist gerast nema búið sé að myrða konu. ...
Ef þú veist að vondi kallinn leynist þarna úti en þú getur ekki vitað hvar eða í hverjum, hvernig getur þú þá verið örugg? ... Karlinn sem ógnar öryggi okkar má fara til fjandans. (Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir)
Mikið átakanlega eru þetta raunalegar hugsanir, enda þótt einungis sé lýst reynslu einnar, ungrar konu. Hér er greinilega um að ræða tilvistaröryggisleysi, óvissu um sjálfa sig, óöryggi og andúð gagnvart körlum, vonbrigði með samfélagið. Harla óhollt vegarnesti út í lífið. Ingibjörg hefur greinilega tileinkað sér hugsunarhátt kvenfrelsaranna, sem á undan komu. Því gæti verið fróðlegt og gagnlegt að líta um öxl og spyrja. Eru kvenfrelsarar firrtir mannvonsku, karlfæð og hatri?
Elizabeth Cady Stanton (1815-1902), sem í letur færði ofangreinda sjálfstæðisyfirlýsingu kvenna, skrifar 1868:
Karlinn er þrunginn tortímingu; harðneskjulegur [og] sjálfselskur. Hann unnir stríði, ofbeldi [og] sigurvinningi, miklast af sjálfum sér og leggur að fótum sér. Eins og í hinum veraldlega heimi sáir hann í siðferðið ósætti, glundroða, sjúkdómum og dauða. Elizabeth flutti m.a. kvenfrelsunarfyrirlestra á samkomum hjá hinum alræmdu Klu Klux Klan samtökum, sem fordæmdi blökkumenn og tók þá af lífi.
Margaret Louise Higgins Sanger Slee (1879-1966), var forkólfur í kvenfrelsunarhreyfingunni, hjúkrunarfræðingur, kynfræðingur og rithöfundur, sem stofnaði baráttuhreyfingu gegn körlum í BNA. Hreyfingin helgaði sig takmörkun barneigna, sérstaklega, þegar negrar áttu í hlut. Okkur [í hreyfingunni] er umhugað um, að það fréttist ekki, að okkur fýsi að útrýma negrum. Hún er líklega sú, sem fyrst setti yfirráð kvenna yfir kroppi sínum á dagskrá kvenfrelsunar Ég er ein drottnari líkama míns, sagði hún.
Margaret fór víða um heim og kynnti hugsjón sína, m.a. til Japans. Þar kynnist hún kvenfrelsaranum, Kato Shidzue (1897-2001), sem hún áður hafði sakað um morð. Margaret hafði jafnframt lýst ánægju með tilraun til að ráða kynssysturina af dögum.
Kvenfrelsarar vestan hafs lögðu ekki einungis fæð á hvíta karla, heldur einnig á blökkumenn af báðum kynjum, og fólk, sem ástundaði röng trúarbrögð. Ein þeirra var Mary Elizabeth Tyler (1881-1924). Hún var talsmaður kynþáttahaturs og félagi í Klu Klux Klan samtökunum. Hana dreymdi um ósvikula þátttöku kvenna í þeirri baráttu: [K]vennahreyfingin skal standa jafnfætis karlahreyfingunni. ... [K]vennadeildin mun á engan hátt verða hækjustofnun Ku Klux Klan. Hún mun verða sérstök stofnun ... með tengsl við móðurhreyfinguna.
Lítum því næst austur um haf. Í frönsku byltingunni 1789 eða um sextíu árum áður, en kvenfrelsunaryfirlýsingin var samin í Seneca Falls, gerðu rétt eins og þar karlar og konur háværar kröfur um frelsun kvenna. Morðengillinn (lange de lassassinat) Marie-Anne Charlotte de Corday dArmont/Charlotte Corday (1768-1793) er trúlega kunnust þeirra kvenna, er þar lögðu hönd á plóg. Hún er þó líklega frægust fyrir morðið á einum leiðtoga byltingarinnar, svissneska byltingarbróðurnum og ofbeldisseggnum, Jean-Paul Marat (1743-1793). Hún var fyrir bragðið gerð höfðinu styttri í fallöxinni alræmdu, Madame Guillotine.
Hubertine Auclert (1848-1914) var franskur kvenréttindafrömuður, ákafur talsmaður kosningaréttar kvenna og stofnaði 1876 fyrstu hreyfingu Frakka, sem beitti sér sérstaklega í þá veru (Le Droit des femmes). Síðar eða árið 1900 stofnaði hún félag um kosningarétt kvenna (Suffrage des femmes - suffragette) og stofnaði sömuleiðis og fjármagnaði tímaritið, Kvenborgarann (La Citoynne). Hubertine stóð fyrir herskáa hugmyndafræði (e. militant feminism, militant suffragettes) og sótti fyrirmyndir til kynsystra sinna af því sauðahúsi í Bretlandi, sem síðar verður greint frá. Hún hlaut dóm fyrir skemmdarverk.
Fyrir dómara útskýrði Hubertine: Mér er eftirsjá í háttsemi þeirri, [braut atkvæðaseðlakassa og gluggarúðu) sem hér er tekin fyrir; eftirsjá vegna þess, að ég er verulega andsnúin ofbeldi. En ég hegðaði mér með þessum hætti, þvinguð fram á gnípu eins og allir félagar mínir í baráttunni fyrir kosningarétti [kvenna] eru. Því veldur sjálfumgleði karlanna.
Það skarst í odda með Hubertine og hinum hófstilltari baráttumönnum í sambandi við ráðstefnu um réttindi kvenna árið 1878. Hún andæfði og skrifaði: Mér er kunnugt um, að skæruliðar í baráttunni fyrir frelsun kvenna, telji það ekki tímabært að krefjast stjórnmálalegra réttinda. Mitt eina svar til þeirra er þetta; konan er rænd og rupluð vera, sem krefst réttlætis. Hún er ekki betlari, sem auðmjúklegast biður um góðverk. ... Hvað gætu kúgararnir hugsað, ef baráttumenn fyrir frelsun kvenna séu hræddir um að móðga þá, og biðja feimnislega um svolitlu betri menntun, heldur stærri brauðskammt, heldur minni auðmýkingu í hjónabandinu.
Uppihald sitt fjármagnaði Hubertine með arfi eftir foreldrana, sem voru landeigendur. Hún sagði: Ég læt körlunum eftir þau forréttindi að greiða skatt þann, sem þeir taka upp og ráðstafa að eigin vild.... Ég er réttlaus og greiði því enga skatta. Ég kýs ekki, ég greiði ekki. Franska byltingin hafði smám saman liðið undir lok, þegar hér var komið sögu, og hugmyndir um byltingarkvenfrelsun settar á ís. En önnur bylting var í aðsigi, rússneska byltingin.
Vera Ivanovna Zasulich (1849-1919) var rússneskur byltingarsinni, þýðandi verka eða hluta verka hins fræðilega byltingarforkólfs, Karl Marx (1818-1883). Hún átti í bréfskriftum bæði við hann og Friedrich Engels (1820-1895), annan frömuð byltingar og kvenfrelsis. Vera var meðstofnandi fyrstu marxísku byltingarhreyfingar Rússa 1883 í Genfar, Frelsun vinnunnar. Aukin heldur stóð hún, ásamt nafntoguðum, rússneskum byltingarmönnum á borð við Leon Trotsky/Lev Davidovich Bornstein (1879-1940) og Vladimir Lenin/Vladimir Ilyich Ulyanov (1870-1924), að skipulagi rússneska byltingarflokksins, Lýðræðislega jafnaðarverkamannaflokknum (Social Democratic Labour Party).
Vera skrifaði bók með kunnum byltingarsinna, Mikhail Alexandrovich Bakunin (1814-1876). Hún reis til metorða í byltingarhreyfingunni sökum menntunar og skarpskyggni og beitti sér fyrir og tók þátt í fræðslu og menntun alþýðunnar. Vera var andsnúin vopnaðri byltingu Bolsévika, en var fylgismaður þátttöku Rússa í fyrra heimsstríði. Vera var herská eins og kvenfrelsunarsysturnar í BNA og Frakklandi. Kunnust er hún hugsanlega fyrir morðtilræði gegn borgarstjóra Sankti Pétursborgar, Fyodor Fedorovich Trepov (1809-1889) árið 1877.
Öllu herskárri var þó baráttusystir Veru og landi, Alexe Popova (d. 1909) rússneskur baráttumaður kvenfrelsis, sem einnig kom við sögu morða í Sankti Pétursborg. Um aldamótin 1900 stóð hún að morðum rétt um þrjú hundruð eiginkarla kvenna (líklega með bakstuðningi morðsveitar kvenna), sem töldu sig beittar heimilisofbeldi.
Öfgar, ofstopi, hatur og skemmdarverk einkenndu einnig baráttu kvenfrelsaranna í Stóra-Bretlandi. Konur úr kvenréttindasamtökunum tóku m.a. þátt í flokksstarfi breskra fasista, þar á meðal Norah Elam (1878-1916), sem m.a. var í framboði fyrir flokkinn, og Mary Richardson (1882/1883-1961), kanadískur blaðamaður, sem veitti forstöðu kvennadeild flokksins og var annáluð fyrir ofbeldi, enda ákafur stuðningsmaður breskra kvenréttindakvenna.
Mary tók upp þráð fyrrgreindrar Margaret Louise Higgins Sanger Slee um yfirráð kvenna yfir kroppi sínum. Í National Gallery í Lundúnum tætti hún sundur málverk af nakinni konu, Rokeby Venus, eftir spænska listmálarann, Diego Velázquez (1599-1660), til að mótmæla hlutgervingu konunnar. (Vonandi taka kvenfrelsararnir í Seðlabandanum ekki upp slíka iðju, þótt þeim sé illa við geirvörtur kvenna á málverkum.)
Emmeline Pankhurst (1858-1928), leiðtogi Félags- og stjórnmálasambands kvenna (Women´s Social and Political Union) var fyrirmynd Mary. En Emmeline var margsinnis fangelsuð fyrir íkveikjur og önnur skemmdarverk. Eplið féll ekki langt frá eikinni að þessu sinni frekar en endranær. Dóttirin, Christabel Hattriette Pankhurst (1880-1958), drottning múgsins, fetaði í fótspor móðurinnar. Hún var sérstaklega herská, margfangelsuð fyrir skemmdarverk.
Mary Sophia Allen (1878-1964), kvenfrelsunarsystir fyrrgreindra, breskra kvenfrelsara, var leiðtogi kvennadeildar lögreglunnar. Hún var enginn eftirbátur Emmeline, hvað ofbeldi snerti. Mary hreifst af og dáði Adolf Hitler (1889-1945), leiðtoga þýska nasista, Benito Amilcare Andrea Mussolini (1883-1945), leiðtoga ítalskra fasista og Oswald Ernald Mosley (1929-2930), leiðtoga breskra fasista.
Það er ekki bara svo, að eplið falli sjaldan langt frá eikinni. Fátt er nýtt undir sólinni einnig. Boðskapur nútímakvenfrelsara er sígildur. Sviðsmynd Mona Eltahawy, nýstirnis kvenfrelsaranna þar sem við [konur] myrðum ákveðinn fjölda karlmanna í viku hverri, kann meira að segja að virðast mildileg í samburði við fjöldamorð á körlum í Rússlandi og hugaróra frumherjanna um eyðingu trúflokka og kynþátta.
Formæður nútímakvenfrelsara hvöttu einnig unga karlamenn og drengi til þátttöku í þeim skelfilega hildarleiki, sem fyrsta heimstyrjöldin var. Þær frýjuðu þeim hugrekkis og brigsluðu þeim um svik við konur og föðurland. En inntak áróðursins var öðrum þræði sá að bjarga nauðstöddum konum frá þýskum nauðgurum.
Það er athyglisvert, að þegar í fyrstu bylgju kvenfrelsunar gætti haturs í garð karla. Hugarórar um kúgun kvenna frá upphafi mannkyns og um allra handa ofbeldi gagnvart þeim, voru algengir. Hugarórar um yfirburði kvenna og sakleysi voru einnig tíðir, áamt tilraunum til útrýmingar karla.
Í glatkistu kvenfrelsunarsögunnar er margt athyglisvert að finna einkum í handraðanum. Stundum er sagt, að skíni á gull, þótt í skarni liggi. Það á við um Rebecca Ann Latimer Felton (1835-1930). Hún var rithöfundur, fyrirlesari, endurbótamaður og stjórnmálamaður frá Georgíuríki, Bandaríkjum Norður-Ameríku.
Norður-amerískir kvenfrelsarar á nítjándu öldinni stigu margir hverjir sín fyrstu skref á hugmyndafræði- og aðgerðabrautinni, eftir hina mögnuðu sjálfstæðisyfirlýsingu kvenna um miðja öldina. Yfirleitt fóru þar yfirstéttarkonur fremstar í flokki. Konurnar börðust einkum fyrir kosningarétti, bindindi og getnaðarvörnum. Sumir þeirra beittu sér sömuleiðis fyrir afnámi þrælahalds. Það gerði Rebecca hins vegar ekki. Hún var kynþáttahatari eins og fleiri kvenfrelsarar þeirra tíma.
Orðstír Rebekku reis líklega hæst, þegar hún tók sæti á alríkisþinginu, þótt það væri skammgóður vermir. Hún þjónaði á þeim vettvangi einungis einn sólarhring. Næsti kvenfulltrúi frá Georgíu, tók þar sæti um heilli öld síðar. Rebekka var þó öllum hnútum kunnug á þeim vígstöðvum. Hún studdi nefnilega karl sinn, William Harrel, alríkisþingmann, með ráðum og dáð. Aðgerðaskrá Rebekku tók m.a. til bindindis, kosningaréttar og jafnréttis til launa, þ.e. fyrir hvítar konur. Rebekka hundskammaði Suðurríkjakarla fyrir að tala tveim tungum. Þeir teldu sig öðrum körlum riddaralegri eða fórnfúsari (chivalry), en andæfðu kröfum kvenna um kosningarétt.
Hjónakornin ráku plantekru. Í kjölfar borgarastríðins, þegar þrælahald var afnumið, hrundi efnahagur þeirra. Vinnuafl varð of dýrt. Hún var síðasti þrælaeigandinn meðal þingfulltrúa. Rebekku lá ekki gott orð til blakkskinna, kallaði karlana hálfsiðaðar górillur, sem byggu yfir hrottafengnum kynlosta gagnvart hvítum konum. (Þetta vara reyndar algengt viðhorf hvítra kvenna og karla.) Skiljanlega taldi hún því aftökur hinna hálfsiðuðu lostafullu górilla dýrlegan gjörning og hvatti eindregið til þeirra.
Skömmu fyrir þar síðustu aldamót (1898) sagði Rebekka:
Þegar skortir trúarlegar áherslur úr prédikunarstólnum, svo að skipuleggja megi herferð á hendur syndinni; [þegar skortir] réttlæti í réttarsalnum, svo refsa megi með réttu fyrir glæpi; [þegar skortir] karlmennsku þegnanna til verndar sakleysi og dygð sé þörf aftöku til að vernda hið dýrmætasta í fari konu (possession) frá kynþyrstum mannófreskjum þá segi ég; takið af lífi, þúsund sinnum í viku hverri, bjóði nauðsyn svo.
Það er fátt nýtt undir sólinni. Um sjötíu árum síðar blésu áróðurmenn kvenfrelsaranna í glæðurnar, valdelfdar af áróðursstríði þýskra þjóðernissinna. En nasistar, fasistar, hryðjuverkmenn og ótíndir morðingjar voru all nokkrir meðal þeirra. Ný nauðgunaráróðursbylgja hófst og stendur enn. Fræðamóðir þeirra, Elizabeth Cady Stanton (1815-1902), hafði sömuleiðis kynnt undir karldjöfulsbálinu hálfri öld áður. Hún sagði reyndar alla karla uppsprettu eðlislægrar illsku. Henni fórust svo orð:
Karlinn er þrunginn tortímingu; harðneskjulegur [og] sjálfselskur. Hann unnir stríði, ofbeldi [og] sigurvinningi, miklast af sjálfum sér og leggur að fótum sér. Eins og í hinum veraldlega heimi sáir hann í siðferðið ósætti, glundroða, sjúkdómum og dauða. ... Yfirburðir kynferðis okkar sem kvenna eru óendanlegir.
Nauðgunarflóðbylgjuráróðurinn skall á háskólum Vesturlanda og samfélaginu öllu. Hugtakið er stöðugt þynnt út og kvenfrelsunarvísindum beitt markvisst til að ljá áróðrinum trúverðugleika.
Þriðju hverri konu er nauðgað, gellur úr kvenfrelsunargjallarhornunum. Það er vísindalega sannað. Fjölmiðlar leika undir. En til allrar hamingju takmarkast eiginlegar nauðganir karla á konum við um 0.2 til 0.5 prósent kvenna eða svo á Vesturlöndum. (Erfitt að meta með skýrari vissu, þar eð skilgreiningar, skráning og úrvinnsla er misjöfn.)
Nauðganir eru vitaskuld óhæfa. En nauðganir kvenna á konum með eða án verkfæra, vekja ekki athygli. Því síður, þegar konur hvetja karla sína að nauðga kynsystrum sínum eða dreymir um þá skrítnu staðfestingu kvenleikans að vera nauðgað - eða leggja beinlínis upp til kynlífs með hópi karla af fúsum og frjálsum vilja, og kalla síðar nauðgun. Umfjöllun um falskar nauðgunarákærur ber varla á góma. Alla vegar forðast rannsóknarblaðamenn RÚV efnið eins og heitan eldinn.
Þetta er saga gömul og ný um kynferðislegt ofbeldi. Sögusviðið er Frakkland á sautjándu öld. Evrópa logaði en í ófriði. Kirkja, furstar, lénsherrar, kardínálar og konungar börðust um völd. Villutrú var þula þeirra tíma eins og nú. Valdhafar skilgreindu rétttrúnaðinn. Andóf var barið niður af ríkisvaldinu. Múgæsingin var þá sem nú beitt vopn í höndum hinna rétttrúuðu. Drepsóttin (svarti dauði) geisaði enn, galdrafárið sömuleiðis. Svipað fár geisar í dag.
Galileo de Vincenzo Bonaulti de Galilei (1564-1642), faðir nútíma vísinda, hafði sætt yfirheyrslu hins alræmda rannsóknarréttar páfa naumri hálfri öld áður. Honum var hótað bálför í lifandi lífi, játaðist hann ekki undir kreddur kirkjunnar. En prestinum, René Sophier, var ekki hlíft. Hann var brenndur fyrir hórdóm árið 1624.
Þessu skeiði er fjörlega lýst í sögulegum ævintýrum Alexander Dumas (1802-1870) um skytturnar þrjár (Les Trois Mousquetaires). Armand Jean du Plessis (1585-1642), hertogi af Richelieu, aðalráðherra Loðvíks XIII, er ein af aðalsöguhetjunum. Richelieu er af sumum talinn faðir nútíma þjóðríkis, miðlægs valds og leyniþjónustu. Réttarkerfið hafði hann í greipum sér.
Hallgrímur Pétursson er þrevetur, þegar starfsbróðirinn, Urbain Grandier, hálfþrítugt glæsimenni, gengur inn á Sainte-Croix torgið í smábænum Loudun á því Herrans ári 1617. Meyjarnar veita því athygli, hversu vel hann ber fótinn, léttstígur, hnarreistur og virðulegur. Urbain er breiður um herðar. Bænabókina ber hann í spenntum greipum. Það er rós milli blaða. Ástkona Urbain, ekkjufrú Madeleine de Brone, segir við ástmann sinn: Konurnar snúa sér á götu til að dáðst að þér. Þær girnast þig. Svo lýsir sænska verðlaunaskáldið, Eyvind Johnson, innreið söguhetjunnar í sögulegri skáldsögu sinni, Draumar um rósir og eld (Drömmar om rosor och eld.)
Breska skáldið, Aldous Leonard Huxley (1894-1963), lýsir Urbain svo í ævisögulegu verki sínu: Djöflarnir í Loudun (The Devils of Loudun): Klerkurinn var á blómaskeiði lífsins, hávaxinn, þreklegur. Það stafaði af honum virðing og vald. Augu hans voru stór og dökk. Fagurhærður var hann, varir þykkar og rauðar, enni hátt. Snyrt og snúið yfirvaraskeggið teygði sig í átt að sitthvorri nös kónganefsins. Málbein hins siðfágaða Urbain var liðugt og lipurt. Gullhamrar léku honum á tungu. Orðin sjálf bliknuðu þó hjá augnráðinu, væri um konu að ræða. Áhugi hans á kvenkyns safnaðarbörnum var ósvikull og rúmlega trúarlegur.
Virðulegar eldri frúr af betri ættum, eiginkonur og mæður, greindu frá kyntöfrum klerks og kynferðislegri áreitni hans. Er klerkur leit í auga einnar þeirrar fylltist [hún] ofboðslegri ást til hans, sem lýsti sér í fyrstu sem unaðshrollur í öllum útlimum. Önnur mætti honum á götu úti og varð gagntekin af sérstakri ástríðu. Þegar sú þriðja sá Urbain stíga inn í kirkjuna, varð hún hrifin af ógnarlegum tilfinningum og hvötum. Því hefði hún getað hugsað sér að eðla sig með honum þar og þá. (ALH)
Verulega dró til tíðinda, þegar stofnað var í bænum nunnuklaustur árið 1626, kennt við heilaga Úrsúlu. Jeanne de Anges (1602-1665) var önnur abbadís nokkurra nunna. Sú hafði boðið kynþokkaklerknum að gerast andlegur leiðtogi systranna. Því hafnaði hann hins vegar. Systurnar sátu eftir með sárt ennið og ófullnægðar þrár. Þá fóru kynóðir djöflar á stjá vornótt eina í mánaskini. Þeir voru í aðskornum klæðum, þannig að sjá mátti vöðva þeirra bylgjast. (EJ)
Nunnurnar tóku nú skelfilega sótt, sem samtímamenn kölluðu furor uterinus. Kvillinn útleggst sem ofurgredda, sjúkleg kynhvöt eða brókarsótt. Abbadísin var sérstaklega illa haldin. Hún sagði djöfulinn freista sín með alls konar gælum og sýna fýsn til ásta við sig. Jeanne andæfði hetjulega, enda var klausturheiti hennar og hjónaband við himnaföðurinn í húfi. Systurnar voru þvingaðar til alls konar kynferðislegs sóðaskapar. Djöflaútrekstur var reyndur. Brátt varð hann að sýningum fyrir almenning. Þrátt fyrir tvær sýningar á dag um nokkurt skeið, þar sem nunnurnar voru píndar af djöflinum, voru þær með hýrri há einnig frænka Richelieu kardínála. Þær orguðu sefasjúkar um kynferðislegar misþyrmingar djöfulsins, Urbain. Hatrið flóði, frygðin svall. Vonir höfðu brostið.
Urbain var pyndaður til sagna um djöfulskap sinn, þrátt fyrir, að nokkrar nunnanna játuðu upplognar sakir og leikaraskap. Klerki var þröngvað niður í gaddastól, lagður á píningabekk, fótleggir hans brotnir og hné. Síðan var hann lifandi brenndur á báli.
Fiskisagan hafði flogið, enda þótt engin væru myllumerkin og fjölmiðlun að gagni. Um þrjátíu þúsund manns skemmtu sér við að sjá eitraða kynfólið fuðra upp.
Rétttrúnaðarsigur vannst. En hinn kynþokkafulli klerkur viðurkenndi aldrei áborna sök.
Spólum fram:
Árið 1985 lét þingið í Vestur-Ástralíu (Perth) undan þrýstingi kvenfrelsaranna og breytti ákvæðum laga, er lutu að nauðgun. Nauðgun var fyrst endurskilgreind sem kynferðisleg árás og síðan var það hugtak þynnt út. Nú skipti ekki máli, hvort valdi var beitt eður ei. Nauðgun var skilgreind sem hvers kyns inntroðningur með hlutum eða líkamshlutum í líkama einstaklings, án þess að samþykki hlutaðeigandi væri fengið eða í sífellu endurnýjað (ongoing).
Einn þeirra fyrstu, sem gekk í þessa gildru, var Kevin Ibbs - tveim árum síðar. Tildrög voru þau, að Kevin átti fúslegt samræði við vinkonu eiginkonunnar, sem bjó á heimili hjónanna. Það voru útistöður í hjónabandinu. Eiginkona Kevin var stödd á vettvangi. Henni var fullkunnugt um samfarirnar. Þegar Kevin var kominn að sáðláti snerist ástkonunni hins vegar hugur og tilkynnti Kevin hugarfarsbreytingu sína. Kevin lét að vilja konunnar.
Það skipti þó engum togum, að griðkonan skundaði daginn eftir til lögreglu og kærði Kevin fyrir nauðgun. Dómari komst að því, eftir yfirheyrslur, að Kevin hefði fjarlægt fyðil sinn úr skeið ákæranda þrjátíu sekúndum of seint. Því væri hann sekur um nauðgun. Eftir það var hann nefndur þrjátíu sekúndna nauðgarinn. Kevin var dæmdur til fangelsisvistar í fjögur ár.
Árið 1997 vildi svo til, að vinkonurnar játuðu ódæðið. Eiginkonan vildi losna við karl sinn úr húsinu. Því lögðu þær á ráðin um að lokka hann til samræðis og ákæra fyrir nauðgun. Þær voru ákærðar fyrir að hindra gang réttvísinnar og dæmdar í sjö mánaða fangelsisvist.
Þegar Kevin var látinn laus, sagði hann: Ég er tilfinningalaus. Ég hef ekki glóru um, hvernig mér ætti að líða. Ég hef verið sýknaður, en ég ræð mér fyrir kæti [þrátt fyrir það]. ... ég er hið eiginlega (orginal) lifandi lík hamurinn lifir, fyrir innan er tóm. Svo er nú það.
Dóttur sína hitti Kevin ekki í fjórtán ár. Málskostnaður hans var rúm milljón dala. Hann fékk engar skaðabætur. Kevin framdi sjálfsmorð árið 2008.
Bloggar | 10.8.2024 | 16:33 (breytt kl. 16:35) | Slóð | Facebook
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021